CFTC – strażnik zorganizowanego rynku derywatów

CFTC, czyli Commodity Futures Trading Commission jest niezależną agencją rządu Stanów Zjednoczonych, której celem jest regulowanie amerykańskiego rynku derywatów. CFTC można podzielić na 5 głównych obszarów operacyjnych:

• DSIO (The Division of Swap Dealer and Intermediary Oversight) – nadzoruje pośredników na rynku pochodnych (np. brokerów wprowadzających, dealerów swap czy brokerów Forex)
• DCR (The Division of Clearing and Risk) – nadzoruje m.in organizacje clearingowe
• DMO (The Division of Market Oversight) – nadzorowanie rynku pochodnego, praktyk handlowych itp.
• DEO (The Division of Enforcement) – bada oraz ściga domniemane naruszenia CEA (Commodity Exchange Act) oraz CFTC

Commodity Futures Trading Commission (CFTC) to niezależna agencja rządowa, która założona została w 1974 roku i zastąpiła CEA (Commodity Exchange Authority). CFTC zajmuje się regulowanie amerykańskiego rynku derywatów (m.in kontrakty terminowe futures, swapy oraz część rynku opcji). Commodity Exchange Act wymaga od “pośredników” na rynku derywatów zarejestrowania w CFTC. Pośrednikiem jest osoba lub instytucja, która w imieniu innych zawiera transakcje na rynku pochodnym (futures, swap oraz opcje).

Celem CFTC jest promowanie integralności, odporności rynku instrumentów pochodnych w USA przez odpowiednie regulacje. W Commodity Futures Trading Commission pracuje ponad 700 osób w oddziałach w Chicago, Kansas City, Nowym Jorku oraz w Waszyngtonie. Prognozowany budżet instytucji na rok obrotowy 2021 wynosi 304 mln$ co stanowi wzrost w ciągu roku o około 7%.

Historia regulowania rynku futures

Regulacja towarowych instrumentów pochodnych rozpoczął się w latach dwudziestych XX wieku wraz z wejściem do życia Grain Futures Act, które powołała do życia Grain Futures Administration. Kolejnym etapem regulacji rynku derywatów był Commodity Exchange Act z 1936 roku, który wprowadził federalne regulacje na cały rynek kontraktów terminowych futures oraz opcji towarowych, które były handlowane na rynku zorganizowanym (giełda). Instytucją, która odpowiadała za regulowanie tego rynku była Commodity Exchange Authority, która była częścią USDA (U.S. Department of Agriculture). W 1974 roku Commodity Futures Trading Commission (CFTC) przejął uprawnienia CEA.

Dalszy wzrost uprawnień CFTC nastąpił wraz z uchwaleniem przez amerykański Kongres Commodity Futures Modernization Act of 2000. CFTC razem z SEC zaczęły odpowiadać za rynek kontraktów terminowych na akcje. Nowy produkt został wprowadzony do obrotu w listopadzie 2002 roku. 

Pęknięcie bańki na rynku nieruchomości w latach 2007-2009 unaoczniła rządowi amerykańskiemu ryzyko sieci. Szczególnie dużym problemem był rynek swapów. W 2010 roku weszła w życie reforma Dodd-Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act. Jedną ze zmian wprowadzonych przez „ustawę Dodd-Frank” było rozszerzenie uprawnień CFTC w zakresie regulowania rynku swap. 

Władze CFTC

W skład organów CFTC wchodzi również 5 komisarzy, którzy są powołani przez Prezydenta Stanów Zjednoczonych na pięcioletnią kadencję. Jeden z komisarzy jest desygnowany do pełnienia roli przewodniczącego.

Heath P. Tarbert

Szefem CFTC jest Heath P. Tarbert, który został powołany na stanowisko w lipcu 2019 roku. Jego mandat będzie trwał do kwietnia 2024 roku. H.P. Tarbet posiada także członkiem z prawem głosu w Radzie Nadzoru nad Stabilnością Finansową (FSOC). Jest także wiceprzewodniczącym Międzynarodowej Organizacji Komisji Papierów wartościowych (IOSCO). Pan Tarbert jest także posiadaczem certyfikatów CFA (Chartered Financial Analyst) oraz CPA (Certified Public Accountant). W swojej karierze pracował m.in jako dyrektor w Banku Światowym oraz w Senackiej Komisji ds. Bankowości, Mieszkalnictwa oraz Spraw Miejskich.

