Big Tech szykuje się do walki o prawa konsumenta

W trakcie pandemii giganci technologiczni osiągnęli rekordowe zyski, ale czeka ich ciężka walka z regulatorami, którzy uważnie przyglądają się niektórym ich praktykom biznesowym, uznając je za szkodliwe dla konsumentów.

Lina Khan, nowa przewodnicząca Federalnej Komisji Handlu (FTC), podczas przesłuchania przed amerykańską podkomisją ds. Ochrony Konsumentów i Handlu oświadczyła, że agencja rozważa zmiany legislacyjne w celu „zakończenia specjalnej ochrony wybranych branż” oraz mocniejsze egzekwowanie przepisów prawa w odniesieniu do niektórych z największych światowych firm i ich platform.

Bogdan Maioreanu – analityk rynkowy i komentator eToro działający na rynku w Rumunii. Posiada ponad 20-letnie doświadczenie w sektorze finansowym i inwestycjach oraz bogate doświadczenie dziennikarskie. Zajmował różne stanowiska kierownicze w Bankowości Korporacyjnej, zarówno w Raiffeisen Banku, jak i OTP Banku, zanim przeszedł do obszaru doradztwa biznesowego pracując między innymi dla IBM w Rumunii. Bogdan posiada tytuł Executive MBA z Asebuss i Washington University.

Prawo do naprawy

Oczekuje się, że Federalna Komisja Handlu pod przywództwem Khan będzie znacznie twardsza w stosunku do dużych spółek technologicznych, nazywanych popularnie Big Tech. Agencja ta działała już w obszarze, który budził wiele kontrowersji związanych z „prawem do naprawy”. Pojawiły się raporty o rolnikach zmuszanych do korzystania z hakerów, aby ich ciągniki i kombajny, posiadające skomputeryzowane systemy, mogły rozpoznawać wykorzystywane części zamienne. Małe warsztaty naprawcze również narzekają na brak możliwości wymiany pękniętych ekranów w niektórych telefonach, ponieważ albo części zamienne są niedostępne, albo producent wymaga skomplikowanej procedury i specjalistycznych, autorskich narzędzi. Pojawiają się również doniesienia o braku możliwości naprawy niektórych urządzeń elektronicznych ze względu na to, że elementy są tak mocno przyklejone do obudowy, że otwarcie urządzenia niszczy je, zmuszając właściciela do wymiany wadliwego urządzenia zamiast naprawienia go. Raport FTC opublikowany w maju tego roku wykazał, że producenci często odradzają naprawy przez niezależne firmy, które mogą pobierać od konsumentów mniej niż one same.

Społeczeństwo obywatelskie domaga się jednak prawa do naprawy, biorąc pod uwagę, że może ono pomóc rozwijać społeczności oraz oszczędzać pieniądze konsumenta i cenne zasoby naturalne. Nawet współzałożyciel Apple, Steve Wozniak, powiedział, że popiera prawo do naprawy.

W następstwie dekretu wykonawczego podpisanego przez prezydenta Bidena w sprawie promowania konkurencji w gospodarce amerykańskiej FTC jednogłośnie zagłosowała za zwiększeniem egzekwowania prawa przeciwko restrykcjom naprawczym, które uniemożliwiają małym firmom, konsumentom, a nawet podmiotom rządowym naprawianie ich własnych produktów.

Wysiłki, aby wprowadzić prawo w tym zakresie, są jednak jeszcze na samym początku drogi, gdyż giganci technologiczni tacy jak Amazon, Apple, Google, Microsoft, Samsung, aktywnie walczą z propozycjami legislacyjnymi prawa do naprawy, twierdząc, że zagraża ono ochronie własności intelektualnej, tajemnic handlowych i może tworzyć obawy związane z bezpieczeństwem, a dodatkowo zobowiązaniami dla firm. Niedawna decyzja FTC może stanowić zagrożenie dla strumienia przychodów z napraw właśnie dla tych firm. Na przykład według Kyle’a Wiensa, prezesa firmy iFixit, linia biznesowa Apple’a zajmująca się naprawą iPhone’a może przynosić spółce od 1 do 2 miliardów dolarów rocznie.

Europejczycy chcą być eko

Europa podjęła już kroki w kierunku możliwości naprawy, prosząc producentów niektórych urządzeń elektrycznych o zapewnienie możliwości ich naprawy przez co najmniej 10 lat. Europejskie Biuro Ochrony Środowiska szacuje, że wydłużenie żywotności europejskich smartfonów o zaledwie jeden rok pozwoliłoby zaoszczędzić 2,1 miliona ton ekwiwalentu CO₂ rocznie, przyczyniając się do walki z globalnym ociepleniem. Wielkość ekwiwalentu CO₂ odpowiada rocznej emisji ponad 450 000 samochodów.

W badaniu opublikowanym przez eurobarometr, 77 proc. obywateli Unii Europejskiej wolałoby naprawiać swoje urządzenia niż je wymieniać, podczas gdy 79 proc. uważa, że producenci powinni być prawnie zobowiązani do ułatwiania naprawy cyfrowych urządzeń lub wymiany ich poszczególnych części.

Pomimo walki z regulatorami, trwająca pandemia prawdopodobnie zwiększy zyski firm Big Tech. W drugim kwartale 2021 r. Amerykanie wydali 14 miliardów dolarów na gry wideo i powiązane produkty, co stanowiło wzrost o 2 proc. w porównaniu do pierwszego kwartału. Zyski odnotowano w wydatkach na komputery osobiste (PC), przechowywanie danych w chmurze (cloud), urządzenia mobilne (mobile) i subskrypcje, a także na sprzęt i nie-konsolowe produkty VR. Przykładowo, dla spółki Applejest to dobra wiadomość, ponieważ 62 proc. przychodów z App Store jest generowanych właśnie przez transakcje w grach mobilnych.

Wydatki na konsole i akcesoria odnotowały spadek w drugim kwartale, choć czerwiec był najlepszym miesiącem pod względem sprzedaży w ujęciu dolarowym dla nowych konsol Xbox Series X/S firmy Microsoft – bijąc poprzedni rekord sprzedaży z 2011 r. – i przewyższając Sony PlayStation 5.