Klient doświadczony – jak wyglądać będą testy? Odpowiada Marek Wołos [IDM]

Klient doświadczony to nowa kategoria, która została wprowadzona przez Komisję Nadzoru Finansowego na początku sierpnia br. na rodzimym rynku Forex i instrumentów CFD. Mimo nieprzychylnej opinii ESMA, KNF zadecydował, iż warto dać furtkę traderom cechującym się odpowiednią wiedzą i doświadczeniem w drodze do uzyskania wyższego lewarowania u brokerów działających na rodzimym rynku. Aby zmienić kategorię klienta z detalicznego na doświadczonego, wystarczy spełnić 2 z 3 warunków (opisujemy je w osobnym artykule tutaj).

Najwięcej wątpliwości budzi punkt dotyczący konieczności odbycia szkolenia w wymiarze 50 godzin i zaliczenia testu weryfikującego wiedzę – KNF nie skonkretyzował wielu aspektów, które się z tym mogą wiązać. 2 października Izba Domów Maklerskich poinformowała o wprowadzeniu jednolitego standardu weryfikacji wiedzy, który ma obowiązywać w Polsce.

Co to konkretnie oznacza? Jak owe standardy mają wyglądać? Odpowiedzi udzielił Marek Wołos, ekspert Izby Domów Maklerskich ds. rynków OTC.

Czy wiadomo już jak konkretnie będą wyglądały standardy weryfikacji wiedzy klienta doświadczonego? Czy można się gdzieś z nimi zapoznać?

Standard jednolitej weryfikacji wiedzy klienta dot. rynku instrumentów CFD powstał w następstwie decyzji Komisji Nadzoru Finansowego z sierpnia br., gdzie KNF przychyliła się do postulatów Izby i, uwzględniając specyfikę polskiego rynku, wprowadziła w ramach krajowej interwencji status klienta doświadczonego, który umożliwi inwestowanie na rynku CFD z wykorzystaniem dźwigni 1:100, przy zachowaniu ochrony właściwej klientowi detalicznemu. Izba uznając potrzebę propagowania dobrych standardów działalności na rynku, jak również dla ochrony klientów, decyzją Zarządu, powołała 6 osobową komisję weryfikacyjną złożoną z przedstawicieli Członków Izby Domów Maklerskich oferujących dostęp do rynku CFD i przedstawiciela IDM – eksperta ds. rynków OTC. Komisja Weryfikacyjna opracowała bazę egzaminacyjną, która jest wykorzystywana na potrzeby testów egzaminacyjnych.

Baza egzaminacyjna służy do przeprowadzenia testów egzaminacyjnych i jest przechowywana i zarządzana przez IDM. Baza składa się z minimum 180 pytań, ujętych w pięciu blokach tematycznych i jest udostępniona nieodpłatnie członkom Izby Domów Maklerskich na potrzeby weryfikacji klientów. W ramach standardu dom maklerski oferuje 50 godzin szkolenia dla klienta, podzielonego na pięć bloków tematycznych oraz przeprowadzenie testu egzaminacyjnego kończącego szkolenie według opisanych w standardzie zasad. Taki proces, zakończony pozytywnym wynikiem tekstu, to element weryfikacji klienta przy zmianie jego statusu na klienta doświadczonego. Klient, który zdał test egzaminacyjny, otrzymuje certyfikat wydany według wzoru IDM. Certyfikat umożliwia zakwalifikowanie do grupy klientów doświadczonych przez firmę inwestycyjną – członka Izby Domów Maklerskich.

Komunikat prasowy Izby Domów Maklerskich dot. wprowadzenia standardów weryfikacji mówi o objęciu swoim zakresem członków IDM. Czy instytucje niebędące członkami IDM także będą miały obowiązek dostosować się do nich chcąc zaoferować polskim klientom zmianę statusu na klienta doświadczonego?

Mając na względzie wyzwania związane z nowymi rozwiązaniami wdrożonymi interwencją krajową, IDM uważa, że wszystkie podmioty działające na rynku CFD w Polsce powinny stosować taki jednolity standard przy weryfikacji klienta doświadczonego. Dla dobra krajowych klientów, Izba postuluje o wdrożenie takiego ujednoliconego standardu na rynku CFD dla wszystkich działających w Polsce firm. Izba przekazała również dokument do wiadomości Komisji Nadzoru Finansowego.

