Bank Światowy – wszystko, co musisz o nim wiedzieć

Powołanie instytucji Banku Światowego miało miejsce po konferencji w Bretton Woods w 1944 roku. Konferencja w Bretton Woods dała podwaliny dla ładu monetarnego, który funkcjonuje do dzisiaj. System z Bretton Woods powstał w odpowiedzi na próżnię jaka pojawiła się po II Wojnie Światowej i potrzebę poukładania stosunków handlowych i monetarnych na nowo. Bank Światowy oraz Międzynarodowy Fundusz Walutowy zostały powołane w celu stworzenia instytucji, które będą pilnowały i egzekwowały przestrzegania ustaleń i systemu.

W konferencji uczestniczyli delegaci z 44 państw alianckich, w tym Rząd Rzeczpospolitej Polski na uchodźstwie, reprezentowany przez Gustawa Gottesmana. Jednak decydujący wkład w ostateczne postanowienia miały Stany Zjednoczone i Wielka Brytania z racji siły i potęgi swoich gospodarek. Na ostateczny kształt systemu z Bretton Woods największy wpływ mieli John Maynard Keynes, przedstawiciel rządu Wielkiej Brytanii oraz Harry Dexter White, przedstawiciel Stanów Zjednoczonych.

Cele statutowe

Główną intencją stojącą za powołaniem Banku Światowego było umożliwienie udzielenia nisko oprocentowanych pożyczek krajom zniszczonym przez wojnę, których nie było stać na zaciąganie długów komercyjnych.

Pierwsze lata działalności Banku Światowego nie były łatwe, ze względu na niewielki kapitał jakim dysponował. Po 1947 roku kraje europejskie zaczęły otrzymywać pomoc na mocy Planu Marshalla, co skłoniło Bank Światowy do skupienia się na krajach w Afryce, Azji i Ameryce Południowej.

Od 1989 roku Bank Światowy zaczął udzielać pożyczek nie tylko krajom, ale również organizacjom pozarządowym.

Bank Światowy dzisiaj

Obecnie Bank Światowy zrzesza 189 krajów członkowskich. Zapewnia długoterminowe pożyczki na bardzo preferencyjnych warunkach. Najbardziej potrzebujące kraje członkowskie i działające na ich terytorium przedsiębiorstwa mogą liczyć na bezodsetkowe pożyczki i dotacje.

Obecna misja Banku Światowego to zakończenie skrajnego ubóstwa. Celem Banku Światowego jest ograniczenie populacji żyjącej w skrajnym ubóstwie do 3% do roku 2030. Jednocześnie instytucja chce promować wspólny dobrobyt ludzkości podnosząc dochód najbiedniejszych 40% obywateli każdego kraju.

Środki na pożyczki i dotacje pochodzą ze składek państw członkowskich oraz odsetek ze spłaty wcześniej zaciągniętych długów.

Grupa Banku Światowego

W skład Banku Światowego wchodzą:

• Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD)
• Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju (IDA)
• Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC)
• Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycyjnych (MIGA)
• Międzynarodowe Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych (ICSD)

Powyższe instytucje tworzą Grupę Banku Światowego. Celem Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (IBRD) była odbudowa Europy zniszczonej przez II Wojnę Światową. Obecnie jego celem jest zmniejszanie ubóstwa na świecie, zwłaszcza w krajach o średnim i niskim dochodzie. Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju (IDA) zostało powołane w celu oferowania kredytów i dofinansowania krajom, które nie posiadają zdolności kredytowej, by zaciągnąć takie pożyczki w komercyjnych instytucjach. Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC) wspiera gospodarczo kraje rozwijające się. Jej głównym narzędziem działania jest udzielanie bezpośrednich kredytów w sektorze prywatnym. Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycyjnych (MIGA) wspiera inwestycje prywatne w krajach rozwijających się. Ubezpiecza również inwestycje od ryzyka ekonomicznego. Międzynarodowe Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych (ICSD) zajmuje się prowadzeniem negocjacji między inwestorami oraz rozstrzyganiem sporów.

Siła głosu poszczególnych krajów

Kraje członkowskie mają różną ilość głosów przy podejmowaniu decyzji. Największy wpływ na decyzje podejmowane przez Bank Światowy mają Stany Zjednoczone, Japonia, Chiny oraz Niemcy.

5 krajów o największej sile głosowania w Banku Światowym

Zaangażowanie Banku Światowego w Polsce

Od lat ‘90 Bank Światowy udzielił Polsce pożyczek o łącznej wartości 16 miliardów dolarów. Poza tym zrealizowano projekty doradcze. Obecnie działania Banku Światowego w Polsce koncentrują się na jakości opieki zdrowotnej, kwestiach ekologicznych oraz konwergencji regionalnej.

Bank Światowy prowadzi w Polsce projekt modernizacji i ulepszenia ochrony przeciwpowodziowej. W zakresie zdrowia od 2013 roku prowadzona jest integracja usług medycznych na wszystkich poziomach opieki, by polepszyć dostęp do świadczeń dla pacjentów. Bank Światowy wspiera również najsłabiej rozwinięte regiony Polski w pobudzaniu lokalnej przedsiębiorczości, wzmacnianiu edukacji zawodowej i poprawie efektywności energetycznej domów jednorodzinnych.

Wybrane projekty Banku Światowego

Ochrona warstwy ozonowej

W 1987 roku Bank Światowy zaangażował się w działania mające na celu ograniczenie powiększania się dziury ozonowej. Celem było ograniczenie emisji substancji chemicznych zwiększających dziurę ozonową o 95% do 2015 roku. Według badań i szacunków z 2018 roku udało się ograniczyć emisję freonów, czyli substancji najbardziej odpowiedzialnych za niszczenie warstwy ozonowej aż o 90%.

Ochrona lasów

W 1991 roku Bank Światowy zadeklarował, że będzie chronił lasy, szczególnie lasy Amazonii, przed wycinką nie finansując żadnych komercyjnych projektów, które miałyby niszczący wpływ na lasy i środowisko.

Bezpieczeństwo żywieniowe

W 2010 roku Bank Światowy rozpoczął Światowy Program Bezpieczeństwa Żywieniowego. Program pomaga 8 krajom rozwijać swoje rolnictwo, ośrodki badawcze oraz handel żywnością. Na ten cel Bank Światowy oraz Fundacja Melindy i Billa Gates przeznaczyli 925 milionów dolarów. W ramach programu są prowadzone również akcje dożywiania dzieci w szkołach, podawania witaminy A.