Rating ESG pod lupą. Czy „zrównoważone inwestowanie” jest zyskowne?

Kryzys finansowy w 2008 roku znacznie nadwyrężył zaufanie inwestorów do firm zorientowanych jedynie na maksymalizację zysków i wyniki finansowe. To właśnie wtedy trend tzw. inwestowania zrównoważonego, nazywanego również inwestowaniem odpowiedzialnym zaczął nabierać tempa. Dziś jest to podejście coraz popularniejsze i jeszcze bardziej aktualne. W inwestowaniu zrównoważonym bierze się pod uwagę nie tylko wyniki finansowe, ale również pozafinansowe w ocenie potencjału i stabilności danego przedsiębiorstwa. Jedną z metod oceny przedsiębiorstw jest rating ESG. Poniżej przyjrzymy się jak taki rating jest tworzony i co dokładnie kryje się pod tajemniczymi znakami “AAA” lub “CCC”.

Rating ESG – Environmental, Social, Governance

ESG jest skrótem od trzech głównych, pozafinansowych, czynników wpływających na ocenę zdolności do trwałego, zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa lub branży. Skrót tworzą angielskie słowa Environmental (Środowiskowy), Social (Społeczny) i Governance (Korporacyjny).

Instytucje tworzące rating ESG biorą pod uwagę pojawiające się szanse i zagrożenia w tych dziedzinach dla badanych podmiotów. Jest to podejście zakładające długoterminowy (5 lat lub więcej) horyzont czasowy.

Badania pokazują, że firmy stosujące dobre praktyki z obszarów ESG są równie zyskowne w okresach prosperity jak ich konkurenci nie wdrażający zasad odpowiedzialnego biznesu, jednak są dużo bardziej odporne na kryzysy.

Rosnący trend wśród inwestorów instytucjonalnych

Pod koniec roku 2016 według opracowania CollerCapital “Global Private Equity Barometer. Winter 2016-17” ponad 30% badanych inwestorów instytucjonalnych pochodzących z Europy, Azji i Pacyfiku potwierdziło, że podejmuje decyzje inwestycyjne bazując w dużym stopniu na czynnikach ESG. Jednocześnie w Ameryce Północnej taką deklarację złożyło tylko 20% badanych podmiotów.

O rosnącym zainteresowaniu ratingiem ESG i zrównoważonym inwestowaniem świadczy również utworzenie w 2019 roku indeksu WIG-ESG na warszawskiej GPW. Indeks WIG-ESG składa się ze spółek notowanych w indeksach WIG20 i mWIG40, które wdrożyły do swojego działania obszary odpowiedzialności określane przez skrót ESG.

E – Environmental, czyli kwestie środowiskowe

Być może wielu zaskoczy branie pod uwagę czynników środowiskowych przy wyborze celów inwestycyjnych. Globalne trendy, takie jak zmiany klimatyczne czy kurczenie się zasobów naturalnych, wpływają na szanse i zagrożenia dla każdego biznesu, a zwłaszcza dla tych działających w branżach powiązanych z zasobami naturalnymi. To w jakim stopniu przedsiębiorstwa liczą się z tymi trendami i wprowadzają działania mające na celu ochronę środowiska naturalnego i działanie w warunkach ograniczonych zasobów i coraz ostrzejszej polityki klimatycznej może nam dać obraz na ile stabilny i odporny na kryzysy będzie ich rozwój w nadchodzących latach.

Zmiany klimatu

W kwestii zmian klimatu agencja ratingowa bada na ile firmy stosują się i usiłują ograniczyć emisję dwutlenku węgla, na ile ich branża i biznes są podatne na zmiany klimatu oraz czy produkty, które tworzą duży ślad węglowy. To znaczy, czy do ich wyprodukowania konieczne jest emitowanie dużej ilości spalin.

Zasoby naturalne

W tej kategorii ocenia się zużycie wody i podatność biznesu / branży na pogłębiający się deficyt wody słodkiej, wpływ na bioróżnorodność i wykorzystanie zasobów naturalnych.

