Gazprom – natgas, ropa naftowa i polityka [Poradnik]
Wzrastające ceny gazu na rynku europejskim po raz kolejny zwróciły uwagę na największego gracza na rynku gazu w Europie – Gazprom. Firma przez wiele lat miała wyłączność na eksport gazu za granicę Rosji. Gazprom to największa firma energetyczna w Rosji. Warto wspomnieć, że nie jest to koncern prywatny. Najważniejszym akcjonariuszem spółki jest rząd rosyjski, który poprzez swoje organy kontroluje ponad 50% akcjonariatu spółki (przez rosyjski Skarb Państwa oraz Rosnieftgaz). Według magazynu Forbes, Gazprom jest 32 największą firmą na świecie pod względem osiąganych przychodów (wśród spółek publicznych). Jest to także największa firma w Rosji pod względem osiąganych przychodów. Skąd wzięła się nazwa Gazprom? Jest to skrót od га́зовая промы́шленность (pl. przemysł gazowy).
Przeczytaj koniecznie: Natgas – jak inwestować w gaz ziemny? [Poradnik]
Gazprom jest zintegrowanym pionowo przedsiębiorstwem, które zajmuje się poszukiwaniem, wydobyciem, przetwarzaniem, transportem oraz sprzedażą gazu ziemnego. W 2018 roku firma odpowiadała za około 12% światowego wydobycia tego surowca. W 2020 roku udział ten spadł do 10,9%. Warto również wspomnieć, że firma posiada obecnie 15,6% światowych rezerw tego surowca. Gazprom posiada także segment wydobycia ropy naftowej. Gaz Neft jest trzecim największym producentem ropy naftowej w Rosji (po Rosnieft i Lukoil). Spółka produkuje około 41 mln ton ropy naftowej oraz posiada rezerwy tego surowca szacowane na 2 miliardy ton.
Gazprom sprzedaje gaz ziemny na rynek rosyjski oraz eksportuje na rynki zagraniczne. Dekady współpracy między Rosja a odbiorcami gazu, którymi są kraje Europy Wschodniej, Południowej, Środkowej oraz Zachodniej spowodowały, że większość rosyjskiej infrastruktury gazowej jest zorientowana “na zachód”. Eksport surowca odbywa się m.in. za pośrednictwem gazociągów: Jamał, Nord Stream, Turecki czy Sojuz. Niedawno rozpoczęto tworzenie nowego rynku zbytu jakim jest gazociąg “Siła Syberii”, który otwiera przed Gazpromem chłonny rynek chiński.
W swojej historii Gazprom nie raz ulegał naciskom rosyjskich polityków i mieszał się w polityczne spory. Przykładem może być wstrzymanie dostaw gazu na Ukrainę w 2006 i 2008 roku.
Historia Gazpromu
Początki przemysłu gazowego w Rosji sięgają czasów II Wojny Światowej. W 1943 roku rząd Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich zaczął rozwijać wydobycie gazu ziemnego i wykorzystania go jako surowca energetycznego na terenie ZSRR. W 1965 roku poszukiwania, wydobycie oraz dystrybucja gazu ziemnego zostało skupione w rękach Ministerstwa Przemysłu Gazowego.
W latach siedemdziesiątych oraz osiemdziesiątych odkryto ogromne złoża gazu na Syberii, w okręgu Uralskim.Te odkrycia przyczyniły się do gwałtownego rozwoju sektora gazowego w Związku Radzieckim, który stał się jednym z głównych graczy na światowym rynku gazu ziemnego.
Początki Gazpromu sięgają 1989 roku kiedy wyłoniła się ze struktur Radzieckiego Ministerstwa Przemysłu Gazowego. Była to pierwsza państwowa korporacja w Związku Radzieckim. Po upadku ZSRR nastąpił podział przedsiębiorstwa. W efekcie powstały regionalne “krajowe” firmy np. Ukrgazprom czy Turkmengazprom. Gazprom stał się spadkobiercą rosyjskich aktywów wydobywczych, dystrybucyjnych i poszukiwawczych. W efekcie stał się monopolistą na rosyjskim rynku gazu.
