Jak inwestować w sieci Fast Food? [Poradnik]
Fast Food jest konceptem, który zdobył szeroką popularność wśród konsumentów. Mimo, że wydaje się, że sam pomysł na szybkie jedzenie powstał niedawno, to historia „fast foodów” jest tak stara jak nasza cywilizacja. Od tysięcy lat ludzie chcieli zjeść szybko i smacznie. Przykładem starożytnego szybkiego dania była słynna Isicia Omentata, która była konsumowana przez Rzymian kilkanaście stuleci temu. Do jego sporządzenia smażyło się mięso mielone na ruszcie, dodawano sól, pieprz oraz wino. Usmażonego kotleta wsadzało się w bułkę i doprawiana gurum, czyli sosem ze sfermentowanych ryb. Była to antyczna wersja hamburgera.
Przed rewolucją przemysłową punkty serwujące szybkie jedzenie były z reguły lokalne. Brakowało skali, która pozwalałaby zyskać przewagę nad rozdrobnioną konkurencją. Na przełomie XIX i XX wieku pojawił się koncept budowy sieci restauracji, które serwowały ujednolicone menu. Dzięki temu klient wchodzący do restauracji z określonym szyldem mógł spodziewać się “gwarantowanej” jakości i sposobu obsługi. Stany Zjednoczone stały się prawdziwą ojczyzną sieci typu Fast Food. Obecnie największe sieci restauracji oferujących szybkie jedzenie mają swoje siedziby głównie w Stanach Zjednoczonych. Jednak wbrew pozorom, obecne największe sieci restauracyjne wcale nie były pierwszymi sieciami restauracji. Pierwszą krajową siecią burgerowni była White Castle, która działa po dziś dzień. Początek sieci sięga 1921 roku, kiedy założona została pierwsza restauracja spod tego szyldu. Obecnie sieć liczy 377 restauracji w 13 stanach. Większość z nich znajduje się w tak zwanym “Midwest” oraz w Nowym Jorku.
Franczyza zmienia reguły gry
Prawdziwy szybki wzrost sieci fast food nastąpił wraz z zaadaptowaniem modelu franczyzowego. Dzięki niemu rozwój sieci jest mniej obciążająca dla właściciela marki. Wydatki inwestycyjne są przerzucane na franczyzobiorców, a właściciele marki pobierają tylko opłaty jako procent od przychodu. Sieć franczyzowa musi “tylko” pilnować jakości produktów dostarczanych do restauracji oraz wymagać określonego poziomu obsługi, aby nie niszczyć postrzegania marki. Takie rozwiązanie pozwala sieciom szybciej się rozwijać. Jednocześnie franczyzodawca zrzuca na franczyzobiorcę koszty zatrudnienia i działalności operacyjnej restauracji. Dzięki temu, franczyza umożliwia generowanie bardzo wysokiej marży operacyjnej oraz rentowności zainwestowanego kapitału. Duża liczba punktów restauracyjnych pozwala to na zdobyć przewagę nad mniejszą konkurencją. Dzięki korzyściom skali, duża sieć fast food może pozyskiwać taniej: żywność, sprzęt do przyrządzania posiłków czy produkty sanitarne.
Czasami właściciel marki woli nie współpracować z pojedynczymi franczyzobiorcami. Z tego powodu pojawił się koncept Masterfraczyzobiorcy. Taki podmiot ma prawo na rozwój marki sieci restauracji na danym obszarze. Przykładem Masterfranczyzobiorcy jest Amrest, który rozwija sieć KFC czy Burger King w wybranych krajach.
Największe spółki typu fast food notowane na giełdzie
Domino’s Pizza
Spółka jest jednym z symboli udanego wdrożenia sprzedaży za pośrednictwem kanałów cyfrowych. Domino’s Pizza posiada obecnie ponad 17 600 restauracji działających na ponad 90 rynkach. Około 6 350 restauracji działa w samych Stanach Zjednoczonych. Kolejnymi pod względem wielkości są rynki: indyjski (1,3 tys.) oraz brytyjski (1,15 tys.). Warto nadmienić, że 98% restauracji (krajowych i zagranicznych) jest franczyzowych. Spółka posiada także umowy typu Master Franchise, które dają wyłączność na rozwój sieci franczyzowych na wybranych terenach. Dzięki wprowadzeniu modelu franczyzowego spółka posiada wysoką rentowność operacyjną. Jednocześnie zmniejsza to wielkość sprzedaży. Przychody spółki w 2021 roku wyniosły ponad 4 mld$, w tym samym czasie sprzedaż wygenerowana przez restauracje własne i franczyzowe wyniosła 16,1 mld$. Dynamiczny rozwój sieci Domino’s Pizza pozwolił skonsolidować bardzo rozdrobniony rynek pizzy. W samych Stanach Zjednoczonych, Domino’s Pizza posiada 22% udziałów w rynku QSR (Quick Service Restaurant). Biorąc pod uwagę sam dowóz w USA Domino’s posiada ponad 36% udziałów w rynku.
