Jak inwestować w indeks MOEX (Moscow Exchange)? [Poradnik]

Mimo, że Rosja jest jedną z największych gospodarek w Europie to inwestowanie na tym rynku kapitałowym ma dla wielu inwestorów nutkę „egzotyki”. Odcinanie się od tego rynku może pozbawić inwestora okazji do ponadprzeciętnych zysków. Szczególnie widoczne było to w 2015 roku, kiedy na skutek napięcia na linii „Zachód – Rosja” oraz spadku cen ropy naftowej wyceny wielu rosyjskich przedsiębiorstw były bardzo atrakcyjne. W niniejszym artykule opisana zostanie struktura rosyjskiej giełdy oraz przybliżony zostanie indeks MOEX.

Przed pierwszą wojną światową rosyjski rynek kapitałowy należał do najważniejszych na świecie. Ogromny rynek wewnętrzny w połączeniu z szybką modernizacją czynił z Rosji perspektywiczny rynek tuż przed I Wojną Światową. Wyczerpująca wojna w połączeniu z bratobójczymi walkami „białych” z „czerwonymi” podczas wojny domowej w Rosji przyczyniły się do ruiny gospodarczej. Po 1920 roku rozwijał się w Rosji komunizm, co również zatrzymało rozwój rynku kapitałowego. Zmiany przyszły dopiero w 1989 roku kiedy Związek Radziecki, a potem Federacja Rosyjska szerzej otworzyły się na kapitał zagraniczny. Początek transformacji gospodarczej Rosji spowodował gwałtowny wzrost miejsc obrotu (około 1700). Po 1998 roku (kryzys rosyjski) nastąpiła konsolidacja rozdrobnionego rynku. Ostatecznie pozostało tylko dwóch liczących się graczy: RTS i MICEX. Obecna Giełda Moskiewska powstała w 2011 roku w wyniku połączenia dwóch giełd: MICEX oraz RTS. 

Moskiewskie Międzynarodowe Centrum Biznesowe (Moscow International Business Center). Źródło: wikipedia.org

Historia Moscow Exchange: MICEX i RTS

W 1989 roku powstał MICEX (Moscow Interbank Currency Exchange). Wtedy MICEX występował jeszcze pod nazwą “Foreign trade and investment bank of the USSR”. Na tym rynku rozpoczęła się wymiana rubli na dolary. W 1992 roku na giełdzie MICEX rozpoczął się handel akcjami. Centralny Bank Rosji używał MICEX do oficjalnych kwotowań rubla. Giełda stała się głównym miejscem obrotu akcjami i obligacjami wycenianymi w rublach rosyjskich.

Giełda RTS (Russian Trading System) powstała w 1995 roku jako połączenie rozdrobnionych miejsc obrotu papierami wartościowymi. RTS wzorował się w tym czasie na amerykańskim NASDAQ. Już w 1998 roku giełda stworzyła swój własny system do składania zleceń online. To właśnie na tej giełdzie powstał RTS Index, który jest najbardziej znanym benchmarkiem dla rosyjskiego rynku akcji. W 2001 roku uruchomiony został FORTS, czyli miejsce obrotu kontraktami futures oraz opcjami. W 2011 roku w wyniku połączenia RTS i MOEX powstała Giełda Moskiewska (Московская биржа).

Moskiewska giełda

Chociaż obecna giełda powstała w 2011 roku, to tradycja obrotu towarami i instrumentami finansowymi sięga jeszcze 1839 roku. Wtedy w Moskwie działała giełda organizująca obrót papierami rządowymi. Od lat 70-tych XIX wieku działał także rynek akcji i obligacji spółek prywatnych. Jednak giełda moskiewska przez cały XIX wiek była mniej istotna od innych ważnych centrów finansowych Imperium Rosyjskiego (Sankt Petersburgu, Warszawy, Odessy). 

Po połączeniu RTS i MICEX, Giełda Moskiewska stała się największym rynkiem zorganizowanego obrotu w Rosji. W 2013 roku nastąpiło IPO Moscow Exchange. Popyt dwukrotnie przekroczył oferowaną liczbę akcji. W debiucie uczestniczyli nie tylko rodzimi inwestorzy indywidualni oraz instytucjonalni, ale także kapitał zagraniczny. Giełda koncentruje obecnie większość zorganizowanego obrotu instrumentami finansowymi w Rosji. Najważniejszymi indeksami są RTS oraz MOEX. W obecnym artykule przybliżony zostanie drugi z nich.

