Pozostałe
Teraz czytasz
Jak inwestować w obligacje? Przewodnik dla początkujących [Poradnik]
0

Jak inwestować w obligacje? Przewodnik dla początkujących [Poradnik]

utworzył Forex Club15 września 2021

Większość inwestorów czuje się niepewnie posiadając w swoim portfelu wyłącznie ekspozycję na rynek akcji. Najczęściej wynika to z tego, że zmienność portfela jest utożsamiana z ryzykiem. Z reguły inwestorzy lubią gładką krzywą kapitału. “Gładkość” oznacza, że ewentualny spadek wartości portfela jest niewielki i trwa bardzo krótko. Dla tego typu inwestorów okresy bessy są szczególnie frustrujące. Okres długich spadków jest dla nich niszczący psychicznie, ponieważ wydaje im się, że stają się coraz ubożsi (utożsamiają obecną wycenę z wartością wewnętrzną akcji). Nie wszyscy przyjmują do wiadomości, że w krótkim oraz średnim terminie ceny akcji mogą znacząco odbiegać od ich wartości fundamentalnej. Z tego względu okres rynkowych spadków jest bardzo stresujący. Dla takich inwestorów rozwiązania są cztery:

  • zaprzestać inwestować na rynku akcji;
  • stosować strategie zabezpieczające portfel;
  • przejść na krótszy interwał i inwestować w oparciu o Analizę Techniczną;
  • dołączyć do portfela inwestycyjnego mniej zmienne instrumenty.

Zaprzestanie inwestowania na rynku akcji jest jednym z najgorszych wyborów w długim terminie. Wynika to z tego, że jest to klasa aktywów, która w ostatnich 100 latach dawała inwestorom najwyższe stopy zwrotu. Oczywiście nie wszystkie rynki akcji „biły na głowę” inne aktywa, ale dywersyfikacja geograficzna portfela akcji pozwala zarabiać na rosnącej gospodarce światowej. “Odcinając się” od rynku akcji inwestor sam ogranicza sobie potencjał do długoterminowych zysków. Nie są to puste słowa. Poniżej wyniki corocznego zestawienia przygotowanego przez Credit Suisse dotyczących amerykańskiego rynku kapitałowego:

01 Obligacje credit suisse

źródło: Credit Suisse

Stosowanie strategii zabezpieczających można porównać do kupowania ubezpieczenia. W zamian za składkę inwestor chroni się przed niespodziewanymi wydarzeniami, które mogą znacznie obniżyć wycenę portfela akcji. Portfel można zabezpieczać przy pomocy takich instrumentów jak: krótka sprzedaż, kontrakty terminowe czy opcje. Wadą takiego rozwiązania są koszty, poświęcony czas na edukację i tworzenie strategii zabezpieczających oraz … cierpliwość. Strategie zabezpieczające wymagają cierpliwości, szczególnie w momentach kiedy rynek rośnie. “Koszt ubezpieczenia od spadków” obniża zyski podczas hossy, co może wywołać u inwestora frustrację.

Innym rozwiązaniem jest zmiana strategii inwestycyjnej. Zamiast budowy “portfela na następne 10 lat”, inwestor znacznie skraca horyzont inwestycyjny.  Rozwiązaniem jest swing trading albo daytrading. Jednak “kosztem” jest wzrost zapłaconych prowizji oraz znacznie więcej poświęconego czasu na “pilnowanie rynku”. Należy pamiętać, że zmiana strategii na bardziej krótkoterminową nie chroni portfela przed znacznymi obsunięciami kapitału.

Istnieje również możliwość włączenia do portfela aktywów, które będą słabiej skorelowane z rynkiem akcji. Idealnie byłoby kiedy korelacja byłaby silnie ujemna. Wtedy podczas spadków na rynku akcji, druga część portfela zarabiałaby. Dzięki temu kiedy akcje są tanie możliwy byłby rebalans portfela inwestycyjnego (kupno akcji i sprzedaż nie skorelowanego aktywa). Jednym z aktywów, który chętnie jest dołączany do portfela inwestycyjnego, są obligacje. W dalszej części artykułu przybliżone zostanie zagadnienie włączania obligacji do portfela inwestycyjnego.

