Big Mac Index – czym jest i o czym nas informuje?

W 1986 roku gazeta The Economist opublikowała na swoich łamach po raz pierwszy Wskaźnik Big Maca (BMI – Big Mac Index) jako ilustrację parytetu siły nabywczej pieniądza w różnych krajach świata w stosunku do dolara amerykańskiego. Początkowo wskaźnik Big Maca był pomyślany jako żart i sposób na przedstawienie koncepcji parytetu siły nabywczej w przystępny, dla przeciętnego zjadacza chleba, sposób.

Jednak idea wskaźniku Big Maca i porównywania za jego pomocą siły nabywczej walut różnych krajów się przyjęła i The Economist publikuje na swoich łamach co roku zaktualizowany Big Mac Index.

Sprawdź koniecznie: Jak kupić złoto? [Poradnik]

Big Mac Index – skąd taka nazwa?

Sieć McDonalds jest znana ze swojego ustandaryzowania wszystkich aspektów działalności łącznie z recepturą i wyglądem burgerów. Jeśli do tego dodać fakt, że McDonalds posiada swoje restauracje w ponad 100 krajach świata, mamy w założeniach ustandaryzowany produkt, niemal identyczny dla wszystkich porównywanych krajów.

Ponadto jest to produkt, który jest produkowany lokalnie, a nie podlegający handlowi międzynarodowemu. Dzięki temu, na cenę hamburgera w poszczególnych krajach, nie wpływa cena transportu dóbr między krajami czy cła importowe.

Krytyka i słabe punkty wskaźnika Big Mac

W praktyce są kraje, które importują wołowinę używaną do sporządzenia kanapki Big Mac (Islandia). Są również kraje, które nie sprzedają wołowych burgerów w ogóle. Tak jest w Indiach, w których w ofercie są dostępne tylko drobiowe burgery. Skład burgerów w praktyce również się różni pomiędzy krajami ze względu na różne upodobania kulinarne oraz przepisy dot. żywności.

Również status hamburgera i restauracji McDonalds się różni pomiędzy krajami. W Stanach Zjednoczonych jest to popularne, powszechne jedzenie, natomiast w krajach azjatyckich raczej zachodnia ciekawostka i coś egzotycznego. To powoduje, że popyt na hamburgery jest różny, a co za tym idzie ceny hamburgerów Big Mac się mogą kształtować inaczej w różnych krajach.

Mimo globalnego zasięgu sieci McDonald’s, nie wszędzie można spotkać restauracje tego giganta w swojej branży. W Afryce restauracje McDonald’s spotkamy tylko w 3 krajach (Maroko, Egipcie i Republice Południowej Afryki). Z tego powodu dla krajów afrykańskich utworzono KFC Index, porównującego cenę kubełka KFC zamiast kanapki Big Mac. Sieć KFC posiada swoje restauracje w ponad 20 krajach na czarnym lądzie, umożliwia więc dokonanie podobnego porównania siły nabywczej w krajach Afryki, jak Indeks Big Mac dla Europy, obu Ameryk i Azji.

Big Mac w praktyce

Mimo krytyki i słabych punktów tego wskaźnika, oraz humorystycznych, nieformalnych założeń stojących za jego wprowadzeniem jest on chętnie stosowany i cytowany przez pisma ekonomiczne na całym świecie.

Jego dużą zaletą jest prostota i obrazowe przedstawienie siły nabywczej różnych krajów. Mimo, że nie powinniśmy go raczej traktować jako ekonomiczny, solidny wskaźnik niedowartościowania walut narodowych, może nam posłużyć jako drogowskaz wskazujący ogólne tendencje i siłę nabywczą w różnych krajach.

Ile kosztuje BigMac w różnych krajach świata? Najdroższy jest w Szwajcarii. Za jednego BigMaca w tym kraju zapłacimy aż 6,71 amerykańskiego dolara. W Stanach Zjednoczonych jeden Big Mac kosztuje 5,67$, a w Brazylii 4,80$. Za to jeśli jesteśmy fanami tej popularnej kanapki, tanio się posilimy w restauracji McDonald’s w Rosji i Indiach. W Rosji za jednego BigMaca zapłacimy 2,20$ a w Indiach 2,65$. W Polsce za jedną kanapkę zapłacimy 2,90$.

Źródło: Statista.com

Co nam jednak mówią te ceny wyrażone w dolarach? Możemy na ich podstawie oszacować na ile kurs walutowy odzwierciedla realne różnice w sile nabywczej walut.

Kurs amerykańskiego dolara do polskiego złotego wynosi na dzień dzisiejszy 3,95. Oznacza to, że jednego dolara możemy kupić za 3,95 złotego. W USA jeden Big Mac kosztuje 5.67 dolarów, a w Polsce ok. 11 złotych, to by sugerowało, że parytet siły nabywczej wynosi 11/5.67 czyli 1.94. To by mogło sugerować, że kurs złotówki do dolara amerykańskiego jest zaniżony prawie dwukrotnie.

Po skorygowaniu tych wartości o PKB na jednego mieszkańca, kurs złotówki jest zaniżony o 20,8% w stosunku do dolara.

Ile Big Maców warta jest godzina pracy?

Innym sposobem spojrzenia na Indeks Big Maca jest porównanie ceny hamburgera do minimalnej krajowej stawki na godzinę obowiązującej w danym kraju.

Patrząc w ten sposób widzimy, że Niemiec czy Francuz pracujący za minimalną krajową jest w stanie w ciągu godziny zarobić na 2.4 kanapki Big Mac. Z kolei Polak czy Hiszpan pracując godzinę za minimalną krajową zarobi na 1.3 Big Maca. To daje nam obraz różnic w sile nabywczej walut tych krajów.

Poniżej wykres przedstawiający ile Big Maców może kupić pracownik zarabiający minimalną krajową za godzinę swojej pracy.

Źródło: Statista.com

W ujęciu światowym najwięcej Big Maców za godzinę swojej pracy kupią

Jeśli chcemy porównać ceny oraz kurs walut w stosunku do wskaźnika BigMaca dla różnych krajów możemy wejść na stronę The Economist i pobawić się interaktywnym narzędziem porównywania indeksu Big Maca dla różnych krajów. Na stronie są dostępne dane od 2011 roku.

Big Mac Index a inflacja

Obserwując zmieniające się ceny kanapki Big Mac możemy ocenić jak się zmienia rzeczywista inflacja w danym kraju na przestrzeni czasu.

W 2011 roku The Economist stwierdziło, że Argentyna fałszowała oficjalne dane dotyczące inflacji. Wskaźnik Big Maca dla tego kraju wskazywał na istnienie 19% inflacji. Burgery Big Mac zdrożały w Argentynie o 19% podczas gdy oficjalna roczna inflacja podawana przez argentyński rząd wynosiła niemal dwa razy mniej – 10%.

W wyniku tych zarzutów doszło do kuriozalnej sytuacji. W 2012 roku cena Big Maca w Argentynie spadła nagle o 26%. Doszło do tego w wyniku działań rządu argentyńskiego mających na celu sztuczne obniżenie ceny tej konkretnej kanapki, po to by Argentyna dobrze wypadała w Indeksie Big Maca. Restauracje były zmuszone sprzedawać kanapki Big Mac w o wiele niższej cenie (ok 29 peso) w porównaniu do innych kanapek w ofercie (ok 45-50 peso).