Wykres – MOEX

Czym jest indeks MOEX

MOEX to skrót od The Moscow Exchange Index. Jest to indeks cenowy (tak jak m.in. Dow Jones Industrial Average), który jest ważony kapitalizacją. Indeks zawiera największe i najpłynniejsze spółki notowane na Giełdzie Moskiewskiej. Skład oraz wagi w indeksie zmieniane są raz na kwartał. Przed 2017 rokiem indeks nazywał się MICEX, którego historia sięga 1997 roku.

Indeks MOEX odpowiada za około 90% kapitalizacji wszystkich spółek notowanych na moskiewskiej giełdzie.

Średnia kapitalizacja spółki wchodzącej w skład indeksu wynosi 1 178 miliardów rubli. Jednak różnice między spółką o największej i najmniejszej kapitalizacji są ogromne. Na koniec I Q 2021 roku największy komponent indeksu był wyceniany na 6 288 miliardów rubli. Z kolei mediana kapitalizacji wynosiła w tym okresie około 550 mld rubli.

Kompozycja indeksu

Według danych przedstawionych przez Moscow Exchange, indeks MOEX miał na koniec I kwartału 2021 roku 44 komponenty. Warto zauważyć, że jest to „książkowy” przedstawiciel rynków wschodzących. Wynika to ze składu indeksu, w którym dominują firmy surowcowe oraz z branży finansowej.

Największe udziały mają spółki z branż:

• Energetyczna (ropa i gaz) – 40,20%,
• finanse – 20,70%,
• branża metalurgiczna i wydobywcza – 18,5%,
• IT – 9,90%,
• Dóbr konsumeckich – 4,00%.

Największymi komponentami indeksu są następujące spółki:

• Sberbank,
• Gazprom,
• Lukoil,
• Yandex,
• Norilsk Nickel.

Poniżej znajduje się krótka charakterystyka kilku spółek wchodzących w skład indeksu MOEX.

Gazprom

Jest to jedna z najbardziej znanych rosyjskich firm. Gazprom został założony w 1989 roku. Firma jest zintegrowana pionowo. Posiada własny segment wydobywczy, transportowy, dystrybucyjny, magazynowy. W 2018 roku Gazprom odpowiadał za 12 procent światowego wydobycia gazu ziemnego. Firma przesyła swoje produkty za pośrednictwem gazociągów. Najbardziej znanymi z nich są: Nord Stream, TurkStream, Soyuz, Siła Syberii czy gazociąg jamalski. Sieć gazociągów zarządzanych przez Gazprom wynosi 177 000 km. Gazprom posiada także 254 stacji kompresorowych.

Firma posiada także segment wydobycia ropy naftowej (Gazprom Neft). Gazprom jest firmą państwową, ponieważ większościowym akcjonariuszem jest Skarb Państwa Rosji (Росимущество). Gazprom sprzedaje swoje produkty do 25 europejskich krajów, do Chin czy niektórych krajów Wspólnoty Niepodległych Państw. Gazprom ma szczególnie mocną pozycję na europejskim rynku, gdzie kontroluje ponad 32% rynku.

Wykres akcji spółki Gazprom, interwał W1. Źródło: xStation 5, XTB.

Sberbank

Mimo, że historia państwowych banków oszczędnościowych w Rosji sięga lat 40-tych XIX wieku to uformowanie Sberbanku sięga 1991 roku.  Po upadku ZSRR Sberbank stał się największym bankiem komercyjnym w Rosji. Od 2007 roku prezesem firmy jest bliski przyjaciel Władimira Putina – Herman Gref. Jest to największy bank pod względem aktywów w regionie EEMEA (Europa Wschodnia, Bliski Wschód, Afryka). W połowie 2021 roku firma posiadała 45,4% udziałów na rynku depozytów osób indywidualnych w Rosji. Firma stara się podążać za nowymi technologiami. W 2021 roku miesięczna liczba unikalnych użytkowników korzystających z aplikacji mobilnej banku wynosi około 69 milionów. Około 50 milionów klientów skorzysta z programów lojalnościowych (Spasibo). Sberbank oferuje także ofertę subskrypcyjną (Sber Prime+) oferujące zniżki w zakupach online, dostawie jedzenia (Delivery Club). Sberbank ma również swoją usługę dostawy produktów spożywczych przez internet (Sbermarket). Warto wspomnieć, że Sberbank posiada ponad 14 000 oddziałów w Rosji. Oprócz Rosji bank działa również w 18 krajach na świecie.