Czy zaliczenie testu weryfikacyjnego u danego brokera będzie upoważniało klienta do automatycznego uzyskania takiego samego statusu u innych brokerów (oczywiście, przy założeniu spełnienia drugiego warunku z wytycznych KNF)? Inaczej rzecz ujmując, czy broker będzie mógł, lub wręcz miał obowiązek, respektować test zaliczony w innej instytucji?

Domy maklerskie zrzeszone w IDM zobowiązują się do przestrzegania standardu i wzajemnej akceptacji certyfikatu IDM. IDM może udostępnić bazę egzaminacyjną także innym firmom inwestycyjnym, które zdecydują się na współpracę i zobowiążą się do stosowania standardu Izby.

Czy status klienta doświadczonego będzie przyznawany na stałe, bez ograniczeń czasowych, niezależnie od aktywności inwestycyjnej klienta po jego otrzymaniu?

W swojej decyzji nadzorca zawarł warunek, że dostawca CFD co najmniej raz w roku dokonuje weryfikacji warunków uprawniających do przyznania statusu klienta doświadczonego. Jeśli klient doświadczony przestał spełniać warunki określone w  decyzji, dostawca CFD podejmuje działania zmierzające do zmiany statusu klienta, przy czym pozostaje to bez wpływu na wartość początkowego depozytu zabezpieczającego dla pozycji wynikających z transakcji w zakresie CFD zawartych przed utratą tego statusu.

Jak będzie wyglądał proces weryfikacji realnego odbycia kursu w wymiarze 50 godzin? Zakres wiedzy został podzielony na pięć bloków. Czy przekazywane materiały będą w jakiś sposób weryfikowane pod kątem jakości, czy też pojawia się tu dowolność?

Kursy egzaminacyjne są przeprowadzane indywidualnie przez domy maklerskie w oparciu o bazę egzaminacyjną standardu, która składa się z pięciu bloków tematycznych i zawiera 180 pytań testowych, które doprecyzowują zagadnienia i wyznaczają docelowy poziom wiedzy klienta. Komisja weryfikacyjna IDM aktualizuje bazę wiedzy przynajmniej raz na rok. Kurs kończy się testem, który weryfikuje wiedzę klienta. Uczestnikiem testu może być osoba, która ukończyła 50 h szkolenia w firmie inwestycyjnej, która jest członkiem IDM, lub z którą Izba zawarła umowę o udostępnienie bazy egzaminacyjnej.

Jak wygląda test i z czego się składa? Jaki poziom dobrych odpowiedzi zalicza test?

Test egzaminacyjny trwa 60 minut i dotyczy zagadnień tematycznie omawianych podczas 50 h szkolenia w firmie inwestycyjnej. Test obejmuje zestaw 40 pytań wybranych losowo ze wskazanej bazy wiedzy. Każde pytanie testowe zawiera trzy odpowiedzi. Tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. Za każdą prawidłową odpowiedź uczestnik testu otrzymuje 1 pkt. Za nieprawidłową odpowiedź uczestnik testu otrzymuje 0 pkt. Na zakończenie testu uczestnik otrzymuje informację o jego wyniku – pozytywnym albo negatywnym. Pozytywny wynik testu uzyskuje uczestnik, który otrzymał co najmniej 26 pkt – udzieli prawidłowych odpowiedzi na 65 proc. pytań testowych. Uczestnik z negatywnym wynikiem testu nie zostanie zakwalifikowany do grupy klientów doświadczonych, jednak może ponownie podejść do testu egzaminacyjnego po upływie 24 h od zakończenia poprzedniego testu, przy czym możliwe są jedynie trzy próby zaliczenia testu w ciągu miesiąca kalendarzowego.

Czy w związku z korzystaniem z usług zewnętrznych firm szkoleniowych, które oferowałyby kursy edukacyjne, będą musiały być w jakikolwiek sposób certyfikowane?

Standard IDM wskazuje, że to Członkowie Izby Domów Maklerskich zobowiązują się do przeprowadzenia stosownych szkoleń dla klienta ubiegającego się o status klienta doświadczonego według określonego przez Izbę zakresu wiedzy, podzielonego na pięć bloków tematycznych. Szkolenia prowadzone przez zewnętrzne firmy szkoleniowe nie są certyfikowane przez IDM.   

Dziękujemy za rozmowę i rozwianie wielu wątpliwości.