Rolowanie kontraktów terminowych – na czym polega?

Na początku inwestowanie na rynkach finansowych może wydawać się skomplikowane, zwłaszcza, gdy w grę wchodzą bardziej zaawansowane instrumenty, takie jak kontrakty terminowe (tzw. futures) oraz kontrakty na różnice kursowe (tzw. CFD). Instrumenty te dają inwestorom możliwość spekulowania na cenach różnorodnych aktywów, takich jak akcje, surowce czy indeksy, bez konieczności fizycznego posiadania tych aktywów. Jednym z ważniejszych pojęć związanych z tymi instrumentami jest rolowanie kontraktów terminowych, które może wpłynąć na wartość Twoich inwestycji w ten rodzaj aktywów.

W tym artykule przeprowadzimy Cię krok po kroku przez świat kontraktów terminowych i CFD oraz wyjaśnimy czym jest tzw. rolowanie (z ang. rollover). Dowiesz się także, jakie są przyczyny różnic cen między kontraktami terminowymi oraz jakie strategie możesz zastosować, aby zminimalizować wpływ rolowania na swoje inwestycje.

Co to są kontrakty CFD?

Kontrakt CFD (ang. Contract for Difference, czyli kontrakt na różnicę kursową) to umowa między inwestorem a brokerem, której celem jest rozliczenie różnicy w wartości aktywa bazowego między momentem otwarcia i zamknięcia pozycji. CFD nie wymaga fizycznego posiadania aktywa, co odróżnia go od tradycyjnych form inwestowania, takich jak zakup akcji czy obligacji.

CFD umożliwiają spekulowanie zarówno na wzrostach, jak i na spadkach cen różnych aktywów, takich jak akcje, indeksy, waluty, towary (np. ropa, złoto) czy kryptowaluty. CFD umożliwiają również inwestowanie z dźwignią finansową, która pozwala inwestorowi otwierać pozycje o większej wartości niż posiadany kapitał.

Dzięki CFD inwestor może spekulować na wzrostach i spadkach cen, ale warto pamiętać, że dźwignia zwiększa zarówno potencjalne zyski, jak i straty.

Co to są kontrakty terminowe futures?

Kontrakt terminowy futures to umowa między dwiema stronami na zakup lub sprzedaż określonego aktywa (np. towaru, waluty, indeksu giełdowego) w ustalonym dniu w przyszłości, po z góry określonej cenie. Kontrakty futures są powszechnie używane w celu zabezpieczenia przed ryzykiem zmiany cen lub do spekulacji na przyszłych cenach aktywów.

W odróżnieniu od CFD, każdy kontrakt terminowy ma ustaloną datę wygaśnięcia, a jego cena może się zmieniać w zależności od oczekiwań rynkowych. W dniu wygaśnięcia kontrakt rozliczany jest fizycznie (jeśli dotyczy towarów) lub gotówkowo (jeśli dotyczy instrumentów finansowych). Dodatkowo, instrumenty te są standaryzowane, co oznacza, że dla danego rodzaju kontraktu futures sprecyzowane są wszystkie jego elementy poprzez giełdę, na której jest notowany. Na tych instrumentach także występuje dźwignia finansowa ale z reguły zabezpieczenie wymagane do otwarcia pozycji jest zdecydowanie większe niż w przypadku CFD.

Co to jest rolowanie kontraktów terminowych?

Rolowanie kontraktów terminowych to proces zamykania istniejącej pozycji w wygasającym kontrakcie terminowym i jednoczesne otwarcie nowej pozycji w kontrakcie z późniejszą datą wygaśnięcia. Dzięki temu inwestorzy mogą utrzymać otwarte pozycje bez konieczności ich zamykania w dniu wygaśnięcia kontraktu. Rolowanie jest niezbędne w przypadku kontraktów terminowych, ponieważ każdy kontrakt futures ma określoną datę wygaśnięcia. W tym dniu, należy rozliczyć owy kontrakt albo poprzez fizyczną dostawę aktywa bazowego, albo poprzez rozliczenie gotówkowe.

Jak działa rolowanie kontraktu terminowego?

Zamknięcie starego kontraktu:

Inwestorzy sprzedają (lub odkupują) swoją otwartą pozycję w wygasającym kontrakcie. Na przykład, jeśli mają otwartą pozycję długą (kupno) w kontrakcie na ropę naftową wygasającym w grudniu, sprzedają ten kontrakt, aby go zamknąć przed wygaśnięciem.