mln$ | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
przychody | 3 433 | 3 619 | 4 117 | 4 357 |
zysk operacyjny | 571,7 | 629,4 | 725,6 | 780,4 |
marża operacyjna | 16,65% | 17,39% | 17,62% | 17,91% |
zysk netto | 361,9 | 400,7 | 491,3 | 510,5 |
McDonald’s
McDonald’s to marka-symbol sieci typu Fast Food. Jednym z symboli menu tej sieci restauracji jest “Big Mac”. Złote “M” jest widoczne w wielu krajach zarówno przy głównych drogach, jak i dobrych lokalizacjach takich jak Centra Handlowe, czy miejsca o dużym “trafficu” potencjalnych klientów. W 2021 roku McDonald’s działa w 119 krajach. Na koniec ostatniego roku obrotowego na wszystkich rynkach działało 40 031 restauracji, z czego 37 295 jest franczyzowych. Na przestrzeni ostatnich lat McDonald’s przeprowadził “refranczyzę” swojej działalności w Stanach Zjednoczonych. Dzięki temu firma mogła poprawić swoją marżę operacyjną z 29% (2014) do ponad 42% (2021). McDonald’s jest świadomy, że nawyki konsumenckie zmieniają się. W efekcie, firma postawiła na współpracę z czołowymi firmami działającymi na rynku FoodTech (tj. aplikacje do zamawiania jedzenia). Pozwala to na sprzedaż swoich produktów kolejnym pokoleniom klientów. Firma jest prawdziwą maszyną do generowania gotówki, co pozwala na wypłatę sowitej dywidendy i dokonywania skupu akcji. Dzięki temu firma nadal jest zaliczana do elitarnego grona Dywidendowych Arystokratów.
mln$ | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
przychody | 21 025 | 21 076 | 19 208 | 23 223 |
zysk operacyjny | 8 586 | 8 886 | 7 207 | 9 873 |
marża operacyjna | 40,84% | 42,16% | 37,52% | 42,51% |
zysk netto | 5 924 | 6 025 | 4 730 | 7 545 |
Yum!Brands
Jest to firma, która razem ze spółkami zależnymi rozwija oraz zarządza siecią restauracji QSR (Quick Service Restaurant). Firma obejmuje 4 marki takie jak: KFC, Taco Bell, Pizza Hut oraz Habit Burger Grill. Dzięki temu spółka działa w takich segmentach jak: dania z kurczaka, kuchnia meksykańska, pizza czy burgery. Na koniec 2021 roku firma posiadała 26 934 restauracji KFC, 18 381 restauracji Pizza Hut, 7 791 restauracji Taco Bell oraz 318 punktów The Habit Burger Grill. Restauracje spod tych czterech marek działają w ponad 150 krajach. W przypadku KFC najważniejszym rynkiem dla spółki są Chiny, które odpowiadają za około 27% obrotu marki. Kolejnym krajem pod względem wielkości jest rynek amerykański (18%). W przypadku marki Pizza Hut, sprzedaż jest skoncentrowana w Stanach Zjednoczonych (45% obrotu). Kolejnym pod względem wielkości jest rynek chiński, który generuje ponad 15% obrotów marki Pizza Hut. W przypadku sieci restauracji Taco Bell działalność jest zlokalizowana w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Zjednoczonym Królestwie, Chinach, Indiach czy krajach APAC. Koncept The Habit Burger Grill został wykupiony przez Yum!Brands w 2020 roku. Przejęta sieć działa głównie w Stanach Zjednoczonych. Rynkami zagranicznymi są Chiny oraz Kambodża.
