Początkujący
Teraz czytasz
Dane makroekonomiczne: Czym jest podaż pieniądza?
0

Dane makroekonomiczne: Czym jest podaż pieniądza?

utworzył Forex Club12 lipca 2021

Podaż pieniądza jest jednym z zagadnień nie do końca dobrze zrozumianych przez „przeciętnego Kowalskiego”. Wynika to ze znacznego uproszczenia jakie często można spotkać, można je scharakteryzować jako: wzrost podaży pieniądza = wzrost inflacji. Jest to znaczne i szkodliwe uproszczenie. W artykule przybliżone zostaną podstawowe informacje o podaży pieniądza.

Podaż pieniądza, jest to całkowita wartość zasobów pieniężnych jakie znajdują się w obiegu. Oczywiście nie są to tylko pieniądze gotówkowe, ale wszystkie jego pochodne. W celu łatwiejszej analizy poszczególnych agregatów przyjmuje się miary M0, M1, M2 oraz M3. W dalszej części artykułu poszczególne składowe zostaną pokrótce scharakteryzowane.

Podaż pieniądza – wzór

Analitycy i ekonomiści śledzą politykę banku centralnego dotyczącą kontroli inflacji oraz realnej stopy procentowej. Analiza podaży pieniądza ma znaczenie, ponieważ w niektórych sytuacjach może mieć przełożenie na poziom cen w gospodarce. O ile, w XX wieku w niektórych okresach istniała korelacja między poziomem cen, a podażą pieniędzy, to po 2000 roku ta relacja stała się „niestabilna”. Aby zrozumieć jak wyliczana jest podaż pieniądza należy poznać jej komponenty zwane też „agregatami”.

Podstawowym agregatem jest M0

Wspomniany agregat jest sumą pieniądza bezgotówkowego zgromadzonego na rachunkach w banku centralnym oraz pieniądz gotówkowy będący w obiegu poza bankami. Bardzo często M0 jest nazywany bazą monetarną, albo pieniądzem wielkiej mocy. Jest to najwęższa definicja pieniądza. Według danych zebranych przez Narodowy Bank Polski (NBP), w maju 2021 roku baza monetarna wynosiła 412 miliardów złotych i wzrosła w ciągu roku o 29,4%.

Agregat M1

Jest nieco szerszym pojęciem od M0. Jest to pieniądz gotówkowy oraz depozyty bieżące (wkłady w bankach i innych instytucjach finansowych) płatne na żądanie (a vista), które należą zarówno do osób prywatnych, przedsiębiorstw, instytucji finansowych innych niż baki, instytucji samorządowych czy Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jest więc to, pojęcie znacznie szersze od bazy monetarnej. Czasami M1 nazywany jest także pieniądzem transakcyjnym, ponieważ może służyć do natychmiastowego zrealizowania transakcji. Według danych zebranych przez NBP w maju 2021 roku agregat pieniężny M1 wyniósł 1622,8 miliardów złotych, co oznaczało wzrost w ciągu roku o 21,3%.

Agregat M2

W skład agregatu M2 wchodzą wszystkie komponenty należące do agregatu M1 oraz depozytów terminowych w bankach komercyjnych z terminem wygaśnięcia do 2 lat oraz krótkoterminowych weksli czy bonów pieniężnych. Z powodu tego, że takie depozyty mają niższą płynność (zapłacić za transakcje można dopiero po wypowiedzeniu kontraktu), ten agregat ma znacznie mniejszą płynność niż składniki wchodzące w skład agregatu M1. Narodowy Bank Polski w swoim raporcie wskazał, że w maju 2021 roku ten agregat miał wartość 1866 miliardów złotych. W ciągu roku wspomniany agregat powiększył się o 9%.

Agregat M3

Obejmuje najszerszą grupę aktywów. Jest też najmniej płynnym agregatem pieniężnym publikowanym przez Narodowy Bank Polski. Wchodzi w jego skład zarówno agregat M2, jak i zobowiązania dłużne z terminem pierwotnym do dwóch lat oraz jednostki uczestnictwa w krajowych funduszach rynku pieniężnego. Według NBP wspomniany agregat miał w maju 2021 roku wartość 1872 miliardów złotych i wzrósł w ciągu roku o niespełna 9%.

Polityka pieniężna banku centralnego

Wspomniane agregaty są publikowane w odstępach miesięcznych przez Narodowy Bank Polski. W efekcie, analitycy nie muszą sami zbierać informacji o podaży pieniądza. Bank centralny może regulować podaż pieniądza na rynku. Zarówno poprzez zmianę stóp procentowych, jak i poprzez zmianę stopy rezerw obowiązkowych, czy przez operacje otwartego rynku. Polityka pieniężna banku centralnego może być ekspansywna, restrykcyjna lub neutralna.