Otwarcie nowego kontraktu:

Jednocześnie inwestor otwiera pozycję w nowym kontrakcie o późniejszym terminie wygaśnięcia, np. w kontrakcie na ropę wygasającym w styczniu. Dzięki temu może nadal spekulować na przyszłych zmianach ceny danego aktywa, bez konieczności rozliczenia pierwotnego kontraktu w dniu jego wygaśnięcia.

Dlaczego inwestorzy rolują kontrakty terminowe?

Istnieje kilka powodów, dlaczego inwestorzy decydują się rolować swoje pozycje:

1. Unikanie fizycznej dostawy – W przypadku towarów, takich jak ropa, złoto czy zboże, kontrakty terminowe mogą wiązać się z wymogiem fizycznej dostawy aktywa. Inwestorzy spekulacyjni, którzy nie są zainteresowani otrzymaniem dostawy towaru, rolują swoje pozycje, aby uniknąć obowiązku zakupu lub sprzedaży fizycznego towaru.
2. Utrzymanie pozycji na rynku – Rolowanie pozwala inwestorom utrzymywać swoje pozycje na rynku bez przymusu zamknięcia ich w dniu wygaśnięcia kontraktu. Jest to szczególnie ważne dla inwestorów, którzy chcą kontynuować swoją strategię inwestycyjną, ale nie chcą angażować się w rozliczenie kontraktu, czy to w postaci gotówki, czy w postaci dostawy fizycznej.
3. Zarządzanie ryzykiem i strategią – Czasami warunki rynkowe mogą wskazywać na lepsze okazje w późniejszych kontraktach, na przykład ze względu na oczekiwaną sezonowość, zmiany podaży i popytu, czy też zmieniające się koszty przechowywania towarów. Inwestorzy mogą rolowanie wykorzystać do optymalizacji swojej strategii rynkowej.

Komu oraz w jaki sposób służy rolowanie kontraktów terminowych?

Rolowanie kontraktów terminowych jest istotne dla inwestorów, którzy chcą kontynuować swoją pozycję na rynku bez rozliczenia kontraktu w dniu wygaśnięcia. Proces ten służy głównie dwóm grupom:

1. Inwestorom spekulacyjnym – którzy chcą spekulować na zmianach cen aktywów, nie będąc zainteresowani fizycznym rozliczeniem kontraktu (np. dostawą ropy naftowej). Rolowanie pozwala im przedłużyć swoją spekulacyjną pozycję na kolejne miesiące.
2. Hedge’rom – firmom, które chcą zabezpieczyć się przed zmianami cen surowców lub aktywów. Firmom takie jak linie lotnicze, które zabezpieczają się przed wzrostem cen paliwa, rolowanie pozwala na długoterminowe utrzymanie pozycji zabezpieczających.

Co ma wspólnego rolowanie kontraktów terminowych z kontraktami CFD?

Kontrakty CFD są często powiązane z cenami kontraktów terminowych na różne aktywa, zwłaszcza w przypadku surowców, takich jak ropa naftowa, złoto czy gaz ziemny. Brokerzy CFD, aby zapewnić ciągłość pozycji inwestorów, stosują rolowanie, gdy kontrakty terminowe bazowe wygasają.

Gdy kontrakt terminowy, na którym oparty jest CFD, zbliża się do wygaśnięcia, brokerzy zazwyczaj automatycznie przerzucają inwestorów na nową serię kontraktu terminowego o późniejszej dacie wygaśnięcia. Oznacza to, że kontrakty CFD, chociaż same w sobie nie mają ustalonej daty wygaśnięcia, są bezpośrednio zależne od kontraktów terminowych i ich rolowania.

Jak rolowanie wpływa na Twoje inwestycje w CFD?

Rolowanie kontraktów terminowych może mieć istotny wpływ na inwestycje w CFD, ponieważ cena nowego kontraktu terminowego może różnić się od ceny poprzedniego kontraktu. Dla inwestora CFD oznacza to, że wartość jego pozycji może ulec zmianie nawet wtedy, gdy rynek nie wykazuje większych ruchów.