W 1993 roku nastąpiła prywatyzacja spółki. Zdecydowano się na model, w którym obywatele rosyjscy otrzymali vouchery, które mogły być zamienione na akcje spółki. Około jednej trzeciej akcji była przydzielona około 750 000 obywatelom Rosji. Rząd rosyjski zatrzymał 38% udziałów w spółce. Pozostała część została przydzielona między pracowników Gazprom oraz prywatnych inwestorów. Jednak żaden z zagranicznych inwestorów nie mógł posiadać więcej niż 9% udziałów w Gazpromie. W 1996 roku 1% udziałów w Gazpromie została dodatkowo wyemitowana dla inwestorów zagranicznych przy użyciu GDR-ów (Global Depository Receipts). Rok później zaufanie jakie mieli inwestorzy zagraniczni do Rosji i Gazpromu pozwoliła na domknięcie emisji obligacji o wartości 2,5 mld$.
Po kryzysie 1998 roku w kręgach rządowych pojawiła się koncepcja ponownej nacjonalizacji koncernu. Po objęciu władzy prezydenckiej przez Władimira Putina nastąpiła większa kontrola nad poczynaniami rosyjskich oligarchów oraz większą uwagę przyłożono do kontroli działalności operacyjnej państwowych firm. Na początku XXI wieku rosyjski rząd stale zwiększał udziały w spółce.
Doszło także do zmian w zarządzie Gazpromu. Z pracą pożegnał się wieloletni CEO firmy – Rem Wjachirew, który pełnił tą funkcję w latach 1992 – 2001. Z pracą w Gazpromie pożegnał się również Wiktor Czernomyrdin, który z przemysłem gazowym był związany od 1985 roku (jako Minister przemysłu gazowego ZSRR). Był także w latach 1992 – 1998 premierem Rosji. Ich miejsce zajęli późniejszy premier i prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew oraz Aleksiej Miller. Głównym celem tego duetu było zmniejszenie korupcji w spółce oraz odzyskanie aktywów spółki, które znalazły się nielegalnie w rękach innych firm. Część z tych działań przyniosły efekt. Przykładowo Gazpromowi udało się odzyskać aktywa gazowe od firmy Itera za darmo.
W 2001 roku Gazprom wykupił firmę NTV, która była największą prywatną telewizją w Rosji od rosyjskiego magnata mediowego Władimira Gusinskiego, który kilka miesięcy wcześniej popadł w konflikt z nową władzą. Do dzisiaj NTV należy do jednej ze spółek zależnych Gazpromu.
W 2005 roku miało miejsce inne ważne wydarzenie w dziejach spółki. Spółki zależne Gazprom (Gazprombank, Gazpromivest Holding, Gazfond and Gazprom Finance B. V) sprzedały za 7 mld$ 10,74% udziałów w Gazprom. Nabywcą była rządowa firma Rosnieftgaz. W efekcie rząd odzyskał większościową kontrolę nad spółką. Jednocześnie zniesiono prawo zakazujące inwestorom zagranicznym posiadać więcej niż 20% akcji spółki. We wrześniu 2005 roku Gazprom nabył 72,6% udziałów w Sibneft. Kosztowało to spółkę 13 mld$ z czego 12 mld$ było finansowane za pomocą kredytów.
W 2006 roku weszła w życie ustawa “On Gas Export”, która dawała Gazpromowi wyłączność na eksport gazu z Rosji. Kolejnym przełomowym momentem w dziejach spółki był 2014 rok. W roku 2021 Gazprom podpisał kontrakt z China National Petroleum Corporation o wartości 400 mld$, który ma trwać 30 lat. W myśl umowy Gazprom miał dostarczać 38 miliardów metrów sześciennych gazu rocznie od 2018 roku. Dostawy miały odbywać się za pośrednictwem gazociągu “Siła Syberii”.