Czym są obligacje

Obligacja to dłużny papier wartościowy emitowany na okres powyżej roku. Emitent obligacji (sprzedawca), zobowiązuje się wobec nabywcy (obligatariusza) do spłaty długu wraz z odsetkami w określonych płatnościach, w określonym czasie. Obligacje można podzielić na szereg rodzajów. Oto najpopularniejsze z nich:

  • rodzaj kuponu
  • jak liczone jest oprocentowanie
  • rodzaj zabezpieczenia obligacji
  • emitent
  • długość okresu do wykupu

Rodzaj kuponu

Podstawowe rozróżnienie obligacji dotyczy sposobu wypłacania kuponu. Najbardziej znanym typem są tzw. obligacje kuponowe. W ich przypadku emitent zobowiązuje się do wypłaty okresowych odsetek, które znane są kuponami. Z obligacjami wiąże się także określenie “odcinać kupony”. Dawniej obligacje były emitowane z kuponami, które po każdej wypłacie odsetek były “odcinane”. Poniżej przykład obligacji rządu Chińskiego z 1944 roku:

02 Obligacje kupony

źródło: eBay

Istnieją również obligacje zerokuponowe, które nie wypłacają odsetek do momentu wykupu obligacji. Odsetki są zawarte między różnicą ceny nominalnej od ceny emisyjnej. Z reguły cena emisyjna równa się cenie nominalnej, jednak w przypadku obligacji zerokuponowej cena emisyjna jest niższa od ceny nominalnej. W efekcie inwestor nabywa obligację z dyskontem.

Rodzaj oprocentowania

Obligacje mogą mieć oprocentowanie zmienne lub stałe. W środowisku rosnących stóp procentowych bardziej preferowane są obligacje o zmiennym oprocentowaniu (np, uzależnionym od poziomu stóp procentowych). Z kolei podczas spadku stóp procentowych preferowane są przez inwestorów obligacje o stałym kuponie (ich oprocentowanie nie zmienia się wraz ze spadkiem rynkowych stóp procentowych).

Zabezpieczenie obligacji

Jest to istotne zagadnienie. Oczywiście kupujący obligacje nie zakłada, że emitent zbankrutuje (ponieważ wtedy lepiej nie inwestować w obligacje tego emitenta) jednak zawsze należy sprawdzić czy obligacja ma zabezpieczenie. Zabezpieczeniem może być hipoteka na nieruchomości czy wierzytelności (często z tego rozwiązania korzystają firmy windykacyjne). Z reguły obligacje z dobrym zabezpieczeniem mają niższe oprocentowanie niż niezabezpieczone (z powodu niższego ryzyka). W o wiele gorszej sytuacji znajdują się właściciele obligacji niezabezpieczonych albo podporządkowanych. W takiej sytuacji posiadacze takich instrumentów dłużnych są na niższej pozycji podczas zaspokajania roszczeń wobec niewypłacalnego emitenta obligacji. Im niższa pozycja w “kolejce po spłatę” tym większe ryzyko utraty środków w przypadku bankructwa emitenta.

Emitent

Przy inwestowaniu w obligacje istotne jest również kto jest emitentem obligacji. Największymi emitentami obligacji na świecie są rządy państw. Taki rodzaj obligacji nazywa się skarbowymi. Z reguły jest to najbezpieczniejszy rodzaj zadłużenia krajowego. Wynika to z tego, że państwo bardzo rzadko bankrutuje. Wynika to z tego, że zawsze ma narzędzia do poradzenia sobie z rosnącymi kosztami odsetkowymi (np. inflacja lub podniesienie podatków). 