Przykład:

Wyobraźmy sobie, że inwestor posiada długą pozycję w CFD na ropę naftową opartą na kontrakcie terminowym, który wygasa w listopadzie. Cena listopadowego kontraktu wynosi 80 USD za baryłkę. W momencie rolowania broker zamyka pozycję opartą na listopadowym kontrakcie i otwiera pozycję opartą na grudniowym kontrakcie, który notowany jest po 82 USD. W rezultacie inwestor może zauważyć zmianę w swojej pozycji, mimo że ogólna sytuacja na rynku ropy naftowej pozostała stabilna.

Dlaczego ceny kontraktów terminowych różnią się?

Ceny kontraktów terminowych mogą się różnić w zależności od różnych czynników. Oto kilka głównych powodów:

Koszty przechowywania towarów:

W przypadku towarów fizycznych, takich jak ropa, gaz, złoto czy zboża, przechowywanie generuje koszty. Firmy muszą płacić za magazynowanie, ubezpieczenie czy ochronę surowców. Te koszty są często wliczane w cenę kontraktów terminowych. Im dłuższy okres przechowywania towaru, tym wyższe koszty, co przekłada się na wyższą cenę kontraktu terminowego z dalszą datą wygaśnięcia.

Oczekiwania rynku na przyszłe zmiany cen:

Ceny kontraktów terminowych odzwierciedlają oczekiwania inwestorów co do przyszłych cen aktywów. Jeśli rynek spodziewa się wzrostu popytu na dany towar w przyszłości, kontrakty terminowe z późniejszymi datami wygaśnięcia mogą być droższe. Na przykład, popyt na gaz ziemny wzrasta w zimie, więc kontrakty terminowe na ten surowiec z terminem dostawy w grudniu mogą być wyższe niż kontrakty na listopad.

Contango i Backwardation:

Te dwa terminy opisują, jak ceny kontraktów terminowych zmieniają się w czasie:

• Contango: Sytuacja, w której cena kontraktów terminowych z dalszym terminem wygaśnięcia jest wyższa niż cena bieżąca (spot). Występuje, gdy rynek oczekuje wzrostu cen w przyszłości. Przykład: kontrakt na ropę naftową z terminem dostawy w grudniu jest droższy niż kontrakt listopadowy.
• Backwardation: Sytuacja odwrotna do contango, gdy cena kontraktów terminowych z dalszym terminem wygaśnięcia jest niższa niż cena bieżąca. Może się to zdarzyć, gdy rynek spodziewa się spadku cen w przyszłości.

Jakie są skutki rolowania kontraktów terminowych dla inwestora CFD?

Rolowanie kontraktów terminowych może wpływać na wartość pozycji CFD. Przykładowo, kiedy broker roluje kontrakt terminowy, cena CFD może się zmienić, nawet jeśli sam rynek bazowy nie wykazał większych ruchów. Jest to wynikiem różnicy w cenie między wygasającym, a nowym kontraktem terminowym.

Dodatkowe opłaty:

Rolowanie może wiązać się z dodatkowymi opłatami, które broker nalicza za przeniesienie pozycji na nowy kontrakt. Jeśli różnica cen między kontraktami jest znaczna, inwestor może odczuć skutki rolowania w postaci kosztów transakcyjnych.

Zazwyczaj różnica wartości wynikającej pomiędzy wygasającą a nową serią kontraktów, rozliczana jest przez brokerów CFD jako „swap”, mimo, że swapem nie jest.

Jak zminimalizować wpływ rolowania na swoje inwestycje?

Aby zminimalizować wpływ rolowania kontraktów terminowych na swoje inwestycje w CFD, warto śledzić, kiedy wygasają kontrakty terminowe powiązane z Twoimi CFD. Pozwoli to lepiej zrozumieć momenty, w których może nastąpić rolowanie i przygotować się na ewentualne zmiany w cenach. Monitorowanie jakie opłaty za rolowanie stosuje Twój broker również nie zaszkodzi. Zrozumienie tych kosztów pomoże Ci lepiej zarządzać swoimi inwestycjami i uniknąć niespodziewanych strat.

Podsumowanie

Rolowanie kontraktów terminowych to naturalny proces na rynkach, który wpływa na wartość kontraktów CFD. Inwestorzy, którzy są świadomi tego mechanizmu, mogą lepiej zarządzać swoimi pozycjami i zminimalizować ryzyko związane z kosztami rolowania. Monitorowanie dat wygaśnięcia kontraktów oraz zrozumienie mechanizmów takich jak contango i backwardation pomoże uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek i lepiej zrozumieć zmiany wartości inwestycji.