Warto również wspomnieć, że z powodu zaszłości historycznych Gazprom w znacznym stopniu kontrolował dystrybucję gazu ziemnego z krajów Azji Centralnej. Przykładowo w 2008 roku Gazprom kupował 75% gazu sprzedawanego przez Turkmenistan. Gaz ten był następnie reeksportowany do Ukrainy już po wyższej cenie.
Gazprom jest notowany na giełdach w Moskwie, Londynie, Karachi, Berlinie, Frankfurcie nad Menem oraz Singapurze. Warto również zaznaczyć, że jako jedna z najważniejszych spółek rosyjskich, Gazprom jest komponentem takich indeksów jak MICEX i RTS.
Sprawdź: Jak inwestować w indeks Moscow Exchange (MOEX)? [Poradnik]
Gazprom inwestuje również duże pieniądze w reklamę. Dużą część środków przeznacza na piłkę nożną. Jest jednym z głównych sponsorów w Lidze Mistrzów, wspiera finansowo Zenit Sankt Petersburg oraz jest sponsorem takich klubów jak Crvena zvezda czy FC Schalke. Było także jednym ze sponsorów Mistrzostw Świata w piłce nożnej w Rosji (2018). Gazprom jest także sponsorem tytularnym stadionu Gazprom Arena w Sankt-Petersburgu, który może pomieścić ponad 68 000 widzów.
O co chodzi z wysokimi cenami gazu?
Obecnie w miksie energetycznym w Unii Europejskiej gaz odgrywa bardzo ważną rolę. W Niemczech w ciągu całego 2020 roku elektrownie na gaz odpowiadały za 12% produkcji prądu (wg. Fraunhofer Institute for Solar Energy Systems ISE). We Włoszech około 45% produkcji energii elektrycznej pochodziła z elektrowni gazowych.
W przypadku Hiszpanii jest to ponad 20%. W bardzo dobrej sytuacji jest Francja, która opiera swoją energetykę głównie o atom.
Gaz jest używany także do ogrzewania wielu mieszkań i budynków przemysłowych w zimie. Z tego względu panuje roczny “cykl”. Późną wiosną oraz latem uzupełniane są magazyny gazu (PMG – punkty magazynowania gazu), by następnie zużywać część rezerw podczas okresów zimowych. Jest to konieczne ponieważ nie zawsze przesył gazu w okresach zimowych pokrywa bieżące zapotrzebowanie.
Obecnie Europa ma problem z zapasami gazu. Niedobór powstał w wyniku stosunkowo mroźnej i długiej zimy. Przyczyniło się to do wzrostu zużycia gazu do ogrzewania budynków. Okres grzewczy również zaczął się szybciej – 12 października. W poprzednich kilku latach okres grzewczy przypadał na 20-26 października. Spowodowało to wypompowanie z europejskich rezerw około 66 mld metrów sześciennych gazu ziemnego. Warto wspomnieć, że rezerwy gazu wynosiły w 2020 roku około 82 mld metrów sześciennych.
Poziom zapasów był bardzo niski, jednak zakładano, że niedobory magazynowe uda się uzupełnić w okresie wiosenno – letnim. Jednak tak się nie stało. Latem wzrosło zapotrzebowanie na urządzenia klimatyzacyjno-chłodnicze, które skonsumowały dużo energii elektrycznej. Jak już zostało wspomniane wcześniej do produkcji energii elektrycznej zużywany jest także gaz. Jednocześnie elektrownie wiatrowe wyprodukowały w tym roku mniej energii niż się spodziewało. Przykładowo w Niemczech w pierwszym półroczu 2021 roku elektrownie wiatrowe (offshore) wygenerowały 11,5 TWh energii elektrycznej, o 16,3% mniej niż rok wcześniej. Problem dotyczył zarówno farm wiatrowych zlokalizowanych na Morzu Północnym jak i Morzu Bałtyckim. Problem dotyczył także farm wiatrowych onshore, które wyprodukowały 47 TWh (o 22% mniej niż przed rokiem).
