Low Tek Jho – malezyjski Wilk z Wall Street i skandal 1MDB

Luksusowe życie, imprezy z Leo DiCaprio czy Paris Hilton. Randki ze znanymi modelkami i piosenkarkami. Chciałbyś tak? Low Tek Jho, który może nosić miano malezyjskiego Wilka z Wall Street, wydawał dziesiątki milionów dolarów na imprezy czy biżuterię. Ten malezyjski finansista potrafił zrobić sobie sylwestra najpierw w Australii, by kilka godzin później bawić się w Las Vegas. Jego kieszenie wydawały się nie mieć dna. Nic dziwnego, że był postacią medialną i często trafiał na nagłówki gazet. Jednak okazało się, że nie zawsze wydawał swoje pieniądze. Jego ekscentryczne życie i oszustwa finansowe doprowadziły do tego, że władzę stracił premier jednego z krajów, a Goldman Sachs musiał zapłacić miliardowe kary. Mimo swojej działalności, nie odpowiedział za swoje oszustwa. Od wielu lat ukrywa się przed międzynarodowymi organami ścigania. Niektórzy mówią, że obecnie przebywa w Chinach, inni stawiają na bardziej egzotyczne kierunki.

Low Tek Jho. Źródło: wikipedia.org

Historia Low Tek Jho świadczy o tym, że ludzie są do siebie podobni, jedyne co ich ogranicza to dostęp do kontaktów i kapitału. Nie trzeba urodzić się w Stanach Zjednoczonych, aby zostać Wilkiem z Wall Street. Ten malezyjski finansista zdefraudował miliardy dolarów, wykorzystując swoją charyzmę oraz sieć kontaktów. Stworzył przekręt finansowy, który z pewnością jest materiałem na hollywoodzki film.

Low Tek Jho był współtwórcą jednej z największych afer finansowych w ostatnich latach. To on był jedną z osób, które z tylnego siedzenia sterował 1MDB. Był często uznawany za prawdziwego twórcę tej afery. Uważa się, że na skutek swoich działań przetransferował około 4,5 mld$ na swoje prywatne konta. Afera 1MDB poskutkowała karą więzienia dla byłego premiera Malezji. Jednak główny architekt tego przedsięwzięcia (póki co?) uniknął odpowiedzialności. Kim jest ta osoba, oraz jakie teorie powstały po jego zniknięciu? Playboy, miliarder i oszust. Zapraszamy do lektury!

Początki – budowanie sieci kontaktów

Low Jho nie był osobą z nizin społecznych. Należał do bardzo bogatej rodziny Chińczyków, którzy osiedlili się w Malezji. Warto wspomnieć, że chińska diaspora jest bardzo liczna w Malezji. Odpowiada za ponad 20% populacji kraju. Bogactwo rodziny to zasługa m.in. dziadka Low Meng Taka, który był biznesmenem w Kantonie. Zainwestował w kopalnie żelaza oraz destylarnie alkoholu w Tajlandii. Oprócz tego nabywał nieruchomości w Tajlandii, Malezji oraz Hong Kongu. Z kolei ojciec Low Tek Jho’a założył holding inwestycyjny o nazwie MWE Holdings.

Riza Aziz. Źródło: wikipedia.org

Low, po odbyciu edukacji w Malezji, został wysłany do elitarnego Harrow School w Londynie. Absolwentami wspomnianej szkoły był m.in. Winston Churchill (były premier Wielkiej Brytanii) oraz pierwszy premier Indii – Jawaharalal Nehru. Podczas pobytu w Londynie, młody Low nawiązał bliskie relacje z Riza Azizem, którego ojczymem był późniejszy premier Malezji Najib Razak. Po pobycie w Londynie, młody Low kontynuował naukę za granicą. Na studia poszedł do Wharton School. Dzięki swojej charyzmie i imprezowemu stylu życia, zdobył sieć kontaktów wśród wielu wpływowych osób z Malezji, Kuwejtu i Jordanii. Rozpoczął także zarządzanie pieniędzmi przyjaciół i rodziny. Ukończył Wharton w 2005 roku. Uchodził za błyskotliwą osobę, która potrafiła zjednać sobie wiele osób. Jak się później okazało, przydało się to w przyszłości.