Zwiększenie podaży pieniądza

Jest to sytuacja, kiedy bank centralny stara się zwiększyć ilość pieniądza w gospodarce. Bank centralny może to zrobić poprzez obniżenie kosztu pieniądza w gospodarce (zmniejszając stopę redyskontową). Tańszy kapitał może pomóc wykreować więcej zadłużenia, co będzie przekładać się na wzrost takich agregatów jak np. M3. Innym pomysłem jest obniżenie stopy rezerwy obowiązkowej, co może pomóc w kreacji „dodatkowego pieniądza” poprzez system bankowy (więcej kredytów -> więcej inwestycji i konsumpcji -> większy wzrost gospodarczy -> więcej depozytów). Kiedy bankowi centralnemu zależy na zwiększeniu podaży pieniądza? Może to wynikać np. z osłabienia sytuacji gospodarczej w kraju i starań banku centralnego w celu załagodzenia tej sytuacji.

Zmniejszenie podaży pieniądza

Jest to restrykcyjna polityka banku centralnego. W takiej sytuacji bank centralny może podnieść koszt pieniądza, co doprowadzi do „naturalnego” zmniejszenia kredytu w gospodarce. Inną możliwością jest podniesienie stopy rezerw obowiązkowych. Spowoduje to obniżenie mnożnika kreacji pieniądza, co może spowodować zmniejszenie agregatu M3. Powodem do wprowadzenia restrykcyjnej polityki monetarnej może być chęć „schłodzenia gospodarki”, albo zmniejszenie stopy inflacji.

Podaż pieniądza a inflacja

W XIX wieku panował pogląd, że wzrost podaży pieniądza przekłada się bezpośrednio na rosnący poziom cen (inflację). Jednak w ciągu ostatnich kilkunastu lat nie zaobserwowano korelacji między zmianą podaży pieniądza, a poziomem inflacji. Dla poziomu cen nie jest ważna sama wielkość agregatów, ale co się z nimi dzieje i gdzie „trafiają”. Jeśli nie trafią bezpośrednio do gospodarki (w formie inwestycji, konsumpcji), to nie należy spodziewać się znacznego wzrostu cen. Dodatkowo, jeśli jest „przewaga” podaży dóbr i usług nad popytem, to nawet wzrost zagregowanego popytu, który jest stymulowany „ekspansywną” polityką pieniężną i fiskalną, nie spowoduje gwałtownego wzrostu cen. Jak widać przez większość czasu agregat M3 w Polsce rósł w tempie od 5-15% rocznie. Z kolei polski wskaźniki inflacji był znacznie mniejsze niż sama wielkość podaży pieniądza M3. 

podaż pieniądza m3 nbp

Opracowanie własne na podstawie danych Narodowego Banku Polskiego.

Czasami wzrost podaży pieniądza jest spowodowany rosnącym zadłużeniem publicznym, które ma łagodzić wpływ spowolnienia gospodarczego. Doskonałym przykładem, jest reakcja Stanów Zjednoczonych czy europejskich krajów (w tym Polski,) na gwałtowne spowolnienie gospodarcze. Wzrost zadłużenia podczas spowolnienia lub załamania gospodarczego jest standardową „praktyką” rządzących. Korzystają oni z przyszłych strumieni dochodów, by zapewnić „wygładzenie” poziomu konsumpcji dziś, aby zapobiec znacznemu zaburzeniu równowagi.

Kolejnym silnikiem wzrostu podaży pieniądza była również ekspansywna polityka pieniężna banków centralnych. Wspomniana reakcja rządów i banków centralnych uchroniła popyt w gospodarce przed załamaniem. Jednocześnie, nie nastąpił wzrost inflacji powyżej „niebezpiecznego poziomu”. Oczywiście nie oznacza to, że jeśli rządzący oraz banki centralne nie muszą się przejmować poziomem podaży pieniądza oraz zadłużenia. Jeśli hamulce zawiodą kraje mogą zacząć mieć problemy z inflacją oraz garbem zadłużenia.

Co o tym sądzisz?
Lubię
33%
Interesujące
67%
Heh...
0%
Szok!
0%
Nie lubię
0%
Szkoda
0%
O Autorze
Forex Club
Forex Club jest jednym z największych i najstarszych polskich portali o tematyce inwestycyjnej - forex i narzędzi wykorzystywanych w tradingu. To autorski projekt zapoczątkowany w 2008 roku i rozpoznawalna marka ukierunkowana na rynek walutowy.