Kolejnym problemem był sposób rezerwowania dostaw gazu. Wiele krajów nie podpisało długoterminowych umów na dostawę gazu skroplonego (LNG), który zapewniłby dywersyfikację dostaw. Te kraje wolały nabywać gaz w modelu aukcyjnym. Jednak dostawcy tego typu gazu wybrali rynki azjatyckie, które oferowały wyższe ceny. Te dostawy nie rozwiązałyby problemu, ale dałyby nieco więcej czasu na znalezienie rozwiązania.
W efekcie magazyny gazu zgromadziły w lipcu około 63 mld metrów sześciennych tego surowca. O 30 mld mniej niż rok temu. Według Gazprom z 66 mld metrów sześciennych gazu uzupełniono zaledwie 27,6 mld.
Na początek września PMG europejskie PMG były zapełnione zaledwie w 66%. Dla porównania rok wcześniej magazyny były zapełnione w 91,4%. Gazprom posiada również sieć PMG ulokowanych w Niemczech, Austrii i jeszcze kilku krajach europejskich. W Niemczech Gazprom Germania kontroluje około 30% zdolności magazynowych. Na skutek obniżenie dostaw gazu przez sieć gazociągową (m.in przez gazociąg Jamał), Gazprom zaczął realizować zobowiązania kontraktowe dostarczając gaz z własnych europejskich magazynów. Obecnie Gazprom ma w swoich magazynach poziom zapasów poniżej 20% (najniżej od 8 lat). Niskie poziomu magazynowe powoduje że wiele europejskich krajów w trudnej sytuacji, ponieważ nie ma gwarancji, że magazyny zostaną uzupełnione do końca października.
Niedobory na rynku gazu spowodowały, że ceny spotowe na rynku gazu zaczęły rosnąć. W Europie nie było tak drogo nawet podczas szczytu bańki surowcowej w latach 2007 – 2008 ani w przypadku wypadku w elektrowni jądrowej Fukushima w 2011 roku. W czerwcu wrześniowe kontrakty na gaz wynosiły około 316$ (TTF). Już 30 sierpnia cena gazu wzrosła do ponad 600$ za 1000 metrów sześciennych. Już 14 września cena na TTF wzrosła do 800$.
Aby łatwiej zrozumieć powyższe zależności widać na podsumowaniu przygotowanym przez Gazprom. Informacje zostały opublikowane w prezentacji inwestorskiej za pierwsze półrocze 2021 roku:
Jak widać w Europie wzrosło o 24,5% zapotrzebowanie na gaz ziemny. Jednocześnie zmniejszyła się krajowa produkcja o ponad 11% a import LNG o 6%. W efekcie na koniec II Q 2021 zapasy gazu zmniejszyły się o 40% r/r do poziomu zaledwie 52,3 mld metrów sześciennych (o 35 mld mniej niż rok wcześniej).
Warto jednak zaznaczyć, że niedobór gazu na rynku europejskim nie wynika z problemów z wydobyciem tego surowca w Rosji. Gazprom potwierdził, że wydobycie surowca wzrośnie w całym 2021 roku o 12% r/r do poziomu 510 mld metrów sześciennych. Nie zamierza jednak zwiększać eksportu do krajów europejskich. Gazprom zakłada, że eksport do Europy wyniesie 183 mld metrów sześciennych (o 16,5% mniej niż rok wcześniej).