Rozwijanie biznesu rodzinnego

Pierwszą poważną transakcją była umowa z Kuwait Finance House. Low Tek Jho kupił w 2006 roku luksusowy apartamentowiec w Kuala Lumpur za 87 mln$. Rok później stworzył grupę inwestycyjną która zawierała księcia Malezji, kuwejckiego szejka oraz wpływowego obywatela Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Było to możliwe dzięki swojej sieci kontaktów.

W 2010 roku Low przeniósł większość swojego majątku do Jynwel Capital. Znajomości z wpływowymi osobistościami pozwalały na dokonywanie transakcji z jednymi z największych i najbardziej poważanych państwowych funduszy majątkowych. Wśród nich można wymienić ADMD (Abu Dhabi’s Mubadala Development Co) oraz Kuwait Investment Authority.

Już wtedy Low prowadził imprezowy styl życia, dzięki czemu poznawał coraz więcej osób ze świata wyższych sfer. To z kolei pozwalało na budowanie relacji biznesowych i forsować swoje pomysły inwestycyjne. Jho potrafił roztaczać wizje wspaniałych zysków i chwalił się przeprowadzonymi transakcjami. Im więcej pozyskał kontrahentów, tym bardziej wydawał się wiarygodny.

Warto wspomnieć, że Low w 2011 roku przeszedł proces naturalizacji i zdobył obywatelstwo St. Kitts and Nevis. Co ciekawe, rząd Malezyjski nie wiedział w tym czasie, że Jho posiada drugie obywatelstwo. Warto dodać, że Malezja nie pozwala na posiadanie podwójnych obywatelstw Malezyjczykom. Jho powinien zatem zrezygnować z malezyjskiego obywatelstwa w 2011 roku. Z perspektywy czasu wydaje się, że już w 2011 roku nasz bohater szył sobie spadochron na czarną godzinę.

Droga na szczyt

Jynwel brało udział w przejęciu Park Lane Hotel w Nowym Jorku. Wartość transakcji wynosiła około 600 mln$. W transakcji pomogła The Witkoff Group oraz Mubadala. W 2014 roku Jynwel uczestniczyło w przejęciu za 2,2 mld$ Coastal Energy. Za podobną kwotę nabyte zostało biznes wydawniczy firmy EMI. W transakcji wartej 2,2 mld$ uczestniczył m.in Blackstone Group (jedna z największych firm działających na rynku inwestycji alternatywnych), Sony Corporation oraz Mubadala. W październiku 2014 roku Jynwel Capital chciał przejąć Reebok za 2,2 mld$. Ostatecznie Adidas nie przyjął oferty. Oprócz tego Low wsparł swojego przyjaciela Aziza w projekcie Red Granite Pictures. Był to producent filmów, który zasłynął m.in. z Wilka z Wall Street czy Głupiego i Głupszego.

Low był osobą znaną w świecie finansowym, który uczestniczył w transakcjach razem z poważnymi instytucjami. To powodowało, że miał duży wpływ na działanie funduszu 1MDB. Mimo, że nie pełnił żadnej oficjalnej roli w 1MDB, był bardzo wpływową osobistością. Można powiedzieć, że uprawiał konsulting inwestycyjny. Dzięki swoim znajomościom oraz doświadczeniu w finansach pomógł skonstruować piramidę finansową. Dzięki reputacji i sieci kontaktów mógł przez kilka lat uczestniczyć w malwersacjach finansowych i nie być niepokojony przez organy ścigania.

Podczas działania 1MDB następował szereg transakcji krzyżowych między spółkami wydmuszkami. Wall Street Journal odkrył, że nieruchomość na Manhattanie, której beneficjentem rzeczywistym była spółka z raju podatkowego, należała do Low’a. Jej wartość wynosiła 33,5 mln$ i została przetransferowana do kolejnej spółki zarejestrowanej w raju podatkowym, która należała do pasierba premiera Malezji. Takich transakcji było więcej i tylko sami ich uczestnicy wiedzieli czemu dokonywali między sobą takich wymian aktywów.

