Adam Fergusson – Kiedy pieniądz umiera [Recenzja]

Kiedy pieniądz umiera, Prawdziwy Koszmar hiperinflacji to książka z pewnością wciągająca, miejscami szokująca, ale przede wszystkim pouczająca. Choć zdarzenia w niej opisane miały miejsce w okresie międzywojennym, to jednak większość mechanizmów do dziś jest aktualna i zwłaszcza w obecnym czasie czyta się ją z zadziwiającym wrażeniem, że wiele wydarzeń powtarza się po raz kolejny.

Książka Adama Fergussona została wydana w 1975 roku, w co momentami aż trudno uwierzyć. Wprawdzie jest to praca przede wszystkim historyczna, ale przetrwała próbę czasu, czego dowodem jest jej najnowsze wydanie. Okazało się bowiem, że mechanizmy gospodarcze i społeczne, opisane przez autora, są bez wątpienia ponadczasowe. 

Wyrocznia z Omaha rekomenduje

Ta książka staje się bowiem modna przy każdym kolejnym kryzysie. Najgłośniej zrobiło się jednak o niej po kryzysie finansowym w 2007 roku, gdy trzy lata później zarekomendował ją sam Warren Buffett. Legendarny inwestor, zwany „Wyrocznią z Omaha”, w mocnych słowach zwrócił się wtedy do rządzących, proponując, by nie tylko ją przeczytali, ale też wyciągnęli właściwe wnioski.

Opis hiperinflacji w Republice Weimarskiej w okresie międzywojennym to bowiem przesycona konkretami, faktami i liczbami instrukcja, jak doprowadzić do dewaluacji pieniądza i katastrofy państwa, która w efekcie skończyła się katastrofalną dla całego świata II wojną światową.

„Jeśli chce się zniszczyć kraj, trzeba najpierw popsuć jego walutę” – pisze Adam Fergusson i nie sposób odmówić mu racji. 

Do więzienia za napad obżarstwa

Mimo, że książka nie jest łatwa w odbiorze, bo autor momentami wręcz z zaangażowaniem średniowiecznego skryby stara się opisać każdy fakt, nie jest pozbawiona humoru. Opisane są m.in. kuriozalne kary za obżarstwo, które zostały wprowadzone po to, by bogacze nie epatowali swoim majątkiem i konsumpcyjnym stylem życia w czasie, gdy większość społeczeństwa ledwo wiązała koniec z końcem. 

„Premier Bawarii złożył nawet w lokalnym parlamencie projekt ustawy czyniącej z obżarstwa przestępstwo zagrożone surową karą. Dla celów tej ustawy, żarłok został zdefiniowany jako „ten, kto nawykowo oddaje się przyjemnościom stołu w takim stopniu, że może wywołać niezadowolenie ze względu na trudną sytuacji ludności”. Akt zakładał, że taki osobnik „może zostać aresztowany pod zarzutem obżarstwa i ukarany więzieniem lub grzywną w wysokości do 100 tys. marek (ok. 75 funtów) za pierwsze przestępstwo tego rodzaju. Drugi napad obżarstwa łączył się z karą do pięciu lat ciężkich robót, grzywną do 200 tys. marek i odebraniem praw obywatelskich.” – czytamy w książce. 

Masło drożeje 33-krotnie w ciągu roku

Brzmi kuriozalnie? Nieco mniej, gdy uświadomimy sobie, że cena masła wzrosła w tym czasie aż 33-krotnie w ciągu zaledwie 12 miesięcy. Szacowano, że koszty życia wzrosły dziesięciokrotnie, podczas gdy zarobki od 2 do 6 razy. Co więcej, najbardziej tracili ci, którzy do tej pory wykonywali prace najbardziej szanowane i zarabiali najwięcej. 

„Nauczyciele akademiccy ucierpieli jeszcze bardziej niż inni na skutek upadku marki i nie przywykli do sytuacji, w której (cytując jednego ze współczesnych): „uczonynie zarabia tyle za jedną linijkę opublikowanego tekstu, ile uliczny zamiatacz za dwa machnięcia miotłą”. – pisze autor książki „Kiedy pieniądz umiera”.

To książka, którą bez wątpienia warto przeczytać, by zdać sobie sprawę jak niewiele trzeba, by wpaść w spiralę hiperinflacji. Wprawdzie obecnej sytuacji w Europie nie ma co do niej porównywać, ale wbrew pozorom, wcale nie trzeba wielu decyzji, by wejść na ścieżkę, z której nie ma już odwrotu…

O autorze

Adam Dugdale Fergusson był brytyjskim dziennikarzem, pisarzem, a potem politykiem Partii Konserwatywnej, który zasiadał w Europarlamencie. Pochodził ze szlacheckiej rodziny, był synem sir Jamesa Fergussona, urodzonym 10 lipca 1932 w Szkocji. Jego dziadkiem był sir Charles Fergusson, gubernator generalny Nowej Zelandii. 

Jako dziennikarz najpierw pracował w „Glasgow Herald”, gdzie został redaktorem naczelnym, po tym jak doskonale sprawdził się w roli korespondenta dyplomatycznego. Karierę kontynuował w „The Statist”, a potem „The Times”. Zajmował się ekonomią, polityką, a w niektórych okresach także kwestiami ochrony środowiska. Pisał też książki: „Roman Go Home” czy „The Lost Embassy”, które były pozycjami beletrystycznymi. Wydał też monografię o miastu Bath – „The Sack of Bath”.

Karierę polityczną rozpoczął pod koniec 70. XX wieku. Był przeciwnikiem decentralizacji, więc szybko został członkiem kampanii „Szkocja mówi nie” na rzecz referendum. Dzięki temu na jedną kadencję dostał się nawet do Europarlamentu, gdzie nawet potem występował jako konsultant biznesowy.

Kiedy pieniądz umiera – Gdzie kupić

Książka do nabycia w księgarni Maklerska.pl w cenie 84 zł.

Dla wszystkich naszych klubowiczów przygotowaliśmy rabat w wysokości -5% na zakup tej książki. Już niebawem na łamach naszej strony pojawi się recenzja książki oraz konkurs, w którym będzie można wygrać dwa egzemplarze.