Gazprom jest największym dostawcą gazu ziemnego w Europie. Jego udział na przestrzeni ostatnich lat maleje. Jeszcze w 2018 roku rosyjska firma miała 36% udział na europejskim rynku gazu, obecnie to 32%. Bardziej szczegółowe informacje znajdują się na poniższym wykresie:
Wykres – Natgas
Tłem dla całej sytuacji są pertraktacje między Unią Europejską a Rosją dotyczące wzajemnych relacji handlowych. Problem dotyczy III pakietu energetycznego oraz sporu dotyczącego Nord Stream 2 (drugiej nitki gazociągu puszczonej po dnie Bałtyku).
Jest to specyficzny nacisk Gazpromu, który “zachęca” europejskich regulatorów do szybszego certyfikowania Gazociągu Północnego (II), podpisanie długoterminowych kontraktów, które zapewni 100% wykorzystanie Nord Stream 2 przez rosyjską firmę.Według III pakietu energetycznego 50% przepustowość tego gazociągu ma zostać zarezerwowane dla niezależnych podmiotów.
Wysokie ceny gazu przyczyniły się do serii bankructw firm wykorzystujących zakupy gazu po cenach rynkowych (spot) i odsprzedawaniu ich klientom po cenach ustalonych w rocznych kontraktach. Nagły skok ceny spowodował, że firmy sprzedawały gaz ze sporą stratą. Do końca września upadło 9 takich firm w Wielkiej Brytanii, a klienci zostali przeniesieni do innych dostawców. Podobny przykład był w Niemczech, gdzie umowy zerwał Deutsche Energiepool.
Wzrost cen gazu powoduje także wzrost cen prądu. We Włoszech ceny wzrosły o 40% a gazu o 30%. Rząd zapowiedział, że będzie subsydiował rachunki dla najuboższych, co będzie go kosztowało 3 mld€. Wzrastające ceny nośników energii wpływają również na wzrost presji inflacyjnej, która może spowodować konieczność podwyżek stóp procentowych albo zmniejszenia niestandardowych narzędzi dostarczających płynność do sektora finansowego.
Oprócz wzrostu kosztów w przypadku gospodarstw domowych, kolejnym problemem są wzrastające koszty produkcji. Powodują one spadek konkurencyjności europejskich firm na światowych rynkach. Ograniczają produkcję m.in producenci nawozów jak CF Industries czy Yatra.
Gazprom – dane operacyjne
Jak już zostało wcześniej zaznaczone, Gazprom jest jedną z najważniejszych firm na rosyjskiej mapie energetycznej. Mimo, że większość przychodów generowana jest ze sprzedaży węglowodorów, to firma ma szereg spółek zależnych działających w różnych branżach (m.in oddział mediowy, Gazprombank, czy większościowy pakiet akcji klubu Zenit).
Produkcja gazu ziemnego
Gazprom jest największym graczem na rynku gazu ziemnego oraz kluczową spółką energetyczną w skali świata. Przed koronawirusem produkcja gazu ziemnego wynosiła około 500 mld metrów sześciennych. W 2020 roku produkcja spadła o około 10% r/r. Spółka koncentruje wydobycie w Uralskim Okręgu Federacyjnym. W 2020 roku wydobycie w tym regionie wyniosło około 417 miliardów metrów sześciennych.
Gazprom dywersyfikuje swoje wydobycie geograficznie. Spółka ma swoje operacje również m.in w takich krajach jak Wielka Brytania, Holandia, Algieria, Libia, czy Irak. Poniżej znajduje się szczegółowa mapa prezentująca zagraniczne aktywa wydobywcze.
Pozostałe informacje
W 2020 roku największymi odbiorcami są Niemcy (41,6 mld metrów sześciennych). Kolejnymi istotnymi odbiorcami są Włochy (20,8 mld), Turcja (16,4 mld) oraz Austria (10,6 mld). Polska w tym roku kupiła 9,7 mld metrów sześciennych gazu.