Low Jho – Malezyjski celebryta

Low Jho uwielbiał imprezy. Szacuje się, że między październikiem 2009 a czerwcem 2010 roku wydał na nie około 85 mln$. Tyle kosztował drogi alkohol, wynajem luksusowych hoteli czy zapraszanie celebrytów. Majątek jaki wydawał na imprezy, zaskarbił Low Jho dużą popularność.

Między 2013 a 2014 roku Malezyjczyk wydał około 200 mln$ na samą biżuterię. Uwielbiał luksus, dobrą zabawę oraz kasyno. Jego ulubioną grą był baccarat, który jest bardzo prostą i szybką grą karcianą. Jedna rozgrywka trwa średnio kilkadziesiąt sekund. Na gry hazardowe potrafił wydawać miliony dolarów. Uwielbiał także nocne życie. W klubach, klubach nocnych i podczas imprez czuł się jak ryba w wodzie. Wydawał ogromne sumy, aby kupować luksusowe szampany i obdarowywać prezentami ludzi. Upominki dostawali zarówno Ci, którzy imponowali Jho, jak i “koledzy do kieliszka”.

Jego życie było ekstrawaganckie. Potrafił wynająć samolot, aby przelecieć z przyjaciółmi z Australii do Las Vegas, tylko po to, aby świętować Nowy Rok dwa razy: w Australii i Stanach Zjednoczonych. Wielu ludzi podziwiało go za rozmach, z jakim się bawił.

Nie każdy miliarder potrafi zjednać sobie przychylność aktorów. Low Jho dostąpił tego zaszczytu. Po wygraniu Złotego Globu w 2014 roku za rolę w “Wilku z Wall Street” Leonardo DiCaprio w swojej mowie podziękował “Rizowi i Jho”. 6 miesięcy później amerykański Departamet Sprawiedliwości ogłosił, że Riza Aziz (Riz) oraz Jho Low są częścią miliardowego skandalu korupcyjnego. Okazało się, że Aziz finansował produkcję Wilka z Wall Street z pieniędzy ukradzionych z malezyjskiego funduszu.

Paris Hilton. Źródło: wikipedia.org

Low Jho był osobą kochaną przez śmietankę towarzyską. Szastał pieniędzmi i był określony jako “imprezowe zwierze” (party animal). Na jachcie Jho Low była widziana Paris Hilton, która w 2010 roku przyjaźniła się z malezyjskim miliarderem. Co prawda, krążyły plotki o tym, że Low zapłacił 1 mln$ za obecność Paris Hilton na jego jachcie, ale zostały one zdementowane.

Low korzystał z życia, dostęp do dużego majątku pozwalał na wydawanie masy pieniędzy na imprezy, hazard i chodzenie na randki z modelkami i celebrytkami. Wydał 250 mln dolarów na zakup luksusowego jachtu. Statek miał miejsce do lądowania dla helikoptera, własną siłownię, kino, pokój do masażu, saunę czy mały basen.

Low był osobą bardzo popularną i potrafił zaskarbić sobie uznanie u wielkich gwiazd. Podarował białe Ferrari Kim Kardashian. Z kolei Leo DiCaprio otrzymał od niego kilka obrazów (m.in. autorstwa samego Picasso). Oprócz tego podczas związku ze znaną modelką Mirandą Kerr podarował jej biżuterię o wartości 8 mln$. Oczywiście, te wszystkie prezenty pochodziły z działalności przestępczej i zostały odzyskane przez amerykański Departament Sprawiedliwości.

Jak działał Low Tek Jho?

Oszustwo mogło istnieć dzięki bliskiej współpracy między Low Tek Jho, Azizem oraz wyższymi managerami funduszy 1MDB. Schemat nie był skomplikowany. 1MDB pożyczał pieniądze na rynku, które były gwarantowane w znacznej części przez rząd malezyjski. Środki nie były lokowane u renomowanych firm, ale kierowane do spółek-wydmuszek, które powstały w rajach podatkowych. Te spółki miały inwestować środki w ciekawe projekty inwestycyjne. Jednak w większości były transferowane do Jho oraz osób związanych z tym oszustwem.

