ETN oraz ETF – czym się od siebie różnią?

ETN (Exchange Traded Notes), ze względu na nazwę łudząco podobną do ETF (Exchange Traded Fund), jest często mylone lub wręcz traktowane jako ten sam instrument co ETF. Mimo licznych podobieństw, są to jednak zupełnie inne produkty inwestycyjne. Czym dokładnie różni się ETN od ETF?

Czym jest ETF

Na początek w kilku słowach przypomnijmy czym jest ETF. Jest to fundusz notowany na giełdzie, którego zadaniem jest wierne odwzorowanie cen wybranych aktywów. Może to być sektor gospodarki, indeks lub cała gospodarka danego kraju. ETFy w swoim założeniu są funduszami pasywnie zarządzanymi, których zadaniem jest jedynie wierne odwzorowanie koszyka aktywów. W związku z tym charakteryzują się niskimi kosztami zarządzania.

Sprawdź: Wprowadzenie do inwestowania w ETF

ETN – bez replikacji fizycznej

ETFy by odwzorować wiernie wybrane instrumenty zazwyczaj nabywają je fizycznie, czyli np. jeśli mamy ETF na złoto, posiada on fizyczne złoto (np. [PHYS] Sprott Physical Gold Trust) lub przynajmniej posiada kontrakty terminowe na złoto. Jeśli mamy ETF na amerykańskie spółki technologiczne posiada on koszyk akcji tych spółek (np. [IYW] iShares U.S. Technology ETF).

W przypadku ETN sytuacja wygląda inaczej. ETN nie kupuje fizycznie aktywów, których cenę ma odwzorować. Dokonuje jedynie wirtualnych kalkulacji na podstawie zmian cen instrumentów bazowych. Dzięki temu ETN ponosi niższe koszty utrzymania, a zatem jest tańszy dla klienta. Dzięki syntetycznemu podejściu cena benchmarku jest niemal idealnie odwzorowana, w przypadku ETFów występują czasem drobne nieścisłości.

Sprawdź: ETF – Replikacja fizyczna czy syntetyczna?

ETN są instrumentami dłużnymi

Podstawowa różnica między ETF a ETN polega na tym, że ETF to fundusz inwestycyjny notowany na giełdzie, zaś ETN to instrument dłużny, również notowany na giełdzie.

Zasada działania ETNów przypomina obligacje, które też są instrumentami dłużnymi. Kupując zarówno obligacje jak i ETN pożyczamy emitentowi pieniądze, które on później zobowiązuje się oddać na ustalonych zasadach. W przypadku obligacji dokonując zakupu wiemy jaki będziemy mieć zwrot z inwestycji – oprocentowanie jest stałe i ustalone. W przypadku ETNu zwrot z inwestycji zależy od zmiany notowań instrumentów, których cenę replikuje ETN.

Dodatkowo ETNy należą do niezabezpieczonych bankowych papierów wartościowych, czyli nie są gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Jeśli emitent naszego ETNu stanie się niewypłacalny, nie dostaniemy zwrotu naszych zainwestowanych pieniędzy. Z tego względu przy wyborze ETNów jest szczególnie istotne, by kierować się wiarygodnością emitenta.

Taka sytuacja miała miejsce podczas kryzysu finansowego z 2008 roku. Mimo tego, że wartość ETNów na metale szlachetne stale rosła, to po bankructwie Lehman Brothers, ETNy wyemitowane przez ten bank stały się bezwartościowe, z powodu jego niewypłacalności.

Jak sprawdzić ryzyko niewypłacalności emitenta?

Jedną z metod, by upewnić się, że emitent od którego chcemy zakupić ETNy jest wypłacalny jest śledzenie ceny CDSów (Credit Default Swap). CDS to ubezpieczenie od upadłości danego podmiotu. Jeżeli cena ubezpieczenia od niewypłacalności danej firmy utrzymuje się na stałym, niskim poziomie, możemy być spokojni. Jeśli jednak koszt CDSa na daną firmę czy bank nagle rośnie to sygnał, że instytucja boryka się z problemami, które zwiększają ryzyko jej upadłości.

ETN są zdominowane przez surowce

Większość dostępnych na rynku ETNów, to instrumenty naśladujące ceny towarów i surowców. Zazwyczaj opierają się o kontrakty terminowe na dany surowiec, dobierając różne serie kontraktów, by zminimalizować efekt contango.

Contango

Efekt contango jest najbardziej kojarzony z rynkiem ropy naftowej, jednak występuje przy wszystkich surowcach. Surowce, w odróżnieniu od niefizycznych aktywów, wymagają przechowywania i transportowania. To generuje koszty wykraczające poza ich faktyczną cenę. Z tego względu ceny kontraktów terminowych na surowce przekraczają ceny aktywów bazowych. Im bliżej do daty wygaśnięcia kontraktu, tym różnica w cenie staje się mniejsza (jest coraz bliżej fizycznego dostarczenia surowców, więc koszty magazynowania i transport maleją).

Jeśli cena surowca nie wzrośnie w czasie posiadania przez nas kontraktu terminowego, nie pokryje nam kosztów wynikających z przechowywania i transportu surowca. Wtedy nawet jeśli cena surowca nie spadła, tylko utrzymała się na stałym poziomie, my zanotujemy stratę i to właśnie nazywamy efektem contango.

ETN a kontrakty terminowe

Większość ETNów to produkty odzwierciedlające ceny kontraktów terminowych na surowce. Kontrakty terminowe na surowce mają wysoki wymagany próg inwestycyjny oraz trudno jest je nabyć dla przeciętnego inwestora. ETNy umożliwiają wejście w rynek surowcowy z niższym kapitałem niż w przypadku inwestycji bezpośrednio w kontrakty terminowe. Dają również możliwość grania na spadki cen surowców oraz dokonywania inwestycji lewarowanych, z użyciem dźwigni finansowej, co jest ich niewątpliwą zaletą.

Gdzie szukać informacji o ETF i ETN?

Największym katalogiem dostępnych na rynku ETFów i ETNów jest strona etf.com. Możemy tam przeglądać te produkty inwestycyjne według sektorów i dowiedzieć się wielu wartościowych informacji na ich temat.

ETF i ETN – podobieństwa i różnice

Na koniec przedstawiam tabelę podsumowującą różnice i podobieństwa instrumentów ETF i ETN.

Gdzie kupić ETF i ETN?

Aby zakupić ETFy i ETNy musimy założyć konto w domu maklerskim, które oferuje możliwość handlu na giełdzie w Nowym Yorku.

Polska giełda również oferuje kilka ETFów, jednak ich płynność i atrakcyjność inwestycyjna są jak na razie bardzo niskie. ETF i ETN królują póki co na giełdzie amerykańskiej i tam warto nimi handlować.