mln$ | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
przychody | 5 688 | 5 597 | 5 652 | 6 584 |
zysk operacyjny | 1 763 | 1 897 | 1 623 | 2 106 |
marża operacyjna | 31,00% | 33,89% | 28,72% | 31,99% |
zysk netto | 1 542 | 1 294 | 904 | 1 575 |
Wingstop
Wingstop to amerykańska sieć, która serwuje dania z kurczaka. Restauracje spod tego loga serwują głównie skrzydełka z 11 typami sosów. Cechą charakterystyczną jest to, że dania są przygotowywane w momencie złożenia zamówienia. Klient na danie musi poczekać kilkanaście minut. Średnia wielkość lokalu wynosi 1750 stóp kwadratowych. Około 60% zamówień jest składanych za pośrednictwem kanałów cyfrowych. Firma w następnych latach zamierza zwiększyć udział sprzedaży online. Powodem jest o 5$ większa wartość średniego zamówienia. Wingstop rozwija się głównie poprzez sieć franczyzową, za prawa do marki pobiera 6% przychodów brutto punktu. Dodatkowo Wingstop pobiera 5% opłaty marketingowej, którą przeznacza na globalny wzrost znajomości marki. Firma działa głównie w Stanach Zjednoczonych, gdzie działa 1534 restauracji (stan na koniec 2021 roku). Wingstop działa także na rynkach zagranicznych, gdzie opiera się na zasadach Master Franchise. Wśród rynków zagranicznych można wymienić Meksyk, Zjednoczone Królestwo, Kolumbię, Indonezję, Malezję czy Singapur.
mln$ | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
przychody | 153,1 | 199,7 | 248,8 | 282,5 |
zysk operacyjny | 38,5 | 42,9 | 54,3 | 70,3 |
marża operacyjna | 25,15% | 21,48% | 21,82% | 24,88% |
zysk netto | 21,7 | 20,5 | 32,5 | 40,1 |
AmRest
Spółka notowana na giełdzie warszawskiej. Jest to jeden z największych operatorów restauracji w Europie. AmRest działa jako Master Franchise w 25 krajach. Największe obroty skupiają się na rynku polskim (600 restauracji), francuskim (353), hiszpańskim (333) oraz rosyjskim (267). Amrest działa również na rynku chińskim, gdzie zarządza 77 restauracjami. Najważniejszym rynkiem pod względem sprzedaży jest Polska (24% przychodów), kolejnym rynkiem pod względem wielkości jest Francja (19%) oraz Hiszpania (12%). AmRest ma podpisane umowy franczyzowe z Yum!Brands czy Restaurant Brands International. Firma franczyzuje m.in. takie marki jak KFC, Burger King czy Pizza Hut. AmRest posiada także własne marki jak La Tagliatella czy Blue Frog. Warto jeszcze wspomnieć, że firma franczyzuje także punkty Starbucks.
mln€ | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
przychody | 1 547 | 1 962 | 1 523 | 1 917 |
zysk operacyjny | 80 | 107,6 | -51,7 | 122,2 |
marża operacyjna | 5,17% | 5,48% | -3,39% | 6,37% |
zysk netto | 49,3 | 57,2 | -99,2 | 44,6 |
Papa John’s International
Jest to jedna z najbardziej znanych sieci pizzy na świecie. Papa John’s jest jedną z czterech największych sieci restauracji serwujących pizzę w Stanach Zjednoczonych. Sieć powstała w 1984 roku, a w 1993 zadebiutowała na giełdzie. Na koniec 2021 roku Papa John’s posiadał 5650 restauracji, z tego 600 jest własnością spółki. Firma działa w ponad 50 krajach na świecie. Na rynku zagranicznym Papa John’s posiada 2311 restauracji franczyzowych. Średnie przychody na restaurację zarządzaną przez spółkę wyniosły w 2021 roku 1,3 mln$. Z kolei obiekt we franczyzie generuje około 1,1 mln$ przychodu rocznie. Papa John’s od franczyzobiorców posiada 5% prowizji za tzw. “royalty fee”. Standardowa umowa franczyzowa jest podpisana na 10 lat.
mln$ | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
przychody | 1 573 | 1 619 | 1 813 | 2 068 |
zysk operacyjny | 30,7 | 19,8 | 96,2 | 181,3 |
marża operacyjna | 1,95% | 1,22% | 5,31% | 8,76% |
zysk netto | 1,6 | -7,6 | 41,7 | 4,1 |
Restaurant Brands International
Jest to piąta największa sieć fast food na świecie. Restaurant Brands International powstał w 2014 roku, w wyniku połączenia sieci Burger King z kanadyjską siecią kawiarni Tim Hortons. W 2017 roku Restaurant Brands International przejął sieć typu fast food Popeyes Louisiana Kitchen. Firma jest notowana na New York Stock Exchange oraz Toronto Stock Exchange. Najważniejszą marką jest Burger King, który został założony w 1954 roku oraz posiada 18 600 restauracji, które działają w 115 krajach. Tim Hortons jest siecią, która w 15 krajach sprzedaje kawę oraz pączki. W 2021 roku pod marką Tim Hortons działało ponad 4900 restauracji. Trzecią siecią należącą do RBI jest Popeyes, która została przejęta za 1,8 mld$. Sieć Popeyes sprzedaje głównie produkty na bazie kurczaka i owoców morza. W 2021 roku pod marką Popeyes działało ponad 3400 restauracji w ponad 20 krajach.
