Analiza przepływów pieniężnych. Na jakie aspekty warto zwrócić uwagę?

Oprócz analizy bilansu i rachunku zysków i strat, ciekawym dokumentem finansowym, wartym sprawdzenia jest rachunek przepływów pieniężnych. Jest bardzo pomocny w pozyskiwaniu informacji na temat finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych, oceny rentowności firmy oraz ewentualnych problemów, jakie się w niej dzieją. To nie wszystkie jego zalety. Dlatego dziś przedstawię Wam pokrótce, jak zrobić prostą i skuteczną analizę rachunku przepływów pieniężnych oraz jakie wnioski z niej wyciągać.

Charakterystyka

Rachunek przepływów pieniężnych obrazuje nam wpływy i wypływy gotówkowe w badanej spółce. Jest to jeden z dokumentów finansowych, które przedsiębiorstwo udostępnia publicznie (mówimy o spółkach notowanych). Na rachunek przepływów pieniężnych wpływają trzy rodzaje działalności, o których dokładnej powiemy w dalszej części tekstu.

W gruncie rzeczy najważniejszą pozycją w sprawozdaniach finansowych spółek jest zysk netto. Jest to faktyczna wielkość, o jaką wzbogaciło się w danym roku przedsiębiorstwo. Oczywiście im większa jest dynamika zmiany (wzrostowa z roku na rok), tym lepiej dla firmy. Zysk netto wyliczamy z rachunku zysków i strat. Szczerze powiedziawszy jest wyłącznie miarą księgową. Ze względu na różne metody wyceny oraz metodykę księgowania operacji gospodarczych, nie przedstawia on realnych wpływów i wypływów gotówkowych. Dlatego też opracowano dokument, który będzie je odzwierciedlał. W taki sposób powstał rachunek przepływów pieniężnych.

Rodzaje działalności

Przewaga oceny analizy przepływów pieniężnych polega na tym, że trudniej zmanipulować cash flow (suma przepływów pieniężnych) niż zysk netto. W mojej ocenie cash flow spełnia funkcję znacznie lepszego wskaźnika potencjału firmy niż wynik bilansu – zysk netto. Warto zaznaczyć, że przed podejściem do analizy tego dokumentu finansowego, należy zastanowić się i wziąć pod uwagę branżę i specyfikę przedsiębiorstwa, które badamy. Powinniśmy ocenić jej kapitałochłonność czy możliwości związane z kredytowaniem (analiza płynności).

PRZECZYTAJ TAKŻE: Jak analizować spółki? Fundamentalnie czy technicznie?

Rachunek przepływów pieniężnych prezentuje przepływy gotówkowe w trzech wyszczególnionych obszarach działalności firmy. Należą do nich przepływy operacyjne, inwestycyjne oraz finansowe. Badając wpływy/wypływy operacyjne koncentrujemy się na obserwacji bieżącej działalności przedsiębiorstwa. Prezentują nam informacje dotyczące tego, czy spółka generuje gotówkę. Drugi rodzaj działalności – inwestycyjny, przedstawia dane dotyczące potencjalnych inwestycji. Finansowy natomiast mówi o tym, czy przedsiębiorstwo pozyskuje gotówkę poprzez zaciągnięcie zobowiązań.

Obszary działalności przedsiębiorstwa

Skupiając się na analizie będziemy posługiwać się dwoma symbolami, plusa i minusa. Weźmiemy każdy rodzaj działalności pod uwagę i przepływ (dodatni lub ujemny), który zamiast liczby zastąpimy symbolem. Na tym etapie wartości nie są jeszcze tak istotne. Co będą oznaczały poszczególne symbole, biorąc pod uwagę obszary działalności przedsiębiorstwa?

● działalność operacyjna
+ generuje gotówkę z działalności gospodarczej
– ponosi straty z podstawowej działalności

● działalność inwestycyjna
+ firma prawdopodobnie wyprzedaje majątek
– spółka wydaje gotówkę na inwestycje

● działalność finansowa
+ firma zdobywa gotówkę z działalności finansowej (np. zaciąga kredyty)
– firma spłaca zobowiązania

Jakie mamy zatem możliwości?

Źródło: opracowanie własne

Przedstawiam poniżej przykład, w jaki sposób oznaczamy przepływy pieniężne.

Źródło: opracowanie własne

Do ogólnej analizy przepływów pieniężnych nie używamy na ten moment kwot. W związku z tym, tabelka powyżej będzie wyglądała następująco:

Źródło: opracowanie własne

Przepływy pieniężne – jak je czytać?

Skoro dotarliśmy do tego, w jaki sposób zapisywać przepływy przejdźmy teraz do ich interpretacji. Według pierwszej tabelki mamy maksymalnie osiem wariantów, a co za tym idzie osiem ewentualnych sytuacji finansowych, w jakich może znajdować się spółka. Przeanalizujemy teraz każdy z nich, bez zagłębiania się w kwoty.