Na początku 1MDB podpisał umowę joint venture z Petrosaudi. Jednak środki trafiły na rachunek spółki Good Star, która należała do Low Jho. Ponieważ ta transakcja nie była kontrolowana ze strony malezyjskich służb i urzędów, Low szybko odkrył, że ten fundusz będzie prawdziwą żyłą złota. Oficjalnie Good Star był spółką zależną Petrosaudi. W praktyce należała do Low Jho. Środki zostały podzielone między naszego bohatera i kilka osób z 1MDB. Amerykański Departament Sprawiedliwości szacuje, że między 2009 a 2011 rokiem zdefraudowano około 400 mln$. W celu ukrycia tego oszustwa stworzono fikcyjne instrumenty finansowe, które następnie były kreatywnie “pompowane”. Dzięki temu w księgach na pierwszy rzut oka wszystko się zgadzało, a 1MDB zarabiał pieniądze.

Kolejnym etapem oszustwa było związane z innym joint ventures, które zawiązało 1MDB z Aabar. Teoretycznie Aabar było spółką zależną funduszu należącego do Abu Dhabi. W celu nawiązania współpracy 1MDB pożyczył od inwestorów kilka miliardów dolarów od inwestorów. W sprzedaży obligacji pomagał Goldman Sachs.

Większość środków była gwarantowana przez malezyjski fundusz oraz International Petroleum Investment Company (IPIC), który należał do władz Abu Dhabi. Z tych środków około 1,4 mld$ zostało przetransferowane na rachunki w szwajcarskich bankach, które należały do Aabar. Jednak okazało się, że Aabar to spółka zarejestrowana na Brytyjskich Wyspach Dziewiczych. Firma założona w raju podatkowym nazywała się Aabar-BVI. Oznaczało to, że 1MDB zawarł umowę nie ze spólką z Abu Dhabi, ale ze spółką-krzakiem. Gdzie się podział audyt wewnętrzny, zespół inwestycyjny i dział prawny? Najprawdopodobniej niektóre osoby zostały przekupione, aby “przymknęły oko”. Oprócz tego, gotówkę otrzymali przedstawiciele IPIC i Akbar. Około 1 mld$ trafił do Singapuru. Środki miały przykryć część strat 1MDB, które wynikały z wystawnego życia Low Jho. Był to początek piramidy finansowej. Środki były marnotrawione, ale część nowej emisji była kierowana do 1MDB, aby fundusz spłacał swoje długi w terminie.

Trzecim etapem przekrętu była tak zwana faza “The Tanore”. Miała ona miejsce w 2013 roku. Podczas niej zdefraudowano około 1,3 mld$ z wyemitowanych przez 1MDB obligacji o wartości 3 mld$. W emisji pomagał oczywiście Goldman Sachs. Środki miały być użyte do rozpoczęcia przedsięwzięcia joint venture z ADMIC (Abu Dhabi Malaysia Investment Company). Jednak już po wpłynięciu środków zostały one szybko przelane do Singapuru na konto Tanore Finance Corporation. Beneficjentem rzeczywistym tej spółki był oczywiście Low Jho. Środki zostały przeznaczone na życie naszego bohatera oraz korumpowanie urzędników, analityków i każdego, kto mógł zagrozić wyjściu przekrętu na światło dzienne.

Niewielka część środków trafiała także na prawdziwe inwestycje. Było to konieczne, ponieważ miało potwierdzać, że fundusz rzeczywiście nabywa aktywa. Miało to uciszyć głosy opozycji w Malezji i ciekawskich analityków. Przykładowo 1MDB nabył za 100 mln$ udziały w Sony Music.

Schemat zaczyna pękać

Od 2010 roku pojawiały się zarzuty o brak transparentności w funduszu 1MDB. Jednak partia rządząca nie przejmowała się tymi głosami. Na zarzuty przedstawiała raporty roczne audytowane przez renomowane firmy. Oczywiście 1MDB nie dzielił się szczegółowymi danymi dotyczącymi prowadzonej działalności. Na sesji parlamentarnej z października 2010 roku przedstawiciele 1MDB wyjaśnili, że działalność funduszu była audytowana przez KPMG, natomiast Deloitte przeanalizował i wycenił aktywa funduszu. Jednocześnie E&Y zajmował się doradztwem podatkowym. Taka odpowiedź pozwoliła uśpić czujność organów nadzorczych.

