Fundamenty na Forex – bilans płatniczy, rezerwy walutowe, polityka i spekulacja [część 3]

Bilans płatniczy, rezerwy walutowe, polityka i spekulacja

To trzecia i ostatnia część cyklu o fundamentach na rynku Forex, która zawiera sporą dawkę wiedzy z zakresu reagowania walut na czynniki ekonomiczne i polityczne. Istotną rolę w ich analizie odgrywa przede wszystkim ich obserwacja. Nie będzie to wielkim zaskoczeniem, jeżeli stwierdzę, że nie każda waluta reaguje podobnym poziomem zmienności przy publikacji np. danych dotyczących inflacji. Natomiast poszukiwanie korelacji dodatnich bądź ujemnych pomiędzy poszczególnymi parami walutowymi nie ma większego sensu, gdyż ich stopień sukcesywnie się zmienia w zależności od uwarunkowań rynkowych. Korelacje oczywiście na rynku są natomiast nie jest to stały czynnik występujący zawsze, w takim samym stopniu pomiędzy parami.

Przeczytaj koniecznie

Fundamenty na Forex – Podstawowe czynniki wpływające na kursy [część 1]

Fundamenty na Forex – Bezrobocie i inflacja [część 2]

Bilans płatniczy

Na początku przyjrzyjmy się dokładnie, czego dotyczą publikacje bilansu płatniczego. Stanowi on statystyczny obraz wszystkich strumieni obrotów danego kraju z zagranicą w określonym czasie (najczęściej mówimy o ujęciu rocznym). Dzielimy go na dwie grupy – bilans bieżący i bilans kapitałowy. Weźmy pod uwagę pierwszy z nich.

Bilans bieżący dzielimy na bilans handlowy i rachunek niewidoczny (obejmuje on ruch usług, przelewy, dochody z lokat terminowych). Zdecydowanie bardziej “wpływowy” rynkowo jest bilans handlowy, który obrazuje nam strumienie wymiany towarowej, czyli prościej mówiąc eksport/import. Jeżeli pomiędzy eksportem (e) a importem (i) zachodzi taka zależność: e  > i , mówimy o dodatnim bilansie handlowym. Wówczas eksporterzy otrzymują waluty obce za sprzedane towary. Wówczas wymieniają ją na PLN sprzedając więcej waluty obcej niż potrzeba na import. Siłą rzeczy działa to korzystne (umocnienie) na walutę krajową.

W sytuacji ujemnego bilansu płatniczego (i > e), importerzy płacą walutami obcymi za zakupione za granicą towary. Popyt na walutę obcą kupowaną w kraju (w tym przykładzie) za PLN jest większy niż sprzedaż tej waluty pochodząca z eksportu. Działa to niekorzystnie na złotówkę.

Weźmy na warsztat drugi rodzaj – bilans kapitałowy. Dotyczy on jak sama nazwa mówi, strumieni wymiany kapitałowej. Kupno przez Polaków aktywów pochodzących z zagranicy powoduje odpływ środków finansowych z kraju. Odwrotna sytuacja wywołuje napływ zagranicznych środków płatniczych do Polski. Kiedy saldo te nie pokrywa się (nie wychodzi na 0/nie jest równe) mamy do czynienia z deficytem bądź saldem dodatnim. W Polsce od wielu lat występuje deficyt handlowy. Czym to jest spowodowane? Jak zwykle na taki stan rzeczy składa się wiele czynników. Biorąc je wszystkie pod uwagę można wyprowadzić prostą zależność:

• bilans płatniczy dodatni -> wzrost waluty krajowej
• bilans płatniczy ujemny -> spadek waluty krajowej

Poziom rezerw walutowych brutto

Na rezerwy walutowe w Polsce składają się: złoto monetarne, special drwawning rights (SDR – międzynarodowa, bezgotówkowa jednostka rozrachunkowa) oraz inne aktywa walutowe, które można wymienić w banku centralnym. Generalnie im większe rezerwy, tym mniejsze ryzyko destabilizacji krajowej waluty w przypadku zawirowań na rynkach, większa gwarancja wymienialności złotego oraz spłaty zadłużenia zagranicznego.

