Czym jest spread trading? Handel na kontraktach futures i opcjach

Istnieje wiele strategii inwestycyjnych. Podczas gdy każdy zna takie strategie jak scalping czy swing trading to wiele ciekawych strategii nie jest zbyt znana. Jedną z nich jest spread trading. W dzisiejszym artykule pokrótce opiszemy na czym polega ta strategia oraz jakie ma wady i zalety.

Czym jest spread trading?

W finansach spread trading jest zwany także RVT (relative value trade). Strategia polega na jednoczesny zakupie i sprzedaży danego instrumentu finansowego. Oczywiście instrumenty mają różne parametry. Spread trading jest dosyć często stosowany w handlu opcjami i kontraktami terminowymi.

Sam spread to różnica między ceną dwóch “nóg”, krótkiej oraz długiej. W przypadku kontraktów futures spread trading polega na osiągnięciu zysku wraz z zawężeniem albo rozszerzaniem się spreadu między instrumentami. Spready są albo “kupowane” lub “sprzedawane”. Wszystko zależy od tego czy inwestor zarabia na rozszerzeniu czy zwężeniu spreadu. Spready na kontraktach futures mogą być typu:

• intra-market – ten sam instrument bazowy, ale inne daty wygaśnięcia,
• inter-market – różny instrument bazowy, ale te same daty wygaśnięcia.

W przypadku wykorzystania spreadów na opcjach, paleta możliwości jest znacznie bardziej szeroka. Można używać spreadów horyzontalny, wertykalnych oraz diagonalnych. Szerzej o tym zagadnieniu będzie w dalszej części tego artykułu.

Rodzaje spread trading na futures

Istnieje wiele strategii związanych ze strategiami spreadowymi. Nie będziemy opisywać wszystkich z nich. Skupimy się na tych najczęściej stosowanych strategiach futures.

Crack spread

Crack spread jest terminem używanym w przemyśle petrochemicznym oraz przez spekulantów na kontraktach futures. Crack spread to różnica między ceną ropy naftowej i produktów na bazie ropy naftowej. W dużym uproszczeniu jest to zysk rafinerii z procesu krakingu ropy naftowej.

W przypadku handlowania kontraktami terminowymi crack spread polega na jednoczesnym zajęciu przeciwstawnych pozycji na cenie ropy naftowej oraz np. benzynie czy oleju opałowym. Takie transakcje mogą zawierać zarówno firmy petrochemiczne aby zabezpieczyć swoje marże jak i spekulanci, którzy będą grali na zawężenie albo rozszerzenie spreadu.

Rozszerzenie spreadu to zajęcie długiej pozycji na produktach powstałych w wyniku krakingu oraz jednoczesne zajęcie krótkiej pozycji na ropie naftowej. Inwestor zarobi jeśli cena benzyny czy oleju opałowego będzie rosła szybciej lub spadać wolniej niż zmiana ceny ropy naftowej. Inwestor straci kiedy cena ropy będzie rosła szybciej lub spadać wolniej niż produkty ropopochodne.

Część przetwórców ropy naftowej stosują tak zwane 3-2-1 crack spread. Strategia polega na zajęciu długiej pozycji na ropie naftowej (3 baryłki) i sprzedać kontrakty na benzynę (2 baryłki) oraz jedną baryłkę oleju opałowego. Inne typy strategi to 5-3-2 oraz 2-1-1.

Źródło: EIA.gov

Spark spread

Jest to różnica między hurtową ceną energii elektrycznej a ceną surowców energetycznych. Spark spread dotyczy relacji między ceną energii elektrycznej a ceną gazu ziemnego. Istnieje także jeszcze tak zwany dark spread, który zamiast kosztu gazu ziemnego wylicza koszt węgla potrzebnego do wyprodukowania energii. Jeśli cena energii elektrycznej rośnie wolniej lub spada szybciej niż koszt surowca, to spread się zawęża. W przeciwnym razie następuje wzrost spreadu co jest korzystne dla producentów energii elektrycznej. Takim spreadem można handlować na Intercontinental Exchange (The ICE).

Crush spread

Jest to strategia, która polega na zajęciu przeciwstawnych pozycji na soi i np. oleju sojowym. Przetwórcy soi mogą stosować tą strategię, aby zabezpieczyć swoją marżę na przetwórstwie surowca. W tym wypadku crush spread to zajęcie długiej pozycji na cenie soi oraz krótkiej pozycji na kontrakcie terminowym na olej sojowy lub na mączce sojowej (soybean meal).

Spekulanci mogą natomiast zakładać jak będzie się kształtował spread w przyszłości i zajmować pozycje w zależności od swoich przewidywań. Jeśli uzna, że spread będzie się rozszerzał to zajmie krótką pozycję na soi oraz długą na produktach jego przetworzenia. Jeśli założy zawężanie się spreadu w czasie założy przeciwstawną pozycję.