Zanieczyszczenia i odpady

Emisja toksycznych odpadów, wykorzystanie materiałów do pakowania produktów, generowanie elektrośmieci – to są kwestie brane pod uwagę przy przydzielaniu ratingu.

Wykorzystanie środowiskowych szans

W związku ze zmianami klimatycznymi powstają nowe nisze do zagospodarowania. Na ile firma wykorzystuje szanse związane z tworzeniem czystych technologii, ekologicznego, zrównoważonego budownictwa i odnawialnych źródeł energii.

S – Social, czyli kwestie społeczne

Zrównoważony biznes dba nie tylko o maksymalizację swoich zysków przy poszanowaniu i ochronie środowiska naturalnego. Kolejnym obszarem odpowiedzialności są kwestie społeczne. Coraz więcej nie tylko inwestorów, ale i końcowych klientów dba o takie kwestie jak kupowanie produktów “fair trade”, czyli takich, które nie naruszają praw pracujących przy ich wytworzeniu ludzi. W kwestiach społecznych agencja ratingowa zwraca uwagę na następujące aspekty.

Kapitał ludzki

Jak firma zarządza swoimi pracownikami? Czy stworzone przez nią środowisko pracy jest bezpieczne i zdrowe? Czy firma stawia na rozwój i szkolenia swoich pracowników? Z czasem coraz istotniejszą kwestią staje się tzw. inkluzywność, czyli kładzenie nacisku na włączenie do struktur firmy obu płci oraz osób różnej narodowości na wszystkich stanowiskach.

Odpowiedzialność za produkt

Czy oferowane produkty są bezpieczne, przebadane i nie wpływają niekorzystnie na zdrowie? Czy nie wydzielają toksycznych substancji chemicznych? Jeśli firma przetwarza dane osobowe, czy są one w należyty sposób chronione? Od czasu kryzysu finansowego w 2008 roku pod uwagę brane jest również bezpieczeństwo finansowe oferowanych produktów finansowych – jeśli taki jest profil działalności firmy.

Społeczna odpowiedzialność

Czy firma nie posiada kontraktów z firmami z zagranicy, które łamią prawa ludzi (np. na plantacjach kakao czy w fabrykach montujących podzespoły do produktów).

Coraz istotniejszą kwestią staje się również kwestia respektowania praw zwierząt. W przypadku firm kosmetycznych sprowadza się to do nie używania substancji pochodzenia zwierzęcego czy rezygnacji z testowania produktów na zwierzętach.

Czy pracownicy mają dostęp do opieki medycznej, czy komunikacja wewnątrz firmy jest przejrzysta i transparentna? Czy ścieżki kariery, awansu są jasno określone i jasne dla członków zespołu?

G – Governance, czyli zarządzanie (ład korporacyjny)

Jaka jest struktura zarządu spółki? W ostatnich latach zwraca się coraz większą uwagę na równowagę między wpływem CEO a zarządem na decyzje podejmowane w spółce. Inne kwestie brane pod uwagę to wynagrodzenie zarządu, przejrzystość podatkowa, podatność na korupcję i niestabilność finansowania.

Rating EGS i jego budowa

W wyniku analizy wszystkich tych sfer agencja ratingowa nadaje każdej ze sfer notę punktową od 0 do 10, która określa na ile firma sobie radzi w danym obszarze. Z tego jest wyciągana nota dla danego segmentu (Środowisko, Społeczeństwo, Zarządzanie). Następnie z tych trzech wartości wyciągana jest średnia ważona biorąca pod uwagę podatność danej branży na daną sferę (nie wszystkie firmy są w równym stopniu wystawione na szanse i zagrożenia środowiskowe i społeczne). Z tego mamy finalną notę od 0 do 10, która koresponduje z ratingiem od CCC do AAA.

Dokładny proces tworzenia finalnej noty przedstawia wykres poniżej zaczerpnięty z raportu MSCI ESG Ratings Methodology.

Co się kryje pod oceną “AAA” dla danej firmy? W przypadku ratingów ESG sporządzanych przez MSCI następującym notą odpowiadają poniższe zakresy zdobytych punktów.