Wariant 1. (+/+/+)

Co możemy powiedzieć o tej spółce? To, że generuje ona gotówkę z działalności podstawowej, wyprzedaje swój majątek (warto przyjrzeć się wielkości tego przepływu) oraz zaciąga zobowiązania. Będzie to przedsiębiorstwo, które charakteryzuje się wysoką płynnością. Co więcej, ewidentnie gromadzi pieniądze pod (możliwe że) większą inwestycję. Wyprzedaje część swego majątku oraz zaciąga kredyty (dodatnie przepływy inwestycyjne i finansowe).

Wariant 2. (+/-/-)

W tym przypadku mamy do czynienia z przedsiębiorstwem, które uzyskuje wpływy z działalności gospodarczej, dodatkowo inwestuje i które działalność bieżącą i inwestycyjną finansuje z powstałych nadwyżek operacyjnych. Warto przyjrzeć się lepiej wielkości przepływów finansowych oraz wielkości i dynamice zaciągniętych kredytów, które znajdziemy w bilansie. Jeżeli taka sytuacja utrzymuje się dłużej, nasza uwaga powinna skupić się także na rentowności przedsiębiorstwa, zadając sobie pytanie, czy tego typu polityka firmy wpływa korzystnie na poprawę jego wyników z przychodów ze sprzedaży.

Wariant 3. (+/+/-)

Przedsiębiorstwo przedstawione w wariancie trzecim, powinno kolokwialnie mówiąc, zmusić nas do dalszej analizy. Mamy tu ogólnie rzecz ujmując dwie możliwości, które możemy wyłapać po głębszej analizie. Widzimy, że przedsiębiorstwo generuje gotówkę z działalności operacyjnej, wyprzedaje majątek oraz spłaca zaciągnięte zobowiązania. W pierwszym wariancie można założyć, że firma osiąga zyski z działalności inwestycyjnej i operacyjnej, dzięki czemu może spłacać zaciągnięte zobowiązania. Z drugiej strony można założyć (też obserwując wielkość przepływów finansowych), że firma upłynnia swoje aktywa.

Wariant 4. (+/-/+)

W mojej opinii jeden z najbardziej korzystnych układów przepływów pieniężnych. Spółka generuje zyski z działalności podstawowej, inwestuje oraz pozyskuje kapitał. Jest to bardzo dobry układ z uwagi na to, że przedsiębiorstwo jest zyskowne i inwestuje na tyle dużo oraz agresywnie, że potrzebuje dodatkowego finansowania.

Wariant 5. (-/+/+)

To bardzo ciekawy przykład. Sam fakt, że firma ma ujemne przepływy pieniężne z działalności operacyjnej nie jest najlepszym sygnałem. Warto zatem zerknąć do kilku lat wstecz, czy ta sytuacja braku zysków utrzymuje się dłuższy czas. Dodatkowo przedsiębiorstwo uzyskuje profity z działalności inwestycyjnej, które mogą pochodzić z wyprzedaży majątku oraz posiłkuje się zewnętrznymi formami finansowania. Jeżeli sytuacja utrzymuje się relatywnie krótko i firma wciąż uzyskuje gotówkę z działalności finansowej, z jednej strony jego zadłużenie wzrośnie, z drugiej natomiast pozyskiwanie kapitału obcego może być dobrym prognostykiem. Oznacza to, że kredytodawcy oceniają kondycję spółki, jako stabilną i wypłacalną.

Wariant 6. (-/-/+)

Spółka ponownie nie generuje zysków, natomiast inwestuje i pozyskuje środki ze źródeł pochodzących od zewnętrznych. Jest to model typowy dla młodych przedsiębiorstw, które nie mają jeszcze dodatnich wpływów z działalności operacyjnej ale intensywnie inwestują, potrzebując jednocześnie wsparcia finansowego w postaci kredytów.

Wariant 7. (-/+/-)

Bardzo tragiczny wariant, jaki mogą przedstawiać przepływy pieniężne. Ze wszystkich ośmiu zdecydowanie jest najgorszym z możliwych. Widać, że spółka nie osiąga zysków, wyprzedaje majątek aby móc pokryć zobowiązania.

Wariant 8. (-/-/-)

Widzimy, że przedsiębiorstwo nie osiąga zysków z działalności podstawowej, inwestuje i spłaca zobowiązania. Inwestycja w taką spółkę jest dość ryzykowna. Wygląda na to, że działalność operacyjna przestała przynosić dochody, a mimo to władze firmy inwestują licząc na poprawę sytuacji.

Podsumowanie

Bez względu na to, jak bardzo jesteśmy przekonani do przedsiębiorstwa warto rzucić okiem na sytuację, którą przedstawia rachunek przepływów pieniężnych. Jest on szybki w ogólnej analizie i nawet chwila poświęcona na jego interpretację może potwierdzić nasze założenia dotyczące kondycji firmy.