WTI-Brent spread

Jednym z często stosowanych transakcji spreadowych na kontraktach terminowych dotyczą surowców bardzo silnie ze sobą skorelowanych. Do najpopularniejszej strategii należało granie na spreadzie między ceną ropy WTI i Brent. Oba typy ropy reagowały na zmiany cen surowca na światowych rynkach jednak zawsze między WTI i Brent była różnica w cenie. Czasami spread między tymi typami ropy rozszerzał się innym razem zawężał. Spekulanci często stosowali strategie spreadowe przy pomocy kontraktów futures.

Różnica między ropą WTI (pomarańczowa linia) a Crude (niebieska linia). Źródło: Stooq.pl

Spread trading a margin

Margin to inaczej depozyt zabezpieczający. W handlu kontraktami terminowymi inwestor musi wnieść zabezpieczenie w formie gotówki lub papierów wartościowych. Wynika to z tego, że kontrakt terminowy ma wbudowaną dźwignię finansową. Margin ma zapewnić, że inwestor będzie w stanie pokryć ewentualne straty na pozycji. Warto pamiętać, że minimalny depozyt zabezpieczający jest z reguły mniejszy niż dla dwóch kontraktów terminowych. Wynika to z tego, że zmienność spreadu jest mniejsza niż pojedynczej nogi. Pozwala to inwestorowi zbudować pozycję o znacznie większej wartości nominalnej.

Spread trading przy użyciu opcji

Transakcje spreadowe są bardzo popularne w przypadku handlowania opcjami. Można wyróżnić strategie horyzontalne, wertykalne i diagonalne:

• Horyzontalnym spreadem jest zajęcie przeciwstawnych pozycji na opcjach na ten sam instrument, po tej samej cenie wykonania ale różnych datach wygaśnięcia opcji. Najpopularniejszym typem takiej transakcji jest spread kalendarzowy.
• Spready wertykalne to najbardziej popularne rodzaje spreadów opcyjnych. Są to transakcje, które dotyczą transakcji przeciwstawnych na tym samym instrumencie bazowym, tej samej dacie wykonania ale różnych cenach wykonania. Do tego typu transakcji należą spready byka czy niedźwiedzia.
• Spread diagonalny to połączenie ze sobą transakcji horyzontalnej i wertykalnej. Oznacza to, że przeciwstawne opozycje dotyczą tego samego typu opcji (call lub put) oraz instrumentu bazowego. Różne są daty wykonania oraz cena wykonania opcji.

Oczywiście, nie będziemy przedstawiać wszystkich strategii spredowych na opcjach. Przybliżymy tylko te najbardziej popularne z każdej grupy spreadów opcyjnych.

Spread kalendarzowy

Spready kalendarzowe są wykonywane na instrumentach z innymi datami wykonania. Strategia może być używana na kontraktach terminowych albo opcjach. W przypadku opcji spread kalendarzowy jest transakcją stosowaną kiedy inwestor widzi różnice w zmienności implikowanej. Najprostszą strategią kalendarzową jest kupienie długoterminowej opcji call oraz sprzedaż krótkoterminowych opcji call. Inwestor zarobi w sytuacji kiedy cena instrumentu bazowego nie zmieni się znacznie w czasie. Wynika to z tego, że upływ premii czasowej jest znacznie większy w przypadku krótkoterminowej opcji niż długoterminowej. Po wygaśnięciu opcji inwestor może zdecydować się na rolowanie strategii za pomocą kolejnej wystawionej opcji call. Maksymalna strata transakcji to różnica między ceną zapłaconą za długoterminową opcję call a wartość wystawionej opcji call.

Spread byka

Jest to transakcja kierunkowa, którą można przeprowadzić za pomocą opcji put albo opcji call. W obu przypadkach inwestor gra na wzrosty.

Najprostszy do przeprowadzenia jest spread byka na opcji call. Polega on na kupnie opcji call z niższą ceną wykonania oraz wystawieniu opcji call z wyższą ceną wykonania. Obie opcje dotyczą tego samego instrumentu bazowego oraz mają tą samą datę wykonania. Z racji tego, że kupiona opcja call ma wyższą deltę to jej premia jest wyższa. Oznacza to, że założenie spredu byka z opcji call wymaga inwestycji początkowej, która jest również maksymalną stratą. Maksymalny zysk opcji to: cena wykonania wystawionej opcji call – cena wykonania zakupionej opcji call – zapłacona premia.