Poważniejsze podejrzenia zaczęły się pojawiać w 2013 roku. Wtedy 1MDB poprosił CCM (Companies Commission of Malaysia) o dodatkowe 6 miesięcy na złożenie raportu rocznego. Wątpliwości budziła także częsta zmiana audytorów. W ciągu 4 lat od założenia funduszu księgi audytowały 3 firmy. Jednak po kilku miesiącach media przestały drążyć temat.

W celu uspokojenia nastrojów 1MDB zaprosił do rady nadzorczej doktora Abdula Samad Aliasa, który był uznawany za “ojca księgowości w Malezji”. Na stanowisko członka rady nadzorczej został powołany w styczniu 2015 roku. Po nieco ponad 6 miesiącach zrezygnował z pełnienia swojej funkcji. Na samym początku dr Alias chciał pozyskać szczegółowe dane na temat operacji finansowych malezyjskiego funduszu. Kiedy po 6 miesiącach nie uzyskał żadnych informacji, poinformował, że złożył rezygnacje z pełnienia funkcji członka rady nadzorczej.

W 2015 roku krytyka opinii publicznej dotycząca funduszu 1MDB była na tyle duża, że premier Malezji (który był przewodniczącym Rady Doradców) poprosił Generalnego Audytora Malezji o przejrzenie audytu 1MDB. Wyniki raportu zostały jednak utajnione jako tajemnica państwowa. Audyt był dostępny tylko dla członków PAC (Public Accounts Committee).

Z biegiem lat pojawiało się coraz więcej wątpliwości dotyczących pochodzenia środków wydawanych przez Low Jho. Przecież nie pochodził z rodziny miliarderów, ale bogatej rodziny z Malezji.

Najib Tun Razak. Źródło: wikipedia.org

Jednak póki w Malezji rządził Najib Tun Razak, to Low nie musiał obawiać się o konsekwencje swoich czynów. W 2018 roku niespodziewanie Razak przegrywa wybory i następuje szybka weryfikacja kont 1MDB. Okazało się, że z funduszu zniknęły miliardy dolarów, które trafiły na prywatne konta Najiba Razaka, Low Tek Jho i wielu polityków, urzędników i managerów. Smaczku całej sprawie dodaje fakt, że w defraudacje pieniędzy zaangażowani byli niektórzy pracownicy Goldman Sachs. Chodzi głównie o Timothy Leissne oraz Rochera Ng. Zostali oni skazani za oszustwa i pomoc w praniu pieniędzy.

Gdzie jest Low Tek Jho?

Gdzie podział się Low Jho? Nikt tego nie wie. Część dziennikarzy uważa, że ukrywa się w Chinach (podobno widziany był w Makau, które należy do Chińskiej Republiki Ludowej). Z pewnością Low Jho jest cennym aktywem dla wielu rządów, ponieważ miał dostęp do wielu polityków i celebrytów. Jednak rząd CHRL odpowiada, że nie ukrywa Low Jho. Nie wiadomo też gdzie znajdują się ukradzione pieniądza. Niektórzy uważają, że Jho został już dawno zabity.

Warto dodać, że MACC (Malaysian Anti-Corruption Commision) odpowiedziała Al Jazeerze, że Jho Low ukrywa się w Makau. Jeśli to prawda to nie może to dziwić. Makau jest znane z nocnego życia oraz dużej ilości kasyn. Jest to idealne miejsce dla takiej osoby jak bohater dzisiejszego artykułu. Obecność Low w Makau potwierdził  Kee Kok Thiam, który również brał udział w aferze. Warto wspomnieć, że Kee Kok zmarł po miesiącu od powrotu do Malezji. Ostatnio pojawiły się plotki, że Jho znalazł się w areszcie domowym w Szanghaju i czeka na ekstradycję do Malezji.