O ile Gazprom ma faktyczny monopol na eksport gazu do Europy, to nie ma tak mocnej pozycji na lokalnym, rosyjskim rynku. Należy również zauważyć, że Gazprom nie jest jedynym dostawcą gazu ziemnego w Rosji. W latach 2016 – 2020 odpowiadała za 65% – 68% krajowego wydobycia. Kolejnymi graczami na krajowym rynku są Novatek, Rosnieft oraz Lukoil.
Warto również wspomnieć, że Gazprom jest także istotnym producentem energii elektrycznej w Rosji. W 2020 roku udział spółki na rosyjskim rynku energii wyniósł 12,5%. Gazprom jest także trzecim największą firmą wydobywającą ropę naftową w Rosji (za Rosnieft oraz Lukoil). Jej udział w krajowym wydobyciu w 2020 roku wyniósł 12,4%
Gazprom zajmuje się również poszukiwaniem nowych złóż, aby móc nadal utrzymać dotychczasowy poziom wydobycia. W latach 2016 – 2020 spółce udało się zlokalizować 6 nowych złóż gazu ziemnego oraz 10 złóż ropy naftowej.
Spółka posiada także 35 magazynów gazu w tym 9 poza granicami kraju (Holandia, Austria, Niemcy, Czechy, Serbia, Armenia). Jednocześnie spółka buduje kolejne 5 magazynów w Rosji.
Perspektywy rynkowe
W perspektywie kolejnych dwóch dekad znaczenie europejskiego rynku gazowego powinno maleć dla Gazpromu. O wiele większy potencjał sprzedażowy będą miały Chiny. Według prognoz spółki około 2030 – 2031 roku konsumpcja gazu ziemnego w Chinach będzie większa niż w Europie. Widać to na poniższych wykresach:
Z tego powodu należy spodziewać się, że zainteresowanie Gazpromu rynkiem europejskim będzie z każdym rokiem malało. Wzrosną natomiast energetyczne powiązania Rosji i Chin. Na dziwią zatem inwestycje Gazpromu w gazociągi “Siła Syberii”.
Roczne wyniki operacyjne
W 2020 roku firma wygenerowała 6 321 miliardów rubli przychodów netto. W tym 3 050 mld rubli stanowiły przychody ze sprzedaży gazu ziemnego a około 1 800 miliardów rubli pochodziło ze sprzedaży produktów rafinowanych. Warto również wspomnieć o przychodach ze sprzedaży energii elektrycznej oraz ogrzewania, które wyniosły 500 mld rubli. Usługi transportu gazu wyniosły około 223 miliardy rubli. Łączne przychody spółki spadły o około 20% r/r. Był to drugi z rzędu rok spadku przychodów.
Spółce nie udało się w 2020 roku ściąć kosztów równie szybko jak spadały przychody. Koszty operacyjne spadły o 11,3%. W efekcie zysk operacyjny zmniejszył się w ciągu roku o 45%, osiągając poziom 615 miliardów rubli.
Gazprom starał się zmniejszać wydatki kapitałowe w takich segmentach jak transport gazu (-46% r/r) czy dystrybucja gazu (-31% r/r). Z kolei wydatki poniesione w segmencie produkcji gazu zmniejszyły się nieznacznie (-2% r/r). Całościowy CAPEX wyniósł w 2020 roku 1 494 miliardy rubli, co stanowiło spadek r/r o około 18%. Wolne przepływy gotówki (FCF) wyniósł w 2020 roku około 396 mld rubli.
W 2020 roku wzrósł o 22% dług netto spółki, który osiągnął poziom 3 872 mld rubli. W efekcie dług netto do oczyszczonej EBITD-y wzrósł w ciągu roku z poziomu 1,7 do 2,6. Sytuacja płynnościowa na koniec 2020 roku była stabilna, ponieważ większość długu miała zapadalność powyżej dwóch lat (70% całego zadłużenia).
Wyniki za I półrocze 2021
Pierwsze półrocze było bardzo dobre dla Gazpromu, przychody wzrosły o 78% do poziomu 2 067 mld rubli. Nadal większość przychodów generował segment gazowy.