AAA i AA

Firma prowadzi w swojej branży, zarządzając i reagując na wszystkie kluczowe zagrożenia i szanse z obszarów ESG.

A, BBB i BB

Firma jest w stanie zaadresować większość lub część kluczowych dla swojej branży szans i zagrożeń ESG.

B i CCC

Firma pozostaje w tyle na tle swoich konkurentów, będąc podatną na zagrożenia i nie podejmując kroków by sobie z nimi poradzić.

Czy podejście ESG jest zyskowne?

Mimo wszelkich kwestii etycznych i chęci przyczynienia się do zrównoważonego rozwoju na naszej planecie, nie można zapominać, że inwestorzy na pierwszym miejscu stawiają zyski. Inwestowanie ma przynosić możliwie jak najwyższe stopy zwrotu przy ograniczaniu ryzyka. Czy inwestowanie w spółki poświęcające tyle czasu i zasobów na te sfery pozafinansowe nie osłabi wyników finansowych?

Analiza wykonana przez Oxford University “From the Stockholder to the Stakeholder: How Sustainability Can Drive Financial Outperformance” pokazuje, że wręcz przeciwnie. Badanie polegało na przeanalizowaniu 200 różnych źródeł naukowych i opracowań na temat zyskowności podejścia opartego na zrównoważonym rozwoju w kategoriach ESG. Wyniki tej analizy wskazują, że zrównoważony rozwój to niższe koszty operacyjne i wyższe zyski. Wyniki badania wskazują, że spółki adresujące kwestie wpływu społecznego i środowiskowego i dbającego o dobre praktyki zarządzania przedsiębiorstwem wykazują wyższe zyski w perspektywie średnio i długoterminowej w porównaniu do swoich konkurentów nie stosujących dobrych praktyk ze sfer ESG.

Powyższa grafika prezentuje wyniki tego badania w liczbach. 90% przeanalizowanych opracowań wskazuje, że stosowanie standardów zrównoważonego rozwoju ESG obniża koszty kredytu i pozyskiwania kapitału w firmach. Wskazuje to na to, że firmy dbające o standardy ESG są bardziej powściągliwe w zaciąganiu kredytów, a co za tym idzie bardziej odporne na kryzysy finansowe i niefinansowe. 88% z 200 przeanalizowanych badań wskazuje na niższe koszty operacyjne firm stosujących standardy ESG. 80% źródeł wykazało, że spółki stawiające na zrównoważony i odpowiedzialny rozwój notują wyższe zyski niż ich konkurenci. Z pełnym raportem w formacie PDF oraz listą badań branych pod uwagę przy sporządzeniu tego raportu można się zapoznać pod tym linkiem.

Jak sprawdzić rating ESG?

Jeśli zainteresował was temat podejścia ESG w analizie i prognozowaniu zrównoważonego i stabilnego rozwoju przedsiębiorstw i całych branż możecie sprawdzić rating ESG.

Akcje

Na stronie msci.com możemy zobaczyć rating dla wszystkich spółek notowanych na giełdzie amerykańskiej oraz wielu spółek z innych giełd świata (w tym również z Polski). Dla przykładu CD Projekt otrzymał rating BBB od MSCI.

Ze strony dowiemy się jaki jest rating dla danej firmy oraz w jakich dziedzinach przoduje a z jakimi sobie nie radzi lub radzi sobie średnio. Podany w przykładzie powyżej CD Projekt według agencji MSCI radzi sobie przeciętnie z dbaniem o prywatność i ochronę danych oraz z emisją spalin. Natomiast przoduje w swojej branży w kategoriach struktury organizacji i wykorzystania kapitału ludzkiego.

ETFy

Analizie ESG podlegają nie tylko pojedyncze spółki, ale też całe indeksy i ETFy. Na stronie etf.com każdy ETF ma swoją stronę z opisanymi szczegółami technicznymi, w tym również z opisanym ratingiem MSCI ESG (jeśli taki jest opracowany dla niego). Należy wpisać w wyszukiwarkę nazwę interesującego nas ETF i sprawdzić czy ma opisany rating ESG w zakładce “Overview”.