Wykres akcji spółki Sberbank, interwał W1. Źródło: xStation 5, XTB.

Yandex

Jest to jedna z najbardziej znanych rosyjskich spółek technologicznych. Firma jest rozpoznawany głównie ze względu na swoją wyszukiwarkę internetową – Yandex. Jest to najbardziej popularna wyszukiwarka w Rosji. Spółka powstała w 1997 roku. Jednym ze współzałożycieli był Arkady Voloz, który do dziś pomaga w rozwoju firmy. W ciągu ostatnich kilku lat spółka znacznie zdywersyfikowała swoją działalność. Yandex posiada segmet Mobility: przewozu ludzi – Yandex.taxi oraz wypożyczania samochodów (Yandex.Drive). Spółka jest znana również ze swojego segmentu Food Tech (Yadex.Eats), gdzie firma oferuje dostawy jedzenia. W ofercie spółki jest także Yandex.Lavka, który oferuje dostawy produktów spożywczych w ciągu 15 minut. Firma zamierza także rozwijać segment streamingu video czy zakupów online (Beru). Yandex ma również ofertę subskrypcyjną (Yandex.Plus).

Wykres akcji spółki Yandex, interwał W1. Źródło: xStation 5, XTB.

Mail.ru

Jest to kolejna rosyjska spółka technologiczna. Początki Mail.ru sięgają 1998 roku kiedy weszła w ofertę e-mailową. W 2010 roku firma ogłosiła plany debiutu na London Stock Exchange. Posiada największą platformę społecznościową w Rosji – VKontakte. Mają także oferty Oddnoklassniki (rosyjski wariant „Naszej Klasy”) czy Moi Mir. Dzięki posiadaniu platform społecznościowych firma ma silną bazę potencjalnych klientów do monetyzacji.Mail.ru posiada usługę przewozu osób (CitiMobil). Jednocześnie firma posiada także ofertę dostaw jedzenia za pośrednictwem platformy DeliveryClub. Mail.ru silnie współpracuje z Alibabą (w segmencie e-commerce). W wyniku tej współpracy, Mail.ru posiada 15% udziałów w Aliexpress Russia Joint Venture. Należy wspomnieć, że w akcjonariacie Mail.ru można znaleźć również takie firmy jak Prosus (25%) oraz Tencent (4,8%).

Wykres akcji spółki Mail.rulmart, interwał W1. Źródło: xStation 5, XTB.

Ozon

Ozon Plc jest firmą skupiającą się na prowadzeniu działalności na jednym z najbardziej perspektywicznych rynków na świecie – rosyjskim segmencie e-commerce. Z racji problemów logistycznych, dużej liczby płatności gotówką oraz niechęci starszego pokolenia do zakupów online udział handlu e-commerce w sprzedaży detalicznej jest znacznie niższy niż w USA, UE czy Chinach. Obecnie handel e-commerce stanowi zaledwie 9% sprzedaży detalicznej. Dla porównania w Wielkiej Brytanii wskaźnik wynosi już 24%, a w Polsce 14%. Ozon inwestuje pieniądze w rozwój logistyki oraz fullfilment. Ma to podnieść jakość usług świadczonych przez Ozon oraz zapewnić przewagę nad platformami działającymi według strategii asset-light. Oprócz posiadania własnej platformy sprzedaży przez internet, Ozon ma ofertę Darkstores (dostawy produktów spożywczych w 15 minut). Firma rozwija ten koncept biznesowy w Moskwie oraz Sankt Petersburgu.

Wykres akcji spółki Ozon, interwał W1. Źródło: xStation 5, XTB.

