Bank Anglii (BoE) – strażnik brytyjskiego funta

Bank Anglii należy do jednych z najstarszych i najbardziej wpływowych na rynek instytucji finansowych. Obecnie sprawuje funkcję banku centralnego Wielkiej Brytanii. Odgrywa kluczową rolę w polityce pieniężnej tego kraju. Stanowi niezastąpionego doradcę w sprawach finansowych brytyjskiego rządu. Warto bliżej przyjrzeć się temu prestiżowemu organowi, jak ze skarbnicy funduszy państwowych przekształcił się w najważniejszy bank Anglii.

Przeczytaj koniecznie: Narodowy Bank Polski (NBP) – Kilka istotnych faktów…

Krótka historia BoE

Zacznijmy zatem od korzeni. Bank powstał w 1694 r.. Wcześniej utworzony został tylko Bank Amsterdamski w roku 1609. Jego pomysłodawcą został William Paterson, pochodzenia szkockiego ekonomista i kupiec. To z jego inicjatywy ukształtował się bardzo prosty, ale skuteczny pierwszy, państwowy system bankowy. Początkowo był on dla angielskiej rodziny królewskiej instytucją służącą wyłącznie do gromadzenia pieniędzy państwowych. W zamian za zgodę na objęcie długu rządowego, Bank Anglii otrzymał od władzy monopol na świadczenie usług bankowych. W skład tej licencji wchodziła między innymi emisja papierów wartościowych oraz banknotów.

Wojna z Francją w 1797 roku doprowadziła Wielką Brytanię na skraj ruiny finansowej. Tu natrafiamy na pierwszy większy kryzys. Mowa o panicznych wypłatach z Banku Anglii, które doprowadziły do tego, że w banku skończyły się pieniądze. To z kolei pociągnęło dalsze konsekwencje. Przez 24 lata nominowane były pieniądze o niskich nominałach. Brak wystarczającej staranności przy ich drukowaniu był wspaniałą okazją do ich podrabiania.

Największy okres wzrostu, obecne BoE zawdzięcza boomowi gospodarczemu. Mówimy tu o czasach rewolucji przemysłowej i znacznemu rozwojowi imperium brytyjskiego. Choć Bank Anglii stopniowo tracił swoje przywileje, ale tak na dobrą sprawę głównie dzięki swojej dominacji na rynku i tak zyskiwał na znaczeniu. BoE odegrało też istotną rolę przy kreowaniu narodowego długu. W XIX wieku pieniądz emitowany przez Bank Anglii był najsilniejszą walutą świata. Dopiero pierwsza wojna światowa skutecznie wpłynęła na pogrążenie brytyjskich finansów.

Dopiero Peel Act zapoczątkował stopniową likwidację innych angielskich banków emisyjnych, które po wojnie zaczęły rozbijać na mniejsze części rynek emisyjny, trwającą do 1921. Wtedy to Bank Anglii stał się jedynym bankiem emisyjnym na terenie Anglii i Walii. Dokładniej 1946 upaństwowiony. Dopiero 6 maja 1997 roku nowy rząd Laburzystów przyznał Bankowi Anglii niezależność w ustalaniu polityki pieniężnej. Nie mniej jednak bank nadal pozostaje własnością brytyjskiego rządu, co oznacza, że działa w ustalonych przez niego ramach.

Bank Anglii – Funkcje

Mark Carney, Prezes Banku Anglii od 1 lipca 2013 roku

Bank Anglii działa przede wszystkim według określonych ustawowo obowiązków. Jest odpowiedzialny i ma kompetencje w zakresie ustalania polityki dotyczącej stóp procentowych, stabilności systemu finansowego oraz regulacji banków i firm ubezpieczeniowych. Jest głównym dostawcą usług bankowych takich jak udzielanie pożyczek innym bankom oraz krajom. Jest niezależny w zakresie swoich obowiązków i kompetencji. Rządowi brytyjskiemu zależy na tym, by był wolny od wszelkich politycznych wpływów. Głównym kierunkowskazem działań banku jest więc ustawa, regulująca jego działania.

Organy BoE

Komitet Dyrektorów Niewykonawczych – do jego zadań należy głównie nadzór nad realizacją obowiązków nałożonych na Bank Anglii. Stanowi część składu Komisji Dyrektorów oraz obejmuje wszystkich Dyrektorów Niewykonawczych. Jest organem odpowiedzialnym za wewnętrzny nadzór.

Komisja Dyrektorów – pełni funkcję zarządu, na którego czele stoi Gubernator. Królowa mianuje jej członków. Komisja Dyrektorów jest organem decyzyjny w sprawach ustalania polityki i strategii, która będzie najbardziej optymalna dla Banku i stabilności systemu finansowego.

Komitet Polityki Pieniężnej – organ ten składa się z Prezesa i Wiceprezesów Banku Anglii, dwóch Dyrektorów Wykonawczych oraz czterech członków mianowanych przez Kanclerza Skarbu. Do jego głównych zadań należy określanie i kreowanie polityki pieniężnej w porozumieniu z Ministerstwem Skarbu. Komitet Polityki Pieniężnej zajmuje się wnikliwym analizowaniem i badaniem choćby poziomu inflacji, czy sytuacji gospodarczej w kraju.