mln$ | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
przychody | 5 357 | 5 603 | 4 968 | 4 501 |
zysk operacyjny | 1 947 | 2 027 | 1 590 | 1 482 |
marża operacyjna | 36,34% | 36,18% | 32,00% | 32,92% |
zysk netto | 1 143 | 1 109 | 748 | 657 |
Inwestowanie w sieci Fast Food
Akcje i CFD na akcje
Korzyści z rozwoju sieci franczyzowych posiadają nie tylko franczyzobiorcy i franczyzodawcy. Jak inwestować w sieci Fast Food? Najlepiej poprzez kupno akcji spółek, które są notowane na giełdzie. Wiele z najbardziej znanych sieci franczyzowych jest notowanych na giełdzie. Daje to inwestorom możliwość zarobienia na sukcesie komercyjnym wybranych restauracji. Kupno akcji z tej branży może być ciekawym rozwiązaniem dla inwestorów dywidendowych. Wiele ze spółek notowanych na giełdzie regularnie wypłaca dywidendy. Przykładem może być McDonald’s, który jest zaliczany do dywidendowych arystokratów, czyli do spółek, które zwiększają dywidendę na akcję każdego roku, przez minimum 25 lat.
Alternatywę mogą stanowić CFD na akcje, czyli kontrakty na różnicę kursową, pozwalające handel instrumentami opartymi o kursy akcji. Inwestorzy detaliczni zyskują możliwość kupna, a także krótkiej sprzedaży (grania na spadki cen) najpopularniejszych spółek z wykorzystaniem dźwigni finansowej w wysokości nawet 1:20. Z racji, iż na tych instrumentach opłaty są wyższe oraz występują punkty swapowe, nadają się one bardziej do krótkoterminowej spekulacji, niż strategii „buy and hold”.
Inwestowanie za pomocą ETF-ów
Jeśli inwestor nie chce sam wybrać najlepszej spółki, to może skorzystać z oferty ETF-ów dających ekspozycję na przedsiębiorstwa działające na rynku sieci restauracji. Jednym z przykładów jest mały ETF o nazwie AdvisorShares Restaurant ETF. Wśród największych komponentów można wymienić: Papa John’s, Domino’s Pizza, Wingstop czy Darden Restaurants. Opłata za zarządzanie tym ETF-em wynosi 0,6% rocznie. Po dodaniu dodatkowych opłat, koszty posiadania ETF-a wynoszą 0,99%.
Gdzie inwestować w akcje spółek fast food i ETF
Coraz większa liczba brokerów forexowych posiada całkiem bogatą ofertę akcyjną, ETF oraz CFD na te instrumenty.
Dla przykładu na XTB znajdziemy na dzień dzisiejszy ponad 3500 instrumentów akcyjnych i 400 ETF-ów, a Saxo Bank ponad 19 000 spółek i 3000 funduszy ETF.
Broker | |||
Kraj | Polska | Dania | Cypr * |
Ilość giełd w ofercie | 16 giełd | 37 giełd | 24 giełdy |
Ilość akcji w ofercie | ok. 3500 - akcje ok. 2000 - CFD na akcje |
19 000 - akcje 8 800 - CFD na akcje |
ok. 3 000 - CFD na akcje |
Ilość ETF w ofercie | ok. 400 - ETF ok. 170 - CFD na ETF |
3000 - ETF 675 - CFD na ETF |
ok. 100 - CFD na ETF |
Prowizja | 0% prowizji do 100 000 EUR obrotu / miesiąc | wg cennika | Spread zależny od instrumentu |
Min. depozyt | 0 zł (zalecane min. 2000 zł lub 500 USD, EUR) |
0 zł / 0 EUR / 0 USD | 500 zł |
Platforma | xStation | SaxoTrader Pro Saxo Trader Go |
Platforma Plus500 |
* oferta PLUS500 CY
Kontrakty CFD są złożonymi instrumentami i wiążą się z dużym ryzykiem szybkiej utraty środków pieniężnych z powodu dźwigni finansowej. Od 72% do 89% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne w wyniku handlu kontraktami CFD. Zastanów się, czy rozumiesz, jak działają kontrakty CFD, i czy możesz pozwolić sobie na wysokie ryzyko utraty twoich pieniędzy.