Warto również wymienić pozostałych komisarzy, którymi są:

• Brian D. Quintez – nominowany przez Prezydenta Donalda Trumpa w maju 2017.
• Rotin Behnam – nominowany przez Prezydenta Donalda Trumpa w lipcu 2017 roku.
• Dawn DeBerry Stump – nominowana przez Prezydenta Donalda Trumpa w czerwcu 2017 roku na 5-letnią kadencję.
• Dan M. Berkovitz – nominowany przez Prezydenta Donalda Trumpa w kwietniu 2018 roku na 5-letnią kadencję.

Kary nałożone przez CFTC

Kary nakładane przez regulatora są naprawdę różne. Od wynoszących kilkaset tysięcy dolarów do setek milionów dolarów. Jako przykład małej kary można podać sprawę Gain Capital UK Limited. Londyński oddział właściciela takich marek jak Forex.com, czy City Index został ukarany grzywną w wysokości 250 000$. Powodem było złamanie prawa amerykańskiego, które zabraniało działania na rynku forex, na terytorium Stanów Zjednoczonych bez rejestracji w CFTC, SEC lub nadzorze bankowym. Gain Capital przyjmował amerykańskich inwestorów bez dokonania rejestracji w odpowiednich instytucjach nadzorczych.

Czasami kary potrafią być naprawdę wysokie. Największą karą kiedykolwiek wydaną przez CFTC była sprawa dotycząca nieuczciwych praktyk stosowanych na rynku futures przez amerykański bank JP Morgan. Wyrok w tej sprawie zapadł we wrześniu 2020 roku. Bank przez ponad 8 lat manipulował na rynku derywatów. Jedną z nieuczciwych praktyk był spoofing, który polegał na manipulowaniu w arkuszu zleceń. Trader chcący sprzedać duży pakiet kontraktów po korzystniejszej cenie wykorzystuje spoofing do podbicia ceny. Początkowo umieszcza w arkuszu widoczne duże zlecenie kupna, co ma sugerować pojawienie się dużego popytu. Zachęca to część traderów do zajmowania długich pozycji co podbija cenę notowań. Następnie umieszczone duże zlecenia kupna są ściągane z arkusza. W kolejnym kroku trader rozpoczyna otwieranie krótkich pozycji korzystając z wyższej ceny.

JP Morgan stosował tą technikę między 2008 a 2016 roku osiągając wielomilionowe zyski. Szacunki mówiły nawet o 250 mln$ zysków rocznie ze wspomnianego procederu. We wrześniu proces dobiegł końca. CFTC nałożyła karę wynoszącą 920 mln$. Była to najwyższa kara kiedykolwiek nałożona przez CFTC na uczestnika rynku instrumentów pochodnych.

Na mocy “ustawy Dodd-Frank“ zwiększono nagrody dla “sygnalistów” z instytucji finansowych. Sygnalista jest to osoba, która widząc niewłaściwe zachowanie swojego pracodawcy (instytucji finansowej) składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Zgodnie z nowymi uprawnieniami sygnalista może zostać wynagrodzony od 10-30% wartości nałożonej kary (minimalny próg nałożonej kary uprawniającej do otrzymania nagrody to ponad 1 mln$). CFTC zapewnia sygnalistom anonimowość. Czasami nagrody są wysokie. W 2018 roku jeden pracownik banku inwestycyjnego dostał 30 mln$ nagrody. Miało to związek z ugodą z jednym z banków inwestycyjnych. Na jej mocy instytucja finansowa zgodziła się zapłacić 367 mln$. 