Moscow Exchange

Jest to giełda, która powstała w wyniku połączenia giełdy MICEX i RTS. W 2013 roku spółka zadebiutowała na giełdzie. W 2015 roku wprowadzono do oferty handel kontraktami terminowymi na zboża. Od 2019 roku MOEX ogłosił nową politykę dywidendową, w której zobowiązuje się do wypłacania przynajmniej 60% zysku netto w formie dywidendy. Giełda moskiewska umożliwia handel akcjami, obligacjami, kontraktami terminowymi, opcjami. Inwestor może handlować również walutami czy towarami. MOEX jest 2 największą giełdą obligacji na świecie pod względem obrotu. Jest również na 9 miejscu na świecie pod względem liczby zawartych kontraktów na derywatach. Jednak pod względem wartości obrotu na rynku akcji giełda MOEX znajduje się dopiero w trzeciej dziesiątce.

HeadHunter Plc

Jest to największy w Rosji portal z ofertami pracy. Jest także liderem w swoim segmencie w takich krajach jak Białoruś, Kazachstan oraz Uzbekistan. Według SimilarWeb w kwietniu 2021 roku była to 4 strona tego typu na świecie pod względem wygenerowanego ruchu na stronie (po Indeed, Jooble oraz Glassdor). HeadHunter chwali się także, że ze względu na swoją rozpoznawalność około 80% ruchu na stronie pozyskiwana jest za darmo. W efekcie, pozyskanie klienta (CAC – Customer Acquisition Cost) jest stosunkowo niskie. Firma stara się być konsolidatorem na rynku. Przejęła 4 gracza na rosyjskim rynku jakim jest Zarplata.ru (firma skupiała się na regionie uralskim oraz syberyjskim). Ze względu na swój model działalności, firma ponosi niewielkie wydatki inwestycyjne oraz generuje wysoką marżę operacyjną.

Co może wpływać na wartość indeksu MOEX?

Kondycja rosyjskiej gospodarki

Wiele ze spółek będących komponentami indeksu MOEX większość przychodów generuje w Rosji. Z tego powodu kondycja tej gospodarki ma przełożenie na rozwój tego typu spółek. Przykładowo pogorszenie koniunktury gospodarczej w Rosji może odbić się na jakości portfela kredytowego największego rosyjskiego banku – Sberbank. 

Sytuacja w poszczególnych branżach

Spadek sprzedaży detalicznej może odbić się na wynikach firmy Magnit (sieć supermarketów), x5 retail (supermarkety) czy Dietsky Mir (sieć sklepów dla dzieci). Z kolei pozytywne lub negatywne zmiany w branży bankowej mogą odbić się na wynikach rosyjskich banków, będących częścią indeksu MOEX (Sberbank, TCS Bank, VTB). Innym przykładem może być zapaść w branży lotniczej spowodowanej reakcją na pandemię COVID-19. To pogorszyło wyniki Aeroflot. 

Ceny surowców

Czasami ceny surowców mają przełożenie na wielkość sprzedaży oraz zysków spółek surowcowych. MOEX ma bardzo dużą ekspozycję na spółki tego typu. Przykładem może być Gazprom, którego długoterminowe perspektywy zależą od cen gazu ziemnego. Innym przykładem może być Polyus, który jest producentem złota. 

Wyniki finansowe spółek

W dłuższym terminie najważniejsze w wycenie spółki są wyniki finansowe generowane przez przedsiębiorstwo. Wzrastające przychody, zyski oraz wolne przepływy gotówki (FCF), są solidnymi argumentami za długoterminowym wzrostem cen akcji. Z tego powodu warto śledzić wyniki finansowe spółek wchodzących w skład indeksu. Szczególnie tych, które mają największy wpływ na zmianę wartości indeksu.

Jak można inwestować w indeks MOEX

Kontrakty terminowe na MOEX

Na giełdzie moskiewskiej jest możliwość handlowania kontraktami terminowymi na indeks MOEX. Wartość jednego punktu wynosi 100 rubli. W efekcie, obecna wartość nominalna kontraktu terminowego wynosi ponad 400 000 rubli. Istnieje również możliwość handlowania kontraktami terminowymi w wersji mini, które odpowiadają 1/10 wartości „normalnego” kontraktu.

