Wzrost populizmu: skrajnie prawicowe partie będą miały wpływ na przyszłość

W całej Europie nastąpił gwałtowny wzrost popularności populistycznych partii skrajnie prawicowych, co budzi obawy o gospodarcze konsekwencje ich polityki. Chociaż motywacje stojące za tą zmianą są złożone, połączenie niepokoju ekonomicznego, obaw kulturowych i niezadowolenia politycznego napędza ich wzrost.

Czynniki stojące za wzrostem popularności polityki populistycznej w ostatnim czasie

Gospodarcze skutki globalizacji i neoliberalnej polityki sprawiły, że wielu Europejczyków nie jest pewnych swojej przyszłości. Pomiędzy utratą miejsc pracy, upadkiem przemysłu i pogłębiającą się przepaścią między bogatymi a biednymi, partie populistyczne wykorzystały ten zbiorowy niepokój, oferując nazbyt uproszczone rozwiązania złożonych wyzwań gospodarczych. Apelują do tych, którzy pozostali w tyle przez fale zmian, obiecując ochronę miejsc pracy, przywrócenie suwerenności narodowej i zajęcie się nierównościami ekonomicznymi.

Obawy związane z imigracją, zmianami kulturowymi i erozją tożsamości narodowej odgrywają znaczącą rolę we wzroście populizmu. Partie populistyczne wykorzystują te tematy poprzez nacjonalistyczną retorykę, robienie z imigrantów kozłów ofiarnych i opowiadanie się za ściślejszą kontrolą imigracji. Zbijają kapitał na strachu, przedstawiając się jako obrońcy tradycyjnych wartości.

Tradycyjne partie centrowe były często postrzegane jako oderwane od trosk zwykłych obywateli i niezdolne do rozwiązania ich problemów. Stworzyło to próżnię, którą wypełniły partie populistyczne. Przedstawiając się jako „antyestablishmentowi”, przyciągnęli rozczarowanych wyborców.

Wpływ partii skrajnie prawicowych na politykę gospodarczą

Pomimo zróżnicowanego pochodzenia, populistyczne i skrajnie prawicowe partie mają kilka wspólnych cech w swojej polityce gospodarczej. Często opowiadają się za środkami protekcjonistycznymi, takimi jak cła i kontyngenty, aby chronić krajowy przemysł przed zagraniczną konkurencją. Uważają, że ochrona krajowych miejsc pracy i przedsiębiorstw ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa gospodarczego.

Przedkładają interesy rdzennych obywateli nad interesy imigrantów. Może to przejawiać się w polityce, która ogranicza imigrację, ogranicza świadczenia socjalne dla osób niebędących obywatelami i faworyzuje pracowników urodzonych w danym kraju w poszukiwaniu możliwości zatrudnienia.

Zarówno skrajnie lewicowe, jak i skrajnie prawicowe partie populistyczne często postrzegają UE jako niedemokratyczną siłę, która podważa suwerenność narodową i narzuca niechcianą politykę gospodarczą. Niektórzy opowiadają się nawet za opuszczeniem UE, uważając, że odzyskanie kontroli nad sprawami gospodarczymi jest niezbędne dla dobrobytu narodowego.

Partie skrajnie prawicowe sceptycznie podchodzą do zmian klimatycznych i sprzeciwiają się ambitnej polityce klimatycznej. Przedstawiają ją jako zagrożenie dla suwerenności narodowej i konkurencyjności gospodarczej oraz argumentują, że działania na rzecz klimatu nieproporcjonalnie obciążą zwykłych obywateli.

Konsekwencje gospodarcze populistycznej polityki skrajnej prawicy są złożone i niepewne. Chociaż niektóre decyzje polityczne mogą przynosić krótkoterminowe korzyści określonym sektorom lub grupom, wiążą się one również z długoterminowymi kosztami i konsekwencjami.

Środki protekcjonistyczne mogą utrudniać handel międzynarodowy i zniechęcać do inwestycji zagranicznych, potencjalnie spowalniając wzrost gospodarczy i ograniczając wybór konsumentów. Na przykład bariery handlowe mogą prowadzić do wzrostu kosztów i potencjalnie osłabić działalność gospodarczą. Partie populistyczne często obiecują zwiększenie wydatków socjalnych i obniżenie podatków, co prowadzi do większych deficytów budżetowych, które podnoszą koszty kredytu, obniżają inwestycje prywatne i zwiększają ryzyko niestabilności gospodarczej.

Populistyczna retoryka i polityka mogą przyczyniać się do niestabilności politycznej, zniechęcać do inwestycji i podważać zaufanie inwestorów. Niepewność polityczna utrudnia przedsiębiorstwom długoterminowe planowanie gospodarcze, hamując wzrost gospodarczy.

Sektory, na które wpływ ma populistyczna polityka

Partie populistyczne często proponują środki protekcjonistyczne, takie jak cła i kontyngenty. Polityka ta może być korzystna w perspektywie krótkoterminowej, ale może prowadzić do wyższych cen konsumpcyjnych, mniejszego wyboru i ogólnego spadku wydajności.

Mogą opowiadać się za zwiększoną interwencją rządową w sektorze opieki zdrowotnej, taką jak kontrola cen. Chociaż polityka ta ma na celu uczynienie opieki zdrowotnej bardziej przystępną cenowo, może również zdusić innowacje i ograniczyć dostęp do nowych metod leczenia.

Populistyczne partie prawicowe mogą proponować nacjonalizację surowców energetycznych lub ściślejszą kontrolę nad sektorem energetycznym. Polityka ta może prowadzić do zwiększonego wpływu rządu na ceny energii, łańcuchy dostaw i decyzje inwestycyjne.

Autor: Peter Siks, trener inwestycyjny, Saxo Bank