W ogólnym ujęciu poziom rezerw walutowych ma charakter poglądowy. Nie powinniśmy na podstawie odczytów z niego, podejmować spekulacje długoterminowe na temat potencjalnego wzrostu bądź spadku krajowej waluty. Rezerwy walutowe są pomocne pod względem ewentualnych wymian dużych ilości gotówki na inną walutę. Szczególnie intensywnie poziom rezerwy walutowej danego państwa jest obserwowany przez nierezydentów.

Inwestycje portfelowe i bezpośrednie

Przez sporą część analityków i badaczy rynku walutowego, inwestycje portfelowe i bezpośrednie uważane są za najważniejszy czynnik na polskim rynku. Co tak naprawdę się w nich znajduje? Między innymi jest to kalendarz przejęć, prywatyzacji i wykupu polskich przedsiębiorstw np. przez inwestorów zagranicznych. Dobra znajomość powyższych transakcji umożliwia przyłączenie się do przepływu znacznych strumieni pieniężnych. Często świadomi inwestorzy, by nie spowodować znacznej obniżki waluty krajowej zawierają na rynku pieniężnym transakcje swapa walutowego, przez co pośrednio pożyczają PLN odkładając tym samym sprzedaż waluty w przyszłości (druga noga swapa).

Stabilność polityczna i spekulacja

Nie będzie tu wielkim zaskoczeniem, wyprowadzenie zależności polegającej na stwierdzeniu, że im bardziej politycznie stabilny kraj, tym waluta krajowa się wzmacnia. Gorącymi okresami dla walut są wszelkie demonstracje antyrządowe, działalność partii politycznych (jako wyznacznik dalszego rozwoju), stabilność rządu, czy wybory.

W przypadku wydarzeń politycznych takich jak wojny, przewroty, ważne wystąpienia liderów politycznych czy skandale mają one psychologiczny charakter. Ludzie budują dzięki temu wyobrażenia na podstawie danego kraju, czy jest on stabilny, jaka jest jego siła na arenie międzynarodowej czy sytuacja gospodarcza. Warto przy tym wspomnieć o tzw. walutach ucieczki. Mowa tu o dolarze amerykańskim i franku szwajcarskim, które zyskują w sytuacjach niepewności. Ma to związek z pewnym historycznym przeświadczeniem o potędze militarnej Stanów Zjednoczonych oraz polityce neutralności w Szwajcarii.

Ciekawszym czynnikiem jest spekulacja. Biorąc pod uwagę coraz większe zliberalizowanie rynków finansowych, wolumen handlu zagranicznego odgrywa coraz mniejsze znaczenie na kształtowanie się cen poszczególnych par walutowych. Biorąc pod uwagę fakt, że duże strumienie przepływu gotówki odgrywają najważniejszą rolę, to przede wszystkim flows (spekulacyjne strumienie funduszy) będą budować krótkoterminowe kursy. W Polsce spekulacją krótkookresową zajmują się tylko banki polskie oraz zagraniczne.

Polityka kursowa banku centralnego

Jednym z podstawowych celów banków centralnych jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Strategia stosowana przez RPP oparta jest na zasadach bezpośredniego celu inflacyjnego. Zakłada ona koncentrowanie się na wszystkich informacjach, które wspomagają bądź zagrażają realizacji zakładanego celu inflacyjnego. Trudno jest bezpośrednio zakwalifikować dany system kursowy w teoretyczne ramy i ogólne zależności. Obecny system kursowy jest nazywany płynnym regulowanym, ze względu na określenie poziomu interwencji przez NBP.

Podsumowanie 

Badając czynniki fundamentalne powinniśmy przede wszystkim obserwować ich wpływ na walutę (historycznie) oraz uwzględniać obecne środowisko i powiązania handlowo-polityczne. Nie każda para walutowa będzie zachowywała się podobnie na wieść o spadającej inflacji w kraju, a często (jak pokazują ostatnie wydarzenia na świecie) kompletnie je zignoruje. Dużą rolę odgrywa nasz horyzont inwestycyjny. Jeżeli faktycznie zamierzamy ocenić koniunkturę danego kraju mając na uwadze to, że będziemy chcieli ulokować swoje pieniądze na dłużej wtedy jak najbardziej analiza fundamentalna ma sens. Natomiast przy czysto spekulacyjnych zagraniach, taka analiza jest nam w przeważającej większości zbędna. Informacje o publikacjach danych mogą jedynie sygnalizować okresy zwiększonej zmienności.