Sprzedaż gazu do Europy oraz krajów nie należących byłego Związku Radzieckiego (FSU) wzrosły o 146% r/r. Udało się to głównie dzięki wzrostowi cen, który pokrył z nawiązką mniejszy eksport pod względem wolumenu.
Spółce udało się także zwiększyć zysk netto do poziomu 521 mld rubli, czyli o ponad 350% r/r. Firmie udało się także wygenerować 132 mld FCF (rok temu FCF był poniżej zera), mimo podniesienia poziomów wydatków inwestycyjnych o 117 mld$.
Jednocześnie udało się Gazpromowi obniżyć poziom długu netto o 10%, do 3 133 mld rubli. Sytuacja finansowa Gazpromu jest stabilna, co widać po poniższym wykresie.
Wykres – Gazprom
Gdzie kupić akcje Gazpromu (GAZP)
Coraz większa liczba brokerów forexowych posiada bogatą ofertę akcyjną, ETF oraz CFD na te instrumenty.
Dla przykładu na XTB znajdziemy na dzień dzisiejszy ponad 3500 instrumentów akcyjnych i 400 ETF-ów, a Saxo Bank ponad 19 000 spółek i 3000 funduszy ETF.
Broker | |||
Kraj | Polska | Dania | Cypr * |
Ilość giełd w ofercie | 16 giełd | 37 giełd | 24 giełdy |
Ilość akcji w ofercie | ok. 3500 - akcje ok. 2000 - CFD na akcje |
19 000 - akcje 8 800 - CFD na akcje |
ok. 3 000 - CFD na akcje |
Ilość ETF w ofercie | ok. 400 - ETF ok. 170 - CFD na ETF |
3000 - ETF 675 - CFD na ETF |
ok. 100 - CFD na ETF |
Prowizja | 0% prowizji do 100 000 EUR obrotu / miesiąc | wg cennika | Spread zależny od instrumentu |
Min. depozyt | 0 zł (zalecane min. 2000 zł lub 500 USD, EUR) |
0 zł / 0 EUR / 0 USD | 500 zł |
Platforma | xStation | SaxoTrader Pro Saxo Trader Go |
Platforma Plus500 |
* oferta PLUS500 CY
Kontrakty CFD są złożonymi instrumentami i wiążą się z dużym ryzykiem szybkiej utraty środków pieniężnych z powodu dźwigni finansowej. Od 72% do 89% rachunków inwestorów detalicznych odnotowuje straty pieniężne w wyniku handlu kontraktami CFD. Zastanów się, czy rozumiesz, jak działają kontrakty CFD, i czy możesz pozwolić sobie na wysokie ryzyko utraty twoich pieniędzy.
Podsumowanie
Gazprom jest zintegrowanym pionowo producentem gazu, ropy naftowej oraz produktów rafinowanych. Jest także istotnym producentem energii elektrycznej w Rosji. Obecny rok jest bardzo dobry dla rosyjskiej spółki. Wzrastające ceny gazu ziemnego przyczyniły się do znacznego wzrostu przychodów i zysków spółki. Co ważne firma dywersyfikuje swoją sprzedaż. W kolejnych latach należy spodziewać się wzrostu udziału sprzedaży gazu ziemnego do Chin. W perspektywie kolejnych dwóch dekad będzie to znacznie większy rynek niż Europa. W efekcie należy spodziewać się powolnego spadku zainteresowania Gazpromu europejskim rynkiem energetycznym. Spółka przez wiele lat była handlowana z niskimi wskaźnikami cena do zysku. Wynika to po części z przykładania dyskonta inwestorów do ryzyka inwestowania w Rosji oraz potencjalnego wpływu rządu na decyzje biznesowe spółki (Gazprom już nie raz był pokazywany jako przykład wykorzystywania firm energetycznych jako element nacisku politycznego). Obecna kapitalizacja firmy wynosi 121 mld$.