Kolejne pod względem ryzyka są obligacje samorządowe oraz dług agencji rządowych. Takie obligacje są pośrednio gwarantowane przez Skarb Państwa, z tego powodu cechują się stosunkowo niskim ryzykiem inwestycyjnym. Na polskiej giełdzie Catalyst są notowane m.in obligacje Warszawy. Jedna z serii zapada na koniec 2030 roku. Oprocentowanie tej serii obligacji wynosi 0,9% + WIBOR6M. Najbardziej ryzykowne są obligacje emitowane przez przedsiębiorstwa (obligacje korporacyjne). Nabywając dług korporacyjny inwestor powinien dokładnie przeczytać warunki emisji oraz sprawdzić kondycję finansową emitenta.


Przeczytaj koniecznie: Jak inwestować w kontrakty terminowe na obligacje skarbowe


Długość okresu do wykupu

Obligacje można także podzielić ze względu na okres do wykupu. Z reguły dzieli się obligacje na: krótkoterminowe (do 2 lat), średnioterminowe (2-5 lat) oraz długoterminowe (powyżej 5 lat). Należy pamiętać, że im dłuższy okres do wykupu, tym obligacja jest bardziej wrażliwa na zmianę stopy procentowej. Z tego względu posiadanie długoterminowych obligacji o stałym kuponie ma negatywny wpływ na wynik portfela podczas wzrostu rynkowych stóp procentowych.

Bond Prices as a Function of Change in YtM

Źródło: Slideplayer.com

Obligacje w portfelu – strategie

Istnieje wiele strategii inwestowania w obligacje. Jedną z najpopularniejszych jest słynne 60-40. W tej strategii portfel składa się w 60% z akcji oraz w 40% z instrumentów dłużnych. Okresowo (np. raz na miesiąc) następuje rebalansowanie portfela. Jeśli udział akcji wzrósł przykładowo do 62%, to na koniec kwartału inwestor sprzedaje akcje, a za otrzymane środki kupuje obligacje. Transakcje mają na celu przywrócenie składu portfela do wartości 60-40. Strategia ma jednak swoje wady. W okresach “spokojnej hossy” inwestor “rozwadnia” udziały w akcjach (sprzedaje zwycięzców) powiększając pozycje w instrumentach dłużnych o znacznie niższej potencjalnej stopie zwrotu. Oczywiście warianty tej strategii są różne. Od agresywnej z zaledwie 20% udziałem obligacji w portfelu aż do “defensywnej” gdzie 60% aktywów lokowanych jest w instrumentach dłużnych.

Kolejną kwestią jaką należy wziąć pod uwagę jest z czego ma składać się portfel dłużny. Każdy wybór ma swoje wady i zalety. Jeśli inwestor chce zmaksymalizować potencjalny dochód z portfela obligacyjnego powinien inwestować w dług korporacyjny. Największe rentowności mają obligacje  “śmieciowe” (junk bonds). Jednak ich ceny są mocno skorelowane z rynkiem akcji. W efekcie podczas problemów finansowych wiele obligacji high-yield traci na wartości. Przykładem może być ETF z ekspozycją na rynek śmieciowych obligacji, który podczas paniki z marca 2020 roku stracił na wartości około 50%.

04 obligacje śmieciowe

Źródło: stooq.pl

Z kolei wybór obligacji skarbowych powoduje, że rentowność z portfela dłużnego jest niska, czasami może być niższa od inflacji. Najlepiej stworzyć miks, który łączy w sobie obligacje korporacyjne i rządowe o różnym ryzyku inwestycyjnym. Pozwoli to na zwiększenie stopy zwrotu przy pozostawieniu ryzyka na akceptowalnym poziomie.

Kolejną kwestią jest ustalenie czy inwestor chce skupić się na obligacjach krótkoterminowych (najmniej czułych na zmiany stóp procentowych) czy długoterminowych (mających najwyższe oprocentowanie).


