Reserve Bank of Australia (RBA) – czym jest Bank Rezerwy Australii

Banki Centralne spełniają bardzo ważną rolę w kształtowaniu stabilności na rynkach finansowych oraz krajowych systemów fiskalnych i związanej z nim polityki pieniężnej. Dziś przybliżymy Wam czym jest Bank Rezerwy Australii – w skrócie nazywany RBA (ang. Reserve Bank of Australia).

Instytucja z siedzibą w Sydney, prowadzi działalność od 1960 roku. Podobnie, jak inne banki centralne, posiada oddziały lokalne w tym także jednostki zagraniczne (między innymi w Londynie oraz w Nowym Jorku).

Krótka historia Reserve Bank of Australia

Warto zacząć od tego, że Bank Australii w teorii ma dłuższą historię niż ta zapoczątkowana w 1960 roku. Przed jego oficjalnym powstaniem istniała instytucja Commonwealth Bank of Australia (od 1911 r.), która na mocy aktu Reserve Bank Act 1959 została podzielona na dwie części. Dopiero w tym momencie możemy mówić o oficjalnym początku dzisiejszego RBA. Pomysł na jego powołanie zrodził się w związku z upadkiem sektora finansowego na najmniejszym kontynencie. Powołany na tym polu organ miał za zadanie czuwać nad stabilnością systemu i dostarczać tanich usług finansowych. Tamtejszy kształt poprzednika RBA łączył w sobie cechy banku centralnego oraz komercyjnego.

Commonwealth Bank of Australia nie był z początku instytucją o narodowym charakterze. Skupiał się raczej na dostarczaniu usług finansowych rządowi oraz spełnianiu podstawowych potrzeb “operacyjnych” szeroko rozumianym, komercyjnym interesariuszom.

Dopiero I Wojna Światowa namieszała nie tylko w koniunkturze Australii, ale przede wszystkim w krajowym zadłużeniu związanym z dużymi kosztami prowadzonych działań. Dzięki temu Commonwealth Bank of Australia wzbogacił się o funkcję zarządzania długiem publicznym. W latach 1914-1918 narodził się jeszcze jeden pomysł (którego twórcą był ówczesny szef tej instytucji – Denison Miller), by przenieść emisję australijskiego pieniądza do  banku. Obowiązek ten spoczywał do tej pory na skarbie państwa.

Australian Notes Board

Nowy podmiot swój początek miał w 1920 roku. To dzięki niemu przyszły Reserve Bank of Australia zyskał kilka dodatkowych zadań w zakresie polityki monetarnej. Tak na dobrą sprawę ANB (Australian Notes Noard), jako pierwszy dokonał operacji na otwartym rynku. Była nią sprzedaż rządowych papierów wartościowych. Można śmiało stwierdzić, że to właśnie ANB zyskał sobie pierwiastek zadań, które ma obecne RBA. Na jego barkach spoczęła wówczas polityka regulacyjna w zakresie podaży pieniądza na rynku. Dzięki niemu możliwa była redukcja wysokich (po okresie pierwszej wojny światowej) cen towarów i usług oraz związane z tym wskaźniki makroekonomiczne (utrzymanie w ryzach inflacji).

Dopiero po 1924 roku Australian Notes Board został włączony w skład Commonwealth Bank of Australia. Do tej pory funkcjonował jako odrębna instytucja. W związku z tym przyszłe RBA, otrzymało dodatkowe funkcje związane bezpośrednio z systemem emisji pieniądza.

Przełomowy rok 1960

Do faktycznego przełomu w kontekście bankowości na szczeblu centralnym, doszło w Australii w roku 1959, kiedy został uchwalony Reserve Bank Act. Dokument ten podzielił dotychczasową instytucję na dwie oddzielnie funkcjonujące jednostki. Jedną z nich był Bank Rezerwy Australii, którego rola i zadania skupiły się wokół bankowości szczebla centralnego. Otrzymał uprawnienia do obsługi rządu, długu oraz emisji pieniądza. De facto w swoich kompetencjach posiadał także uprawnienia do przeprowadzania operacji otwartego rynku i zyskał sporą autonomię w zakresie “modernizacji” stóp procentowych. Drugim odłamem wynikającym z aktu Reserve Bank Act był funkcjonujący dotąd Commonwealth Bank of Australia. Jego zadania i uprawnienia skupiły się wokół prowadzenia depozytów oszczędnościowych oraz większej komercjalizacji usług.W związku z tym skupił się on wokół rozliczeń i operacji przeprowadzanych między jednostkami gospodarczymi a ludnością.

Dzięki działaniom banku w połowie lat 60. w Australii wprowadzono zmienne stopy procentowe. Kolejną modernizacją systemu finansowego, było zamienienie funta australijskiego na dolara, czyli dzisiejsze AUD. Dzięki temu w 1983 roku na najmniejszym kontynencie świata wprowadzono płynny kurs walutowy. Bank Rezerwy Australii zniósł dotychczasową kontrolę dewizową.

Późniejsze lata (bardziej współczesne, 1996-1998) przyniosły wydzielenie z banku funkcji nadzorczych (nad rynkami finansowymi i przeprowadzanymi operacjami), do oddzielnych, powołanych przez rząd  instytucji. Zarówno APRA (Australian Prudential Regulation Authority), jak i PSB (Payments System Board), otrzymały szereg uprawnień związanych z kontrolowaniem i zapewnieniem bezpieczeństwa systemom transakcyjnym.

Struktura organizacyjna

Struktura organizacyjna Banku Rezerwy Australii jest dosyć prosta. Oparta jest o podział zadań, którymi zajmuje się RBA. Patrząc jednak przez pryzmat innych instytucji o szczeblu centralnym, podział organizacyjny w RBA nie jest aż tak złożony. Składa się z kilku komisji oraz rad. Wygląda następująco:

• Rada Nadzorcza (polityka banku, polityka fiskalna i monetarna)
  

  Glenn Stevens, prezes Reserve Bank of Australia.

• Rada ds. Systemu Płatności (kwestie polityki transakcyjnej, systemów płatności)
• Komisja ds. Audytu
• Komisja ds. Wynagrodzeń
• Komisja ds. Zarządzania Ryzykiem
• Komisja Wykonawcza.

Głową Banku oraz przewodniczącym dwóch Rad (Nadzorczej i ds. Systemu Płatności)  jest Prezes Banku. Obecnie stanowisko to piastuje Glenn Stevens.

Cele i zadania Reserve Bank of Australia

Bank przede wszystkim jest zobowiązany do utrzymania stabilności systemu finansowego. Z tym pojęciem wiąże się szereg mniejszy zadań w tym utrzymanie stałego poziomu inflacji. Podobnie jak większość Banków Centralnych odpowiada także za obsługiwanie wszelkich płatności instytucji państwowych. Zarządza także poziomem rezerw w złocie oraz rezerw dewizowych. Polityka monetarna i fiskalna, którą prowadzi ma za zadanie osiągać jak największe korzyści dla “użytkowników” dolara australijskiego, czyli wspierać naród australijski. Stabilna waluta oraz kontrolowany wzrost cen stanowi podstawę zrównoważonego funkcjonowania rynków państw rozwiniętych.

Reserve Bank of Australia odpowiada także pośrednio na produkcję dolara australijskiego. De facto instytucją, która zajmuje się jego emisją jest Note Printing Australia. Jednakże jej właścicielem jest właśnie RBA. Stąd też możemy mówić o pewnej pośredniości w samej emisji, ale bezpośredniości w planowaniu i kontrolowaniu wielkości dodruku.