Przeczytaj: 30 mln USD nagrody dla informatorów z programu Whistleblower

Raporty COT (Commitments of Traders)

Regulator Commodity Futures Trading Commission (CFTC) jest najbardziej znany z publikowanego co tydzień raportu COT (Commitments of Traders Report). W COT znajdują się rejestr wszystkich otwartych pozycji, które mają otwarte osoby i podmioty zobowiązane do składania raportów do CFTC. Raport COT ma na celu poprawę przejrzystości na rynku kontraktów terminowych futures. Przejrzystość ma zmniejszyć asymetrię informacyjną na rynku instrumentów pochodnych. Raport jest publikowany na stronie internetowej cftc.gov. Dostęp do niego jest darmowy. Raport jest publikowany w każdy piątek wieczorem o godzinie 21:30 (15:30 EST) i zawiera dane z wtorku (tego samego tygodnia).

Raporty typu COT mają długą historię w Stanach Zjednoczonych. Jeszcze w latach 20-tych GFA (Grain Futures Administration) prezentowała roczny raport o aktywności na rynku futures. Od 1962 roku raporty były publikowane co miesiąc. W latach 90-tych częstotliwość raportów zwiększyła się do 2-tygodniowych odstępów. W XXI wieku raporty są już publikowane w każdym tygodniu.

 Raporty COT jest pomocny zarówno prywatnym jak profesjonalnym traderom w określeniu sytuacji rynkowej. Dzięki raportom COT inwestor może dowiedzieć się jakie pozycje przeważają u dużych graczy oraz jaki jest kierunek zmian.

W raporcie znajdują się informacje o wszystkich pozycjach długich i krótkich pozycji. Pozycje raportowane pogrupowane są pozycje zawarte przez inwestorów sklasyfikowanych jako commercials oraz Non-commercials. Osobną kategorią są pozycje nieraportowane (non reportable positions). Pozycje raportowane do COT pokrywają z reguły od 70%-90% całego rynku regulowanego.

Dane zaklasyfikowane jako niekomercyjne obejmują najczęściej spekulacyjnych inwestorów. Zalicza się do nich m.in fundusze hedgingowe, inwestorów detalicznych oraz instytucje finansowe. Na przykład fundusz hedgingowy może uważać, że kurs złota wzrośnie i z tego powodu otworzy długą pozycję na kontrakcie futures.

Dane zaklasyfikowane jako komercyjne składają się z pozycji, które wykorzystują kontrakty terminowe futures w celu zabezpieczenia ryzyka niekorzystnej zmiany kursu walutowego albo cen surowców. Jako przykład można podać spółkę wydobywającą złoto, która zajmuje krótką pozycję na kontrakcie terminowym na złoto aby zabezpieczyć się przed niekorzystną zmianą ceny metalu szlachetnego. Podsumowując pozycje komercyjne zwykle nie są zawierane w celach czysto spekulacyjnych spekulacyjnych.

Poniżej zaprezentowano fragment raportu COT z 5 stycznia 2020 roku dotyczącej sytuacji na rynku futures na srebro.

Źródło: cftc.gov

Z powyższego raportu można dowiedzieć się, że tylko 4,8% wszystkich krótkich pozycji nie było zawarte przez podmioty zobligowane do składania raportów do COT. Można także zauważyć, że inwestorzy niekomercyjni preferują na razie długie pozycje (90 777). Krótkich pozycji jest zdecydowanie mniej (35 226).

Podsumowanie

Działanie CFTC ma na celu zwiększenie przejrzystości na rynku instrumentów pochodnych. Publikacja raportów COT pomaga inwestorom indywidualnym zapoznać się z pozycjami posiadanymi przez większych graczy. Jednocześnie CFTC karze za stosowanie nieuczciwych praktyk przez uczestników rynku pochodnego. Świetnym przykładem jest kara nałożona na JP Morgan w III kwartale 2020 roku. Martwi natomiast, że CFTC nie potrafiła “zdusić” spoofingu w zarodku. Proceder trwał przez 8 lat. Z drugiej strony ograniczone środki budżetowe regulatora nie pozwalają działać z dużym rozmachem.