Można także stworzyć spread byka przy pomocy opcji put. W tym wypadku wystawia się opcję put po wyższej cenie wykonania (większa wartość wewnętrzna), a kupuje się opcję o niższej cenie wykonania. W tym wypadku inwestor otrzymuje środki na rachunek, co jest maksymalnym, potencjalnym zyskiem. Stratą jest natomiast różnica między: cena wykonania zakupionej opcji put – cena wykonania wystawionej opcji put + otrzymana premia netto.

• Cena wykonania zakupionej opcji put to 15,
• Cena wykonania wystawionej opcji put to 20,
• otrzymana premia netto to 1.

W takim razie maksymalna strata to: 15-20+1 = -4

Spread niedźwiedzia

Jest to transakcja kierunkowa, którą można przeprowadzić za pomocą opcji put albo opcji call. W obu przypadkach inwestor gra na spadki.

Najprostszy do przeprowadzenia jest spread niedźwiedzia na opcji put. Polega on na kupnie opcji put z wyższą ceną wykonania oraz wystawieniu opcji put z niższą ceną wykonania. Obie opcje dotyczą tego samego instrumentu bazowego oraz mają tą samą datę wykonania. Z racji tego, że kupiona opcja put ma bardziej ujemną deltę to jej premia jest wyższa. Oznacza to, że założenie bear spread z opcji put wymaga inwestycji początkowej, która jest również maksymalną stratą.

Maksymalny zysk opcji to: cena wykonania kupionej opcji put – cena wykonania wystawionej opcji put – zapłacona premia.

Można także stworzyć bear spread przy pomocy opcji call. W tym wypadku wystawia się opcję call po niższej cenie wykonania (wyższa delta), a kupuje się opcję o wyższej cenie wykonania. W tym wypadku inwestor otrzymuje środki na rachunek, co jest maksymalnym, potencjalnym zyskiem. Stratą jest natomiast różnica między: cena wykonania wystawionej opcji call – cena wykonania kupionej opcji call + otrzymana premia netto.

• Cena wykonania zakupionej opcji call to 20,
• Cena wykonania wystawionej opcji call to 15,
• otrzymana premia netto to 1.

W takim razie maksymalna strata to: 15-20+1 = -4

Spread diagonalny

Jak już wspomnieliśmy, jest to połączenie spreadu horyzontalnego i wertykalnego. Oczywiście, w zależności od przyjętych założeń, możemy różnie położyć akcent czego będzie więcej w spreadzie diagonalnych: cech wertykalnych czy horyzontalnych. W skrócie spread diagonalny to założenie przeciwstawnych pozycji na opcjach put oraz call. Jednocześnie różne są zarówno ceny wykonania (cechy wertykalne), jak i data wygaśnięcia opcji (cechy horyzontalne). Ten rodzaj transakcji jest o wiele bardziej skomplikowany pod względem zarządzania niż zwykłe spready (byka, niedźwiedzia) czy kalendarzowe. Z tego powodu handel nimi jest zalecany tylko bardzo doświadczonym inwestorom.

Podsumowanie

Spread trading jest bardzo szerokim pojęciem. Dotyczy zarówno handlowania kontraktami futures, jak i opcjami. Z powodu różnicy w konstrukcji tych dwóch instrumentów, czasami spready różnią się od siebie profilem wypłaty.

W kontraktach terminowych wyróżnia się spready intra-market oraz inter-market. Spready typu intra-market polegają na zajęciu przeciwstawnych pozycji na tym samym typie instrumentu ale z różnymi datami wygaśnięcia. Może to być kupno kontraktu na Eurodollar wygasającego w czerwcu 2023 i sprzedaż kontraktu na Eurodollara wygasającego w czerwcu 2024.

Inter-market spread jest to zajęcie przeciwstawnych pozycji na kontraktach wygasających w tym samym czasie, ale mające różne instrumenty bazowe. Przykładem może być gra w strategii gold-silver ratio, gdzie inwestor może założyć długą pozycję na złoto i krótką pozycję na srebro.

Źródło: CME

Jedną z wad strategii spreadowych na kontraktach futures jest tak zwane legging risk, czyli ryzyko opóźnienia w egzekucji zleceń na różnych rynkach. Rozwiązaniem jest możliwość skorzystania z dedykowanych kontraktów futures opartych o inter-market spread.

Zaletą kontraktów typu spread na kontraktach terminowych są mniejsze wymagania dotyczące depozytu zabezpieczającego. Kolejną zaletą jest mniejsze ryzyko dużych strat spowodowanych gwałtownym wzrostem lub spadkiem ceny instrumentu bazowego.

W przypadku opcji wyróżnia się spready diagonalne, wertykalne i horyzontalne. Każdy ma swoje wady i zalety. Z tego powodu należy dokładnie przetestować jak zachowa się dana strategia w różnych warunkach rynkowych.