Przeczytaj koniecznie: Jak inwestować w kontrakty terminowe na niemieckie obligacje


Jak zbudować ekspozycję na obligacje

Oczywiście po ustaleniu jak ma wyglądać portfel inwestycyjny, inwestor musi zdecydować się w jaki sposób chce zbudować ekspozycję w instrumentach dłużnych. Do wyboru ma:

  • nabycie obligacji samemu – jest to czasochłonny proces i wymaga posiadania dużego kapitału aby uzyskać korzyści z dywersyfikacji. Jednocześnie inwestor powinien przeczytać warunki emisji, zbadać kondycję finansową emitenta oraz nie przepłacić na rynku za obligacje. Jest to bardzo czasochłonny wybór, zapewnia jednak pełną kontrolę nad składem portfela.
  • skorzystanie z ETF-ów – jest to droga na skróty, inwestor nabywa “koszyk” obligacji. ETF-y mają bardzo szeroki zakres polityki inwestycyjnej. Są ETF-y skupiające się tylko na amerykańskich obligacjach śmieciowych czy europejskim długu rządowym. Wadą jest konieczność płacenia opłat za zarządzanie oraz prowizji i spreadu. Zaletą jest możliwość zbudowania zdywersyfikowanego portfela obligacji bardzo niskim kosztem. Przykładem ETF-u dającego ekspozycję na rynek obligacji jest Vanguard Intermediate-Term Bond ETF.
  • kupno jednostek uczestnictwa w TFI – jest to wybór dla inwestorów, którzy nie chcą inwestować w ETF-y oraz samemu dokonywać wyboru obligacji do portfela. Wadą są stosunkowe duże opłaty za zarządzanie oraz brak kontroli nad polityką inwestycyjną.
  • wykorzystanie instrumentów pochodnych – jest to wybór dla inwestorów ceniących sobie wykorzystanie dźwigni finansowej. Wadą jest niewielki wybór obligacji, które mają płynne kontrakty terminowe (głównie są to obligacje skarbowe największych gospodarek).
05 Obligacje ETF

Wykres Vanguard Intermediate-Term Bond ETF, interwał W1. Źródło: xStation 5, XTB.

Ryzyko inwestowania w obligacje

Inwestowanie w obligacje nie jest pozbawione ryzyka. Można wymienić kilka ryzyk, których należy być świadomym przy kupowaniu obligacji. Są to:

  • ryzyko kredytowe – jest to inaczej ryzyko wypłacalności emitenta obligacji. Aby zminimalizować ryzyko należy dokładnie przeanalizować zabezpieczenia obligacji oraz sytuację finansową emitenta. Warto również sprawdzić czy emitent posiada rating agencji ratingowej (np. S&P, Fitch, Moody’s).
  • ryzyko stopy procentowej – zmiana stopy procentowej odbija się na cenie obligacji o stałym kuponie oraz na rentowności obligacji o zmiennym oprocentowaniu. Wzrost stóp procentowych obniża ceny obligacji o stałym oprocentowaniu oraz podnosi rentowność obligacji ze zmienną stopą oprocentowania. Kolejnym problemem z jakim musi poradzić sobie posiadacz obligacji jest ryzyko reinwestycji. W sytuacji spadających stóp procentowych inwestor ma problem z reinwestycją odsetek po poprzedniej (wyższej stopie).
  • przedterminowy wykup obligacji – jest to sytuacja, która może na pozór wydawać się korzystna. Inwestor odzyskuje zainwestowany kapitał, czyli nie posiada już ryzyka kredytowego. Musi zatem otrzymany kapitał ponownie zainwestować na rynku obligacji. Należy pamiętać, że wcześniejszy wykup obligacji pozbawia inwestora przyszłych dodatnich strumieni gotówki (kuponów).
Co o tym sądzisz?
Lubię
0%
Interesujące
100%
Heh...
0%
Szok!
0%
Nie lubię
0%
Szkoda
0%
O Autorze
Forex Club
Forex Club jest jednym z największych i najstarszych polskich portali o tematyce inwestycyjnej - forex i narzędzi wykorzystywanych w tradingu. To autorski projekt zapoczątkowany w 2008 roku i rozpoznawalna marka ukierunkowana na rynek walutowy.