Kontrakty na różnice kursowe (CFD)

Mimo, że kontrakty na różnice kursowe (CFD) są wyjątkowo popularnym instrumentem, to CFD oparte o rosyjskie indeksy giełdowe są prawdziwym rarytasem, który oferuje niewielu. Wśród popularnych, europejskich brokerów jedynie XTB oferuje instrument pochodny oparty o rosyjski indeks RTSI – #RUS50 – który odzwierciedla sytuację na 50 największych spółkach z Rosji, w tym wyżej wymienione. Dźwignia finansowa na tym CFD wynosi 1:10.

Broker
Kraj	Polska
Symbol RTSI	RUS50
Min. depozyt	0 zł (zalecane min. 2000 zł lub 500 USD, EUR)
Min. wartość lota	cena * 100 USD
Prowizja	–
Platforma	xStation
	RECENZJA
	ZAŁÓŻ KONTO

Kontrakty CFD są złożonymi instrumentami i wiążą się z dużym ryzykiem szybkiej utraty środków pieniężnych z powodu dźwigni finansowej. Od 72% do 89% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne w wyniku handlu kontraktami CFD. Zastanów się, czy rozumiesz, jak działają kontrakty CFD, i czy możesz pozwolić sobie na wysokie ryzyko utraty twoich pieniędzy.

ETF na MOEX, zakup akcji

Jednym z najłatwiejszych sposobów na uzyskanie ekspozycji na rosyjski rynek akcji jest kupno ETF-u. Przykładem może być iShares MSCI Russia ETF, który ma w portfelu 25 największych i najpłynniejszych spółek rosyjskich. 3 największe komponenty tego ETF-u (Gazprom, Sberbank, Lukoil) mają łącznie 45% udziału w ETF-ie. Warto wspomnieć, że roczny koszt zarządzania (TER) wynosi 0,59%. Aktywa pod zarządzaniem iShares Russia wynoszą nieco ponad 600 mln$. Inną możliwością jest zakup udziałów w spółkach z rosyjskiego indeksu.

Brokerzy oferujący akcje i ETF

Dla przykładu na XTB znajdziemy na dzień dzisiejszy ponad 3500 instrumentów akcyjnych i 400 ETF-ów, a Saxo Bank ponad 19 000 spółek i 3000 funduszy ETF.

Broker
Kraj	Polska	Dania	Cypr *
Ilość giełd w ofercie	16 giełd	37 giełd	24 giełdy
Ilość akcji w ofercie	ok. 3500 - akcje ok. 2000 - CFD na akcje	19 000 - akcje 8 800 - CFD na akcje	ok. 3 000 - CFD na akcje
Ilość ETF w ofercie	ok. 400 - ETF ok. 170 - CFD na ETF	3000 - ETF 675 - CFD na ETF	ok. 100 - CFD na ETF
Prowizja	0% prowizji do 100 000 EUR obrotu / miesiąc	wg cennika	Spread zależny od instrumentu
Min. depozyt	0 zł (zalecane min. 2000 zł lub 500 USD, EUR)	0 zł / 0 EUR / 0 USD	500 zł
Platforma	xStation	SaxoTrader Pro Saxo Trader Go	Platforma Plus500
	RECENZJA	RECENZJA	RECENZJA
	ZAŁÓŻ KONTO	ZAŁÓŻ KONTO	ZAŁÓŻ KONTO

* oferta PLUS500 CY

Kontrakty CFD są złożonymi instrumentami i wiążą się z dużym ryzykiem szybkiej utraty środków pieniężnych z powodu dźwigni finansowej. Od 72% do 89% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne w wyniku handlu kontraktami CFD. Zastanów się, czy rozumiesz, jak działają kontrakty CFD, i czy możesz pozwolić sobie na wysokie ryzyko utraty twoich pieniędzy.

Opcje MOEX

Dla inwestorów lubiących budować strategie opcyjnie, giełda moskiewska oferuje możliwość handlowania opcjami na kontrakty terminowe w wersji „standard” oraz „mini”.

Czy wiesz, że…?

Saxo Bank jest jednym z nielicznych brokerów Forex, posiadającym w swojej ofercie opcje waniliowe. Inwestor ma do dyspozycji łącznie ponad 1200 opcji (waluty, akcje, indeksy, stopy procentowe, surowce). SPRAWDŹ