Charlie Munger – współtwórca sukcesu Berkshire Hathaway

Charlie Munger jest jednym z najlepszych inwestorów na świecie. Nie jest tak ikoniczną postacią jak Warren Buffett, ale jest jedną z niewielu osób, które mają wpływ na podejmowanie decyzji inwestycyjnych przez Wyrocznię z Omaha. Charlie Munger przez wiele lat był wierny swojej strategii inwestycyjnej. Dzięki jej zastosowaniu stał się miliarderem i współtwórcą sukcesu Berkshire Hathaway. W dzisiejszym artykule przybliżymy historię tego wybitnego inwestora.

Dzieciństwo, edukacja

Tak jak Buffett, Charlie Munger urodził się w Omaha, w stanie Nebraska. W chwili pisania artykułu Charlie ma prawie sto lat (urodził się w 1924 roku). Pochodził z zamożnej, prawniczej rodziny. Ojciec Mungera był prawnikiem, natomiast dziadek Charliego – Thomas Charles Munger – był sędzią oraz reprezentantem Stanu. Jako nastolatek pracował w Buffett & Son. Był to sklep, który należał do dziadka Warrena Buffetta. Jednak na znajomość z Warrenem Buffetem musiał poczekać jeszcze wiele lat.

Charlie Munger początkowo nie poszedł w ślady ojca. Rozpoczął naukę na Uniwersytecie Michigan, gdzie studiował matematykę. Co ciekawe, Charlie Munger podczas studiowania na Uniwersytecie Michigan dołączył do jednego z najstarszych stowarzyszeń działających w Stanach Zjednoczonych – Sigma Phi Society. W 1943 roku zgłosił się do U.S. Army Air Corps. Po otrzymaniu wysokich wyników w AGCT (Army General Classification Test) został odesłany do studiowania meteorologii na Caltech w Padadena, w Kalifornii. 

Po wojnie Charlie Munger postanowił rozpocząć studia w alma mater swojego ojca – Harvard Law School. Początkowo dziekan odmówił Mungerowi możliwości studiowania, ponieważ nie ukończył licencjatu (naukę przerwała wojna). Sprawa została rozwiązana przez byłego dziekana Harvard Law – Roscoe Pound – który przekonał administrację uczelni do umożliwienia edukacji Charliemu. Smaczku sprawie dodaje fakt, że były dziekan był przyjacielem rodziny Mungerów. Charlie Munger wykorzystał swoją szansę. Ukończył szkołę w 1948 roku z wyróżnieniem (magna cum laude).

Podczas studiów i pobytu w wojsku, młody Munger nauczył się bardzo przydatnej umiejętności – gry w karty. Dzięki niej nauczył się rozsądnie podchodzić do ryzyka. Podczas gry często pasował, kiedy prawdopodobieństwo wygrania było niskie, natomiast gwałtownie zwiększał stawkę kiedy miał znaczną przewagę prawdopodobieństwa nad swoimi przeciwnikami. 

Kariera zawodowa

Munger rozpoczął karierę w firmie prawniczej Wright & Garett. W 1962 wraz z sześcioma partnerami założył firmę Munger, Tolles & Olson LLP. Przedsiębiorstwo to jest jedną z najbardziej znanych firm prawniczych w Stanach Zjednoczonych. Jedną z cech charakterystycznych tej firmy jest egalitaryzm. Zarówno parter, jak i zwykły prawnik mają równą liczbę głosów podczas zatrudnienia nowych pracowników. Firma brała udział w wielu znacznych transakcjach m.in.:

• przekazanie przez Warrena Buffetta 31 mld$ do fundacji Billa i Melindy Gates,
• zakup przez Berkshire Hathaway General Reinsurance za 22 mld$,
• nabycie przez Berkshire Hathaway udziałów w Goldman Sachs za 5 mld$.

Oprócz tego Charlie Munger był partnerem w Wheeler, Munger and Co, która była firmą inwestycyjną działającą na Pacific Coast Stock Exchange. Projekt został rozwiązany w 1976 roku po serii słabych wyników inwestycyjnych. 

Munger był także prezesem Westco Financial Corporation, które obecnie jest spółką zależną Berkshire Hathaway. Firma zaczęła jako stowarzyszenie pożyczkowo-kredytowe, które z czasem stała się właścicielem różnych firm (m.in. CORT Furniture Leasing). Wesco posiadało skoncentrowany portfel akcji (m.in. Coca-Cola, P&G, Kraft Food’s, Goldman Sachs).

Munger stał się popularny w świecie inwestycyjnym z powodu świetnych wyników w partnerstwie inwestycyjnym. Nos do interesów spowodował, że w latach 1962 – 1975 średnioroczna stopa zwrotu w partnerstwie inwestycyjnym wyniosła do 19,8%. W tym samym czasie indeks Dow osiągnął średnioroczną stopę zwrotu na poziomie 5%. Jego strategia inwestycyjna różniła się od koncepcji “wczesnego Buffeta” i Benjamina Grahama. Zamiast kupować spółki wyceniane znacznie poniżej wartości wewnętrznej, był zdania, że za jakość się płaci. Wobec tego wolał kupić fantastyczną spółkę po przeciętnej cenie niż przeciętną spółkę po fantastycznej cenie.

SPRAWDŹ: Jak inwestować w akcje Berkshire Hathaway? [Poradnik]

Współpraca z Warrenem Buffettem

Centrala Berkshire Hathaway źródło: Wikipedia.org

Mimo, że Charlie Munger i Warren Buffett pracowali w młodości w tym samym sklepie, to poznali się dopiero jako dorośli ludzie. Po raz pierwszy spotkali się, kiedy Charlie Munger miał 35 lat, a Warren Buffett miał wtedy 28. Poznali się na obiedzie i od razu przypadli sobie do gustu. Bez wątpienia pomogło podobne poczucie humoru jakie miał Charlie i Warren. To właśnie za namową Warrena Buffetta, Charlie porzucił karierę prawniczą na rzecz inwestycyjnej. Ich przyjaźń doprowadziła w końcu do podjęcia decyzji o rozpoczęciu współpracy biznesowej. W 1978 roku rozpoczęli wzajemne partnerstwo w rozwijaniu wehikułu inwestycyjnego Berkshire Hathaway. W ramach partnerstwa Munger otrzymał udziały wehikule inwestycyjnym Buffetta. Charlie stał się drugą osobą w firmie po Warrenie. 

Po długich debatach Munger przekonał Buffetta, że nie warto inwestować tylko w przecenione, przeciętne firmy, ale wybierać firmy o bardzo dobrej jakości. Jednym z pierwszych wspólnych inwestycji Mungera i Buffeta była fabryka słodyczy See’s Candies. Firma została zakupiona za 25 mln$, co było sprzeczne z zasadami Buffetta. Wynikało to z tego, że kwota 25 mln$ wielokrotnie przekraczała majątek netto przedsiębiorstwa. W samym 1972 roku See’s osiągnął 4 mln$ zysku przed opodatkowaniem.

Od momentu zakupu See’s wygenerowało ponad 2 mld$ zysku przy minimalnych nakładach inwestycyjnych. Był to przełomowy moment w historii funduszu. Od teraz wybierano spółki o silnych fundamentach, znacznej fosie inwestycyjnej oraz zdolności do generowania dużych wolnych przepływów pieniężnych (FCF) w długim terminie. To właśnie dzięki inteligencji i uporowi Charliego Mungera, Buffett porzucił ortodoksyjne nauki Benjamina Grahama. Sam Buffett wspomniał kiedyś:

“Przekonanie mnie, abym odszedł od ograniczonych poglądów Grahama wymagało ogromnej siły. Siłą tą okazała się siła umysłu Charlie Mungera. To on poszerzył moje horyzonty.”

Kolejną radą jaką udzielił Munger Buffettowi było zwiększenie inwestycji w działalność ubezpieczeniową. Miało to pozwolić na stworzenie osadu “float” w postaci składek ubezpieczeniowych. Te składki miały stanowić tanie źródło finansowania inwestycji portfelowych Berkshire Hathaway. Od momentu „urzędowania” Mungera w Berkshire „float” zgromadzony od ubezpieczycieli wzrósł z 19 mln$ do prawie 150 mld$. Dzięki temu Warren Buffet i Charlie Munger mieli zapewniony długoterminowy kapitał, który pozwolił rozwinąć żagle firmie. 

Charlie Munger: Filozofia inwestycyjna

Charlie Munger jest typowym “inwestującym w wartość”. Nie skupia się na przewidywaniu kiedy nastąpi recesja, jak będzie kształtowała się inflacja za 5 lat czy polityka banku centralnego. Zamiast tego stara się wyszukiwać biznesy, które mają unikalną pozycję na rynku oraz bardzo dobry zarząd, który potrafi wykorzystać przewagi konkurencyjne swojego przedsiębiorstwa. Swoją filozofię inwestycyjną Munger mógł scharakteryzować jako kupienie biznesu wartego 1$ za 1,25$, który zmierza do bycia wartym 15$ za 10 lat. 

Munger podobnie, jak i Buffett nie przepada za “niepracującymi aktywami”. Z tego powodu nie zajmuje się inwestowaniem w metale szlachetne, surowce czy kryptowaluty. Odnośnie ostatniej klasy aktywów Charlie jest bardzo sceptyczny. W wywiadzie z 30 kwietnia 2022 roku nazwał kryptowaluty “czymś niegodnym pogardy” oraz “[kryptowaluty] to jak choroba weneryczna”. Swój sceptycyzm odnośnie kryptowalut utrzymał nawet pomimo tego, że samo Berkshire Hathaway zainwestowało w firmę działającą na rynku kryptowalut (Nubank).

Munger nie jest także zwolennikiem zbyt dużej dywersyfikacji. Wynika to z tego, że jest to prosta droga do “rozwodnienia zysku”. Charlie Munger jest zdania, że zamiast posiadać portfel 50 przeciętnych spółek, o wiele lepiej skoncentrować portfel na kilku – kilkunastu inwestycjach, które mają bardzo wysoką jakość. Starannie wyselekcjonowane przedsiębiorstwa mogą zapewnić ponadprzeciętną stopę zwrotu.

Przyjaciel Buffetta jest także zdania, że nie należy także przejmować się rynkowymi fluktuacjami, jeśli nie wynikają ze zmiany długoterminowych fundamentów spółki. O tym, że ten znany inwestor potrafi przyznać się do błędu świadczy inwestycja w chińskiego giganta – Alibabę. Munger zainwestował w spółkę technologiczną za pośrednictwem Daily Journal Corp. Charlie był wielkim fanem chińskich firm, uważając, że mogą zapewnić inwestorowi ponadprzeciętną stopę zwrotu. Pod koniec 2021 roku Munger nabył ponad 136 000 ADR-ów na Alibabę, w efekcie DJC posiadał 302 tys. ADR-ów. Na koniec roku liczba ADR-ów wzrosła do ponad 600 000. Jednak na skutek zaostrzania się napięć na linii Stany Zjednoczone – Chiny oraz wzrostu presji regulacyjnej w Państwie Środka spowodował, że Alibaba przestała wyglądać na dobrą inwestycję. W efekcie, DJC zaraportował, że w I Q 2022 roku zmniejszył ekspozycję w akcję Alibaby o połowę. Na razie sprzedaż akcji wygenerowała stratę podatkową.

Efekt Lollapalooza

Charlie Munger na jednym z wykładów na uniwersytecie Harvard z 1995 (tytuł zajęć: The Psychology of Human Misjudgment) opowiedział o efekcie Lollapalooza. W uproszczeniu, jest to działanie wielu czynników w tym samym czasie i w tym samym kierunku. W szczególnych sytuacjach może doprowadzić do efektu nielinearnego. Efekt Lollapalooza może mieć negatywne efekty i doprowadzić do nieracjonalnych zachowań, jak i do wykreowania pozytywnych efektów (np. stowarzyszenia AA mogą niektórym pomóc wyjść z nałogu).

Efekt Lollapalooza jest widoczny m.in. podczas aukcji otwartych, gdzie ludzie wpadają w pułapkę “wojen licytacyjnych”. W takiej sytuacji licytujący mogą być skłonni nabyć przedmiot płacąc za niego znacznie powyżej jego rzeczywistej wartości. 

Filantropia

Tak jak znaczna część multimilionerów i miliarderów, Charlie przeznaczył część swojego majątku na cele charytatywne. W 1997 roku Munger oraz Nancy B. Munger przeznaczyli 1,8 mln$ na byłą szkołę Nancy – Marlborough School w Los Angeles. W 2004 roku Charlie przeznaczył 500 akcji Berkshire Hathaway (klasa A) o wartości 43,5 mln$ na zbudowanie akademika na Stanford. W 2007 roku, przyjaciel Buffetta przeznaczył 3 miliony dolarów na University of Michigan Law School. 4 lata później Munger przeznaczył 20 mln$ na projekt renowacji kompleksu mieszkalnego Lawyers Club na Uniwersytecie Michigan. Po tej dotacji kompleks przemianowano na Charles T. Munger Residences in the Lawyers Club.

Warto jednak wspomnieć, że w przeciwieństwie do Warrena Buffetta i Billa Gatesa, Charlie Munger nie uczestniczy w projekcie “The Giving Pledge”. Tłumaczył się tym, że i tak przeznaczył większość swojego majątku na cele charytatywne i w celu